Theo tư liệu lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tạm trú tại Sài Gòn trước khi ra đi tìm đường cứu nước. Trong khoảng thời gian đó, Người ở tại cơ sở của phân cuộc Liên Thành thương quán tại số 1-2-3 Quai Testard (bến Testard) - Chợ Lớn. Sau đó kênh được lấp đi, năm 1915 đổi thành đường Tổng Đốc Phương, nay là đường Châu Văn Liêm - quận 5. Trong ba căn nhà đó, một căn được giữ lại di tích lưu niệm về Hồ Chủ tịch. Đó là căn nhà số 5 đường Châu Văn Liêm.
|
| Căn nhà lưu niệm nới ở của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại số 5 đường Châu Văn Liêm (quận 5, TP Hồ Chí Minh). Căn nhà có tuổi đời hơn 100, với diện tích hơn 35 mét vuông. Ảnh: Huy Chương |
Trong thời gian từ đầu năm đến tháng 8/1910 Nguyễn Tất Thành dạy học tại trường Dục Thanh (Phan Thiết). Đến tháng 9/1910, đồng chí Nguyễn Tất Thành được sự giúp đỡ của ông Trương Gia Mô và ông Hồ Tá Bang vào Sài Gòn. Tới Sài Gòn, Người được bố trí sống tại nhà ông Lê Văn Đạt - một người bà con bên mẹ của cụ Trương Gia Mô. Sau hai ngày, Người được đưa đến ở tại cơ sở của Liên Thành thương quán tại số 1-2-3 Quai Testard (công ty Liên Thành là một tổ chức hoạt động cách mạng gồm ba bộ phận với ba chức năng: Liên Thành Thương quán - làm kinh tế gây quỹ hoạt động, Liên Thành thư xã - tuyên truyền và truyền bá các sách báo có nội dung yêu nước, Dục Thanh học hiệu - mở trường dạy cho con em người yêu nước và lao động nghèo theo nội dung yêu nước và tiến bộ.
|
| Ngay giữa lầu 1 là bàn thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh với câu nói nổi tiếng ''Không có gì quý hơn độc lập tự do''. Ảnh: Huy Chương |
Trong thời gian ở Sài Gòn, Người vừa dạy học vừa đi làm ở trường thợ máy (Eécole des Mécaniciens), vừa đi bán báo ở khu vực thương cảng để kiếm sống và tìm hiểu đời sống công nhân, nhân dân lao động cũng như các tàu ra vào cảng Sài Gòn. Đây là thời gian hết sức quan trọng để Người có bước chuẩn bị trực tiếp về vật chất, tinh thần, phương tiện và có quyết định cuối cùng cho việc ra đi tìm đường cứu nước của mình. Ngày 4/6/1911 Nguyễn Tất Thành lấy tên là Văn Ba rời phân cuộc Liên Thành thương quán xuống tàu của Pháp mang tên Amiral Latouche Treville. Ngày 5/6/1911 con tàu rời bến cảng Nhà Rồng đưa người thanh niên Việt Nam yêu nước ra đi tìm con đường giành độc lập tự do cho dân tộc.
|
| Khu vực trưng bày về gia đình và các sĩ phu yêu nước. Ảnh: Huy Chương |
|
| Khu vực trung bày hình ảnh về Công ty Liên Thành và các sĩ phu yêu nước thành lập ra công ty. Ảnh: Huy Chương |
Hiện nay căn nhà số 5 Châu Văn Liêm, phường 14 quận 5 là di tích lưu niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Di tích luôn được mở cửa để đón du khách tham quan. Di tích là căn nhà phố, có cửa sắt kéo, rộng 4m, dài 8,8m, có một tầng lầu, nền lót gạch bông, mái lợp ngói âm dương, có lót la phông bằng ván ép. Từ nền nhà đến trần cao 3m, chiều cao tầng lầu 4m, từ nóc đến mái cao 1m. Cầu thang lên lầu bằng gỗ. Trên lầu có ban công rộng 2m x 4m, cửa ra ban công bằng gỗ.
|
| Nhãn hiệu nước mắm Liên Thành. Ảnh: Huy Chương |
|
| Cầu thang gỗ trong căn nhà lưu niệm. Ảnh: Huy Chương |
Di tích mới được trùng tu năm 1977. Tầng trệt của di tích đặt bàn thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trên lầu 1 trưng bày một số hình ảnh liên quan đến Công ty Liên Thành, hình ảnh về Sài Gòn thời kỳ 1910-1911... Di tích thường xuyên có khách đến tham quan. Di tích số 5 Châu Văn Liêm được Bộ Văn hóa ký quyết định công nhận là di tích lịch sử số 1288-VH/QĐ ngày 16/11/1988.
|
| Di tích lịch sử Quốc gia nơi người thanh niên Nguyễn Tất Thành ở trước khi ra đi tìm đường cứu nước. Ảnh: Huy Chương |
