Cần giải pháp bền vững để cứu Sa Cần khỏi “biển rác”
Kinhtedothi-Muốn cứu bờ biển Sa Cần (xã Bình Sơn, Quảng Ngãi) khỏi “biển rác”, người dân và chính quyền nhận định cần những giải pháp bền vững, xử lý tận gốc nguồn thải.
Buổi sáng ở Sa Cần, sóng vẫn đều đặn vỗ bờ, nhưng thứ trôi dạt lên cát không chỉ là những vỏ sò, vỏ ốc như xưa. Lẫn trong bọt biển là túi nilon, chai nhựa, ngư cụ bỏ lại, thậm chí cả xác gia cầm đang phân hủy. Đoạn bờ biển dài hơn 300m qua thôn Hải Ninh (xã Bình Sơn) giờ như một “bãi chứa rác khổng lồ”, mùi hôi thối xộc lên ngay khi bước chân xuống bãi.
Rác thải nằm la liệt trên bờ biển.
Ông Trần Văn Quang (một người dân ở xã Bình Sơn), đứng nhìn bãi biển ngổn ngang rác thải mà chép miệng: “Nếu không xử phạt nghiêm người xả rác bừa bãi, không bắt buộc tàu thuyền mang rác vào bờ bỏ đúng nơi quy định thì không bao giờ sạch được. Mỗi tháng nên có một đợt ra quân dọn vệ sinh, vừa làm vừa tuyên truyền cho người dân hiểu. Khi môi trường sạch, du lịch mới có cơ hội phát triển”.
Sa Cần từng là niềm tự hào của người dân vùng cửa biển, là nơi du khách tìm đến để ngắm bình minh, tắm biển và thưởng thức hải sản tươi. Nhưng nay, hình ảnh đó chỉ còn trong ký ức.
“Có người vẫn đến chụp ảnh bình minh, nhưng thấy rác ngập bờ thì bỏ về ngay, chẳng ai còn muốn xuống tắm biển nữa”- chị Nguyễn Thị Anh (thôn Hải Ninh) ngán ngẩm.
Không chỉ rác từ sinh hoạt của cư dân ven biển, mà theo ngư dân Lê Thanh Vân, còn có rác từ tàu đánh bắt xa bờ và từ thượng nguồn sông Trà Bồng trôi về. "Rác ở đây từ nhiều nguồn khác nhau. Ngày xưa, tôi vẫn kéo ghe lên bãi cát trắng nghỉ ngơi. Giờ thì bờ biển đầy rác, mùi hôi chịu không nổi"- ông Vân kể.
Người dân tham gia dọn vệ sinh, thu gom rác ở Sa Cần.
Chủ tịch UBND xã Bình Sơn Võ Thị Hiền thừa nhận, chính quyền đã nhiều lần huy động lực lượng dọn vệ sinh nhưng kết quả chỉ duy trì được một thời gian ngắn. “Rác từ sông Trà Bồng và các vùng biển khác trôi vào rất khó kiểm soát. Dự kiến xã sẽ tiếp tục tổ chức thu gom dọc bờ biển để cải thiện cảnh quan”- bà Hiền cho biết.
Thực tế, Sa Cần từng có giai đoạn được hồi sinh nhờ một dự án cộng đồng mang tên “Tử tế với Sa Cần” triển khai vào năm 2019. Khi đó, hàng chục cá nhân, tổ chức cùng chung tay thực hiện hơn 400 giờ dọn sạch bờ sông, bờ biển, phân loại rác thải. Các hội đoàn địa phương sau đó duy trì việc vệ sinh định kỳ, bán rác tái chế gây quỹ bảo vệ môi trường. Cảnh quan khi ấy thay đổi rõ rệt, khách du lịch quay trở lại, người dân cũng ý thức hơn.
Bờ biển Sa Cần từng sạch rác nhờ sự chung tay của cộng đồng.
Thế nhưng, khi các hoạt động cộng đồng dần thưa vắng, bờ biển Sa Cần lại trở về tình trạng ngập rác. Một số người dân vẫn giữ thói quen xả rác trực tiếp ra biển hoặc bỏ mặc rác theo sóng tấp vào bờ. Ý thức cộng đồng chưa đồng đều, trong khi chưa có biện pháp quản lý và chế tài đủ mạnh để ngăn chặn triệt để.
Thêm vào đó, một lượng rác từng được thu gom và xử lý bằng hình thức chôn lấp ở bờ biển trước kia nay lại bị tình trạng xâm thực, sạt lở làm "lộ thiên". Số rác này theo thủy triều tràn ra bãi cát càng làm cho cảnh quan thêm nhếch nhác, mất vệ sinh.
Người dân ở đây mong mỏi một kế hoạch lâu dài, không chỉ dọn rác khi đã ngập bờ, mà phải chặn rác ngay từ nguồn, kết hợp xử lý nghiêm các hành vi gây ô nhiễm.
Bởi chỉ khi bờ biển thực sự sạch và được bảo vệ thường xuyên, Sa Cần mới có thể lấy lại hình ảnh của một vùng biển trù phú, trở thành nơi để người dân tự hào và du khách muốn quay lại.
