Căng thẳng quan hệ Trump-Musk "hạ nhiệt": hòa giải tạm thời hay đồng minh bền vững?

Mâu thuẫn giữa Tổng thống Trump và tỷ phú Musk bùng nổ khi dự luật cắt giảm ngân sách được Trump đề xuất có thể cắt giảm trợ cấp cho ngành xe điện, đe dọa trực tiếp lợi ích của Tesla. Những quyết định khác, như việc Nhà Trắng từ chối triển khai hệ thống Starlink vì lý do an ninh và hủy đề cử của Jared Isaacman, một đồng minh của ông Musk, vào vị trí lãnh đạo Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), càng khiến tỷ phú này cảm thấy bị xem nhẹ.

Để đáp trả, Elon Musk đã đăng một loạt bài viết công khai chỉ trích Tổng thống Trump trên mạng xã hội X, thậm chí ám chỉ người đứng đầu nước Mỹ liên quan đến hồ sơ của tội phạm tình dục Jeffrey Epstein và kêu gọi luận tội. Ông Trump cũng không khoan nhượng, khi đe dọa cắt các hợp đồng liên bang trị giá hàng tỷ USD với Tesla và SpaceX, hai công ty do ông Musk đồng sở hữu.

Tuy nhiên, căng thẳng bất ngờ hạ nhiệt như cái cách nó xuất hiện, khi Elon Musk, trong một bài đăng trên X hôm 11/6, bày tỏ hối tiếc vì những bài viết “đi quá xa” về ông Trump. Đây là một động thái hiếm hoi được xem là lời xin lỗi công khai từ vị tỷ phú nổi tiếng cứng rắn này.

Về phần mình, Tổng thống Trump trong một cuộc phỏng vấn với báo New York Post cho biết ông đánh giá cao lời xin lỗi của Elon Musk, và xem đây là một cử chỉ “rất đáng quý”. Vị tổng thống cũng tuyên bố không có ý định thực hiện các đe dọa trước đó về việc cắt hợp đồng liên bang với Tesla hay Starlink.

Ông chủ Nhà Trắng thậm chí còn để ngỏ khả năng hợp tác trở lại khi nói rằng “không có vấn đề gì” nếu tỷ phú Musk muốn tiếp tục đối thoại. Tổng thống Trump còn không quên gửi lời chúc “mọi điều tốt đẹp” đến người giàu nhất thế giới.

Nỗ lực hòa giải từ nhiều phía

Một trong những yếu tố quan trọng nhất ngăn không cho mối quan hệ giữa Tổng thống Trump và tỷ phú Musk đổ vỡ hoàn toàn đến từ nỗ lực hòa giải nhanh chóng của các nhân vật trung gian. Theo báo Wall Street Journal, ngay sau khi mâu thuẫn leo thang hôm 5/6, Phó Tổng thống JD Vance và Chánh văn phòng Nhà Trắng Susie Wiles đã tổ chức một cuộc gọi với Musk vào ngày 6/6, thúc giục ông chủ Tesla và SpaceX chấm dứt tranh cãi. 

Phó Tổng thống Vance, người giữ vai trò cầu nối, đã tránh chỉ trích tỷ phú Musk trực tiếp để duy trì kênh đối thoại, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác vì lợi ích chung của đảng Cộng hòa. Trong khi đó, bà Susie Wiles, với kinh nghiệm quản lý khủng hoảng, đóng vai trò điều phối, và liên tục nhấn mạnh mâu thuẫn kéo dài sẽ gây tổn hại cho cả hai bên.

Cuộc gọi này, được báo New York Times xác nhận, là bước đầu tiên nhằm thuyết phục tỷ phú Musk rút lại những phát ngôn công kích Tổng thống Trump và tìm cách xuống thang. Đến ngày 9/6, hai ông Trump và Musk có một cuộc gọi điện riêng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc xoa dịu căng thẳng. Trích dẫn 3 nguồn tin thân cận, New York Times cho biết cuộc gọi này là kết quả của những nỗ lực liên tục từ các cố vấn của Tổng thống Trump, bao gồm cả những người gần gũi với tỷ phú Musk, nhằm thuyết phục cả hai bên kiềm chế.

ĐỌC NGAY: Lời qua tiếng lại gay gắt với Tổng thống Trump, tỷ phú Elon Musk mất ngay 150 tỷ USD  

Những nỗ lực hòa giải không chỉ đến từ Nhà Trắng. Tỷ phú Bill Ackman, một nhân vật có ảnh hưởng trong giới tài chính, đã công khai kêu gọi hai ông Trump và Musk “làm hòa” vì lợi ích quốc gia, và đã nhận được sự đồng tình từ chính tỷ phú Musk trên X. Ông Jared Isaacman, dù bị rút đề cử khỏi NASA, cũng lên tiếng trên X rằng “việc hòa giải giữa Trump và Musk là điều đất nước và thế giới cần”, đồng thời cho biết vai trò của ông trong mâu thuẫn là “không đáng kể” so với tầm quan trọng của sự hợp tác này.

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson cũng bày tỏ hy vọng hai bên sẽ hòa giải, khi nhấn mạnh điều này “tốt cho đảng Cộng hòa và đất nước”. Tuy nhiên, ông khẳng định sự ủng hộ tuyệt đối với Tổng thống Trump, cảnh báo người giàu nhất thế giới không nên thách thức quyền lực của người đứng đầu Nhà Trắng.

Mong manh nhưng cần thiết

Trên thực tế, động thái hòa giải giữa Tổng thống Donald Trump và tỷ phú Elon Musk được thúc đẩy bởi lợi ích thiết thực của cả hai bên. Theo hãng thông tấn Reuters, các công ty của tỷ phú Musk nhận 3 tỷ USD hợp đồng liên bang trong năm 2023, khiến ông khó duy trì đối đầu với Trump. Ngược lại, Trump cần Musk để củng cố liên minh chính trị, đặc biệt khi một bộ phận cử tri tự do có thể bị thu hút bởi tầm ảnh hưởng của Musk trong bối cảnh bầu cử giữa kỳ 2026 đang đến gần.

Báo The Guardian thì nhận định sự hòa giải này mang tính “chiến lược”, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ bất đồng mới do tính cách không khoan nhượng của cả hai. Elon Musk, dù rút bớt các bài đăng công kích, vẫn tiếp tục chỉ trích những người như Stephen Bannon, một đồng minh lâu năm của ông Trump, cho thấy ông chưa hoàn toàn nhượng bộ. Trong khi đó, Tổng thống Trump, dù công khai kiềm chế, vẫn bị cho là tiếp tục chỉ trích Musk trong nội bộ, thậm chí cân nhắc bán chiếc Tesla Model S từng được trưng bày tại Nhà Trắng như biểu tượng của mối quan hệ trước đây.

Cùng chung quan điểm rằng mối quan hệ sau hòa giải vẫn mong manh, báo Le Monde nhận xét tham vọng chính trị của Elon Musk, bất chấp rào cản từ việc ông sinh ra tại Nam Phi, vẫn khiến ông tiếp tục tìm cách gây ảnh hưởng trên chính trường Mỹ, làm phức tạp thêm quan hệ với Tổng thống Trump. Tờ Financial Times thì cảnh báo bất kỳ bất đồng mới nào, như về chính sách thuế hay quy định về trí tuệ nhân tạo (AI), vẫn có thể nhanh chóng làm bùng nổ căng thẳng. 

Dù vậy, sắc lệnh “Loại bỏ rào cản cho lãnh đạo Mỹ trong trí tuệ nhân tạo” mới được Tổng thống Trump thông qua vẫn mang lại lợi ích cho Tesla và xAI, cho thấy tiềm năng hợp tác nếu cả hai duy trì được mối quan hệ thân thiện. Với việc Tổng thống Trump đang thúc đẩy các chính sách kinh tế và tỷ phú Elon Musk vẫn đẩy mạnh các dự án như taxi điện tự lái, sự hòa giải này, dù chỉ mang tính tạm thời, vẫn là điều cần thiết để cả hai bảo vệ lợi ích và tránh một cuộc đối đầu tốn kém hơn.