Cách nào để ngăn chặn cá cược lậu?

Bộ Công An đã chỉ đạo công an các địa phương đồng loạt vào cuộc tấn công tội phạm cá độ bóng đá, nhưng tình hình vẫn đang diễn biến phức tạp.

Chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Ngọc Mỹ - CEO công ty CP Dịch vụ Thể thao Thi đấu giải trí (SES) về những vấn đề xoay quanh lĩnh vực này.

Doanh số cá cược lậu chiếm 3-5% GDP

Thưa ông, mới đây Công an Hà Nội vừa bắt giữ 9 đối tượng trong đường dây đánh bạc trên mạng Internet tại huyện Sóc Sơn, tang vật thu được khoảng 600 tỉ đồng. Trước đó, Công an tỉnh Thừa Thiên Huế vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam 6 đối tượng trong đường dây tổ chức đánh bạc tại 1 quán cà phê ở TP Huế. Từ cuối tháng 9/2022 đến khi bị bắt, các đối tượng đã tổ chức cho con bạc cá độ bóng đá với tổng số tiền hơn 14 tỷ đồng. Đó chỉ là một trong số những vụ cá độ điển hình, ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào?

CEO Nguyễn Ngọc Mỹ: Theo nghiên cứu của Ladbrokes (công ty cá cược thể thao của Anh), doanh số thị trường đặt cược bóng đá bất hợp pháp Việt Nam ước tính lên tới 3-5% GDP khoảng 12-18 tỷ USD. Đây là con số rất lớn, nhất là các kỳ World Cup thì số tiền con tăng khủng khiếp dù ngân hàng, Công an đã có những chỉ đạo rất quyết liệt.

Thậm chí, UBND TP Hồ Chí Minh vừa có văn bản khẩn về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến cá độ bóng đá trên địa bàn.

Mọi việc phức tạp hơn khi YouTube, Facebook cùng một số mạng xã hội khác đang cho người dùng đăng tải tràn lan nội dung vi phạm pháp luật và bật kiếm tiền/cho phép cài đặt quảng cáo trên các kênh, trang, tài khoản đó. Kinh nghiệm của các nước Australia, Mỹ và châu Âu cho thấy chỉ cá cược thể thao được triển khai hợp pháp tại Việt Nam, cá cược "lậu" mới giảm được. Khi đó, người dân có nhu cầu giải trí cá cược thể thao sẽ chơi hợp pháp thay vì bất hợp pháp như hiện nay.

Là Việt kiều tại Australia, nhiều năm kinh doanh mảng giải trí, ông có thể nói sâu hơn về kinh doanh vui chơi có thưởng tại thị trường Việt Nam?

CEO Nguyễn Ngọc Mỹ: Hiện nay, tại Việt Nam, nói về vui chương có thưởng, ngoài xổ số truyền thống, xổ số điện toán Vietlott còn có 3 loại hình vui chơi giải trí có thưởng được phép kinh doanh là hoạt động đặt cược thể thao; casino và trò chơi điện tử. Trong đó, về hoạt động đặt cược thể thao Chính phủ đã ban hành Nghị định 06/2017 NĐ-CP quy định về việc kinh doanh, quản lý hoạt động kinh doanh và xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động kinh doanh đặt cược đua ngựa, đặt cược đua chó.

Nhưng như chúng ta đã thấy, do nhiều lý do, mới chỉ Vietlott là phát triển được 5 năm sau khi ban hành Nghị định 06/2017 NĐ-CP, không triển khai được bất cứ giấy phép nào và cá độ World Cup 2018 đã phát triển, nay, khi công nghệ internet ngày càng phát triển, World Cup 2022, các hãng cá độ đua nhau nở rộ.

Tôi chỉ quan tâm nhiều các lĩnh vực đua ngựa, đua chó nhưng công ty SES hiện nay, mỗi tháng xây dựng kèo cho khoảng gần 30 nghìn trận đấu của hàng chục môn thể thao, trong đó có 7- 8 nghìn trận bóng đá quốc tế, đủ các loại giải thì phải biết thị trường này lớn lắm. Việt Nam phải nhanh chóng bắt tay quản lý thay vì để tình trạng như hiện nay.

Việc Nghị định 06/2017 NĐ-CP chưa đi vào cuộc sống như hiện nay, mỗi năm, Việt Nam để thất thoát hàng nghìn tỉ đồng, để tác động tiêu cực đối với xã hội, hạn chế cơ hội phát triển du lịch (đối với khách nước ngoài) và các ngành dịch vụ khác liên quan đến đua ngựa, đua chó.

Góc nhìn người trong cuộc

Trực tiếp điều hành công ty SES từ năm 1998, lại từng tham gia tư vấn soạn thảo Nghị định 06/2017 NĐ-CP, theo ông, vì sao chúng ta vẫn chưa thể hợp thức hóa và quản lý loại hình kinh doanh đặt cược đua ngựa, đặt cược đua chó để cho “cá độ lậu” phát triển?

CEO Nguyễn Ngọc Mỹ: Trước hết, nó bắt đầu từ quan điểm đây là hoạt động kinh doanh có điều kiện, không khuyến khích phát triển và phải chịu sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền. Chỉ những doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh đặt cược, mới được kinh doanh đặt cược. Đó là quan điểm đúng, cần thận trọng khi cho phép kinh doanh lĩnh vực này nhưng không nên tư duy kiểu “không cấm” nhưng cũng “chẳng mở” như hiện nay.

Với việc thiết kế hành lang pháp lý như hiện nay tại Nghị định 06/2017/NĐ-CP, chúng ta đã đặt ra quá nhiều rào cản khiến cho không một công ty nào “mặn mà” tham gia thí điểm. Không ai dám đầu tư hàng nghìn tỉ đồng cho một ngành kinh doanh khi đã nhìn thấy rủi ro lớn như thế. Tất nhiên, vì thế cũng chả có người chơi cá độ hợp pháp và họ rủ nhau chơi tại TK8.., 8xB.., M8…

Phần nữa những người tham gia soạn thảo Nghị định chưa có nhiều kinh nghiệm lĩnh vực này nên chọn lối đi an toàn. Điều này khiến cho Nghị định 06/2017 NĐ-CP thiếu tính khả thi và Chính phủ đang giao cho Bộ Tài chính điều chỉnh, sửa đổi lại.

Thưa Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, các quốc gia khác trên thế giới có cho phép kinh doanh cá cược thể thao không?

CEO Nguyễn Ngọc Mỹ: Nhiều quốc gia đã chính thức hợp pháp hóa hoạt động đặt cược thể thao như: Mỹ, Anh, Australia, Nga, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Bulgaria, Brazil…, và một số quốc gia châu Á có điều kiện xã hội gần với Việt Nam như: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Singapore, Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Campuchia... Đặc biệt, chơi cờ bạc trực tuyến đã trở thành một động lực kinh tế mạnh mẽ tại thành phố cảng Sihanoukville của Campuchia.

Nhiều quốc gia đã trích nguồn thu từ đặt cược để đầu tư cho thể thao truyền thống, bản thân tôi nếu Chính phủ đồng ý sẽ sẵn sàng đầu tư đội tuyển đua ngựa tham dự SEA Games 32. Liên đoàn đua ngựa Châu Á có 35 thành viên, trong đó, bao gồm cả các quốc gia trong khối ASEAN, chỉ trừ ba nước chưa tham gia là Việt Nam, Lào và Timor-Leste.

Ứng dụng kinh tế số

Quan điểm cá nhân của ông về hợp pháp hóa cá cược thể thao như thế nào?

CEO Nguyễn Ngọc Mỹ: Trước tiên, việc hợp pháp hóa cá cược thể thao nhằm đạt tới những mục tiêu chung là quản lý, giám sát chặt chẽ hoạt động của thị trường này, hạn chế các tác động xấu đối với xã hội.

 Hợp pháp hóa cá cược thể thao sẽ tăng thu cho ngân sách Nhà nước để đầu tư cho các lĩnh vực văn hóa, xã hội và đáp ứng nhu cầu về giải trí cho người dân.

Ngược lại, nếu không hợp pháp hóa, hoạt động này cũng vẫn diễn ra, hậu quả là ngân sách thất thu, khó quản lý, ảnh hưởng tới trật tự an toàn xã hội.

Tháng 8/2013, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có chủ trương cho phép kinh doanh cá cược thể thao nhưng đến nay, chúng ta vẫn chưa triển khai được. Theo ông, lần sửa đổi Nghị định 06/201,  chúng ta phải chú ý đến những vấn đề gì?

CEO Nguyễn Ngọc Mỹ: Trong quá trình hợp nhập, Việt Nam cần phát triển ngành công nghiệp vui chơi giải trí có thưởng, muốn thế cơ quan quản lý Nhà nước phải có người am hiểu sâu về lĩnh vực này. Bởi đây là hoạt động kinh doanh có điều kiện. Khi xây dựng khung pháp lý, phải đặt những vấn đề làm sao để thực thi được, chứ không phải chỉ nghĩ đến thiết lập hàng loạt rào cản.

Muốn thế, chúng ta vừa phải đánh giá tác động tiêu cực về mặt xã hội, về an ninh trật tự vừa phải nghiên cứu cách làm của các quốc gia khác. Ngay cả trong 3 lĩnh vực kinh doanh đặt cược bóng đá, đua ngựa, đua chó có nhất thiết phải dàn hàng ngang trong một nghị định không? Liệu chúng ta có thể tách đặt cược đua ngựa, đua chó được coi là dễ hơn để thí điểm trước để rút kinh nghiệm hay không? Đơn giản là tại Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh, trước đây, chúng ta từng cho tách đặt cược đua ngựa, đua chó.

Ví dụ, chúng ta ra kèo trả thưởng thấp, hạn chế tuần suất, số tiền đặt cược quá thấp, lại chỉ cho sử dụng SMS, không cho đặt cược qua Internet thì vẫn không thể ngăn chặn dân cá cược lậu trên các server nước ngoài. Chưa kể, không công ty nào lại mạo hiểm tham gia “thí điểm”, mọi việc lại “giẫm chân tại chỗ” như cách đây 5 năm. 

Dường như Việt Nam đang tiến hành nền kinh tế số, đẩy mạnh chuyển đổi số sẽ hỗ trợ tốt cho việc quản lý kinh doanh cá cược?

CEO Nguyễn Ngọc Mỹ: Đúng thế. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ đối với Nghị định 06/NĐ-CP sửa đổi trong thời gian tới là điều rất cần thiết.

Thứ nhất, các nhà làm luật cần xây dựng cơ chế quản lý phù hợp với môi trường kinh doanh số, trên cơ sở so sánh cách làm của các quốc gia đi trước, chắt lọc những điều phù hợp với Việt Nam để triển khai.

Thứ hai, đối với cá cược thể thao, muốn phát triển cần hoàn thiện pháp luật, chính sách về tài chính, tiền tệ, thanh toán điện tử, quản lý thuế và các dịch vụ đa quốc gia phù hợp với xu thế phát triển của kinh tế số, công cuộc chuyển đổi số của Chính phủ.

Xin cám ơn ông!