Cam kết chống hàng giả trong thương mại điện tử có thực sự hiệu quả?

Đại biểu Quốc hội Trịnh Minh Bình (Đoàn tỉnh Vĩnh Long) nêu câu hỏi tới Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên về giải pháp xử lý khi người đứng đầu, lãnh đạo quản lý công chức, địa bàn để xảy ra tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, gian lận thương mại, gây bức trong Nhân dân?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng, nguyên nhân xảy ra tình trạng hàng gian, hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng là vì lợi nhuận. Điều này cần quy trách nhiệm cho từng cơ quan chức năng, từng tổ chức và làm rõ “người đứng đầu” là của địa phương hay của ngành hay của cơ quan.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, đây là yêu cầu cần thiết nhưng nếu dồn trách nhiệm cho một người thì chưa đầy đủ và cần phải tính toán. Điều này tùy thuộc vào sự vào cuộc của nhiều cơ quan, tổ chức liên quan mới có thể áp dụng các biện pháp, chế tài áp dụng để xử lý.

Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, thời gian tới Bộ tiếp tục phối hợp với các bộ ngành, cơ quan chức năng tham mưu cho Chính phủ nên quy định như thế nào, đồng thời tiếp tục nghiên cứu vấn đề này sao cho bảo đảm hiệu quả.

Cùng quan tâm tới nội dung này, đại biểu Quốc hội Phạm Thị Thanh Mai (Đoàn TP Hà Nội) cho biết, theo báo cáo của Bộ Công Thương từ năm 2019, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã triển khai hoạt động doanh nghiệp ký cam kết nói không với hàng giả trong thương mại điện tử. Trong năm 2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành, phê duyệt đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử.

Tuy nhiên, tình trạng kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và có những website công khai kinh doanh hàng hóa bất hợp pháp. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết việc ký cam kết như vậy có thực sự hiệu quả hay không, có cần thiết không? Và cơ chế kiểm tra, kiểm soát của Bộ Công Thương đối với các doanh nghiệp trong thực hiện cam kết như thế nào? Khi nào sẽ hoàn thành công tác tham mưu thuộc trách nhiệm của Bộ Công Thương điều chỉnh, bổ sung một số quy định trong đó có 2 Nghị định và 7 nhóm quy định liên quan đến hoạt động thương mại điện tử đã đề ra trong Báo cáo số 118 của Bộ Công Thương.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, cần có hệ thống giải pháp đồng bộ, đòi hỏi sự tham gia của tất cả các bên liên quan, từ bộ ngành đến địa phương, doanh nghiệp và cả người tiêu dùng. Trong đó, các sàn thương mại điện tử ký cam kết là một trong những biện pháp quan trọng giúp nâng cao trách nhiệm của các sàn thương mại điện tử; thể hiện quyết tâm và cam kết tích cực phối hợp với ngành công thương trong đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Cụ thể, đăng tải những logo nói không với hàng giả trên các sàn; xây dựng đăng tải trên trang chủ website về quy trình tiếp nhận, xử lý, phản ánh khiếu nại về hàng giả để triển khai các biện pháp kỹ thuật, bộ lọc từ khóa nhằm để ngăn chặn, loại bỏ và xử lý các sản phẩm vi phạm trên website, ứng dụng…

Bộ trưởng cũng cho rằng, tình trạng kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng và vi phạm quyền lợi người tiêu dùng trên không gian mạng diễn ra một phần do các quy định, trách nhiệm và chế tài xử lý đối với hành vi này còn thiếu và chưa đủ mạnh. Vì vậy, Bộ đã chủ trì xây dựng Nghị định sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 98/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại điện tử, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Hiện Dự thảo Nghị định đang được lấy ý kiến của các bộ, ngành liên quan. Dự kiến trong tháng 6/2024 gửi Bộ Tư pháp thẩm định, sau đó trình Chính phủ trong quý 3 năm 2024.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Công an triển khai thực hiện định danh tài khoản người bán trên thương mại điện tử, nhằm tăng cường cơ chế kiểm tra, giám sát đối với các sàn giao dịch.