Cách nào chuẩn hóa dữ liệu chủ xe máy?

Vận động, khuyến khích người dân

Cả nước hiện có hơn 77 triệu chiếc xe máy, riêng Hà Nội chiếm khoảng 10%. Trong số đó hàng chục triệu chiếc chưa được đăng ký chính chủ; hoặc xe đã cũ nát mất giấy tờ; không có thông tin chủ xe… Đây là vướng mắc lớn nhất đối với lực lượng chức năng trong việc áp dụng xử phạt nguội vi phạm giao thông. Vấn đề này đã được bàn đến rất nhiều trong những năm qua, nhưng hiện vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Lãnh đạo Cục CSGT, Bộ Công an cho hay, công tác xử phạt vi phạm giao thông đang gặp khó khăn khi trên toàn quốc có rất nhiều xe mô tô, xe máy chưa gắn định danh chủ phương tiện. Việc ứng dụng camera AI vào phạt nguội với loại hình phương tiện này, đặc biệt là xe máy biển 3 số, 4 số chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Vị lãnh đạo Cục CSGT cũng cho biết, Cục đặt mục tiêu đến hết năm 2025 và sang đầu năm 2026 sẽ rà soát, phấn đấu đạt 100% dữ liệu phương tiện “đúng, đủ, sạch, sống” để phục vụ công tác quản lý, xử lý vi phạm.

Chuyên gia giao thông, thạc sĩ Vũ Tuấn Linh cho rằng, mục tiêu này là rất cấp bách, nhưng để đạt được không hề dễ dàng. Kể cả cán bộ, chiến sĩ công an có đi từng ngõ, gõ từng nhà thì trong vòng vài tháng nữa cũng khó lòng giải quyết hết hàng chục triệu xe máy chưa chính chủ đang lưu hành. Theo vị chuyên gia này, cần có những biện pháp hỗ trợ thiết thực để vận động, khuyến khích người dân tự chuẩn hóa dữ liệu đối với chiếc xe của mình.

“Một số người sợ thời gian qua đã bị xử phạt nguội, nếu đem xe đi sang tên chính chủ sẽ phải nộp phạt nên lừng chừng không chấp hành quy định về định danh phương tiện. Nếu có thể xem xét miễn xử phạt hành chính với những xe đã bị ghi hình phạt nguội và thông báo rộng rãi đến người dân sẽ khuyến khích được bộ phận không nhỏ người dân tự đi sang tên xe máy” - ông Vũ Tuấn Linh nói.

Khó khăn lớn nhất cho cả lực lượng chức năng lẫn người dân là những xe đã không còn giấy tờ gốc, không tìm được chủ cũ. Theo quy định hiện nay, việc làm định danh chủ xe với xe mất giấy tờ cần nêu rõ lý do vì sao mất. Còn xe không tìm được chủ cũ thì phải thu hồi biển số cũ để cấp lại biển số định danh. Tuy nhiên, nhiều người dân vẫn lo ngại những vướng mắc, rủi ro pháp lý khi đi đăng ký lại trong trường hợp này. Thạc sĩ Vũ Tuấn Linh cho rằng: “Đây mới là nhiệm vụ chính của lực lượng công an các địa phương. Cán bộ, chiến sĩ cần rà soát thông tin, vận động người dân đi đăng ký, hỗ trợ tối đa để xóa bỏ tâm lý e ngại”.

Kết hợp biện pháp cứng rắn

Các chuyên gia cho rằng, cùng với những biện pháp vận động, khuyến khích, lực lượng chức năng cũng phải kiên quyết, đưa ra những biện pháp nghiêm khắc để yêu cầu người dân phải hoàn thành quy chủ phương tiện nhằm bảo đảm dữ liệu, phục vụ xử phạt nguội.

Chuyên gia giao thông, thạc sĩ Vũ Hoàng Chung chia sẻ, mỗi lần dừng xe kiểm tra, xử lý vi phạm, CSGT cần kiểm tra giấy tờ sở hữu, nếu phát hiện xe chưa đầy đủ thủ tục quy chủ cần tạm giữ cho đến khi hoàn thành thủ tục. Thời hạn tạm giữ để làm thủ tục sang tên không vượt quá 15 ngày, sau đó nếu chủ xe không đến làm việc sẽ cho thanh lý, phát mại ngay.

“Kiên quyết như vậy chắc chắn sẽ góp phần đẩy nhanh được quá trình quy chủ hàng chục triệu chiếc xe máy trên cả nước. Nếu chỉ vận động mà không có biện pháp quyết liệt, quá trình này còn có thể kéo dài nhiều năm nữa” - ông Vũ Hoàng Chung nói.

Vị chuyên gia này cũng cho rằng, có rất nhiều xe máy cũ được người buôn bán mua để bán lại kiếm lời, nhưng không muốn nộp thuế nên họ để nguyên giấy tờ chủ cũ, khi có người mua mới hỗ trợ chủ mới làm thủ tục. Nhiều chủ xe mới thấy xe đã cũ, có biển số lưu hành, lại ngại đi làm thủ tục nên cứ để nguyên như thế sử dụng. Dẫn đến qua nhiều năm, có hàng triệu xe chưa chính chủ không tìm được chủ cũ để làm giấy tờ sang tên.

Thạc sĩ Vũ Hoàng Chung nói: “Nếu không có biện pháp với người mua bán trung gian, hết đợt xe không chính chủ này sẽ lại phát sinh thêm đợt xe không chính chủ khác. Cần kiểm tra thường xuyên, yêu cầu các cửa hàng buôn bán xe máy phải chuẩn hóa thủ tục từ khâu mua cho đến khâu bán, giảm thiểu phiền hà cho người dân, đồng thời bảo đảm khai báo đầy đủ thông tin với cơ quan chức năng”. Đồng thời, người dân cũng cần tự ý thức việc hoàn thiện các thủ tục định danh đối với phương tiện cũ từ khi mua lại. Đây cũng chính là biện pháp để người dân tự bảo vệ mình, tránh mua phải xe “gian”, xe không rõ nguồn gốc.

Nhiều ý kiến cho rằng cơ quan chức năng đã kêu gọi người dân chuẩn hóa thông tin dữ liệu phương tiện trong một thời gian khá dài, đến nay vẫn còn không ít người chưa chịu thực hiện, gây khó khăn cho công tác quản lý, xử lý vi phạm giao thông. Đã đến lúc có xử phạt nghiêm những chủ xe cố tình chây ì, không thực hiện chuẩn hóa thông tin xe. Tuy nhiên cách thức, quá trình xử phạt phải “có tình, có lý”.

Trước tiên cần đặt ra một hạn chót để người dân chuẩn hóa thông tin, thông báo rộng rãi đến từng tổ dân phố, từng gia đình. Sau thời hạn đó sẽ xử phạt nghiêm chủ phương tiện, thậm chí tạm giữ, tịch thu nếu phương tiện không rõ nguồn gốc. Việc xử phạt xe máy không chính chủ có thể huy động cả lực lượng công an địa phương vào cuộc. Thậm chí có thể lập biên bản ghi nhận vi phạm nhưng chưa xử phạt ngay mà cho người dân thời hạn tối đa 15 ngày để hoàn thiện thủ tục, sau đó vẫn không thực hiện mới tạm giữ xe máy.

Có thể thấy việc ứng dụng camera AI vào xử phạt nguội vi phạm giao thông đang cho hiệu quả rất tích cực. Nhưng có ý kiến cho rằng phương thức này mới chỉ phát huy tác dụng với xe ô tô. Để đồng bộ xử lý tất cả các loại hình phương tiện, bảo đảm giảm thiểu vi phạm giao thông, tăng cường hiệu lực của pháp luật, cần nhanh chóng giải quyết vấn đề quy chủ xe máy đã tồn tại lâu nay.