Kinhtedothi - Không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (ATTP), vi phạm quy định ATTP về nguyên liệu, chế biến, bảo quản, vận chuyển thức ăn… là những thực tế còn tồn tại tại các bếp ăn tập thể (BATT) trong khu công nghiệp và khu chế xuất trên cả nước.
Đây là nguyên nhân khiến mỗi năm có tới hơn 1.000 người phải nhập viện cấp cứu do ngộ độc thực phẩm.
Liên tiếp ngộ độc thực phẩm
Theo thống kê của cục ATTP, từ năm 2010 đến nay, cả nước đã xảy ra 656 vụ ngộ độc thực phẩm làm hơn 27.000 người mắc, trong đó 184 người tử vong. Mới đây nhất trong tháng 7/2015 là 2 vụ ngộ độc tập thể khiến hàng trăm công nhân phải nhập viện cấp cứu tại Bình Dương và TP Hồ Chí Minh. Thậm chí, Hà Nội vốn là một TP đứng đầu cả nước về đảm bảo ATTP mà từ đầu năm đến nay cũng xảy ra 2 vụ ngộ độc do thức ăn tại khu công nghiệp Quang Minh và Chương Mỹ. Đây chính là những hồi chuông cảnh báo về ATTP. Điều đáng nói là số vụ ngộ độc thực phẩm tại BATT của khu công nghiệp hay khu chế xuất những năm gần đây có chiều hướng giảm, song số người mắc lại tăng, diễn biến phức tạp, nhất là tại các tỉnh Đông Nam Bộ.
Trong số những vụ ngộ độc thực phẩm đã xảy ra có tới 68% nguyên nhân bắt nguồn từ BATT. Theo quy định hiện hành, những cơ sở kinh doanh, chế biến thức ăn sẵn hoặc các BATT bắt buộc phải được cấp giấy chứng nhận ATTP. Để được cấp giấy này, các đơn vị phải đáp ứng rất nhiều yêu cầu. Đó là các quy định chi tiết, từ việc bố trí mặt bằng khu vực sản xuất, bếp ăn, dụng cụ chế biến thực phẩm... tới việc khám sức khỏe cho từng nhân viên sản xuất để bảo đảm không có bệnh truyền nhiễm, xét nghiệm nguồn nước và các hợp đồng cung ứng, cam kết sử dụng nguồn thực phẩm rõ xuất xứ, nguồn gốc và được kiểm định. Vậy nhưng các lỗi chủ yếu gây ra ngộ độc thực phẩm trong thời gian qua phần lớn lại là do cơ sở cung cấp suất ăn không đảm bảo điều kiện vệ sinh khu chế biến, nhà ăn, phòng ăn, dụng cụ chứa và gắp thức ăn chín và sống lẫn lộn. Đặc biệt vẫn còn tới gần 10% các BATT sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc.
Lý giải về điều này, TS Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục ATTP, Bộ Y tế cho biết, một trong những nguyên nhân khiến ngộ độc thực phẩm tại các BATT ở khu công nghiệp vẫn là vấn đề nhức nhối là do xu thế sử dụng các bữa ăn này ngày càng gia tăng, trong khi một bộ phận lớn các cơ sở có nhu cầu sử dụng thực phẩm cung cấp cho công nhân giá rẻ, chỉ từ 10.000 - 12.000 đồng/suất ăn. Ông Phong cho rằng, giá thực phẩm rẻ là một điều tốt với rất nhiều người lao động nhưng vấn đề cần phải quan tâm là chất lượng của những phần ăn giá rẻ ấy như thế nào, bởi nếu không đảm bảo vệ sinh ATTP sẽ gây ra những vấn đề về sức khỏe cho người sử dụng trước mắt cũng như lâu dài.
Khó trong quản lý
Các vụ ngộ độc thức ăn sẽ còn tiếp tục gia tăng nếu chúng ta không quản lý chặt ngay từ khâu nguyên liệu đầu vào, không đảm bảo vệ sinh trong quá trình chế biến. Bên cạnh đó, nếu không có biện pháp mạnh để đôn đốc, kiểm tra, xử phạt những đơn vị, công ty cung cấp bữa ăn cho người lao động, đặc biệt là cung cấp suất ăn cho công nhân ở các khu công nghiệp, khu chế xuất thì khó có thể cải thiện được tình hình. Vậy nhưng, tại một số khu công nghiệp ở nhiều tỉnh có quy định việc kiểm tra, thanh tra (kể cả đoàn của y tế) đối với DN phải được thông báo trước 7 - 10 ngày cho Ban quản lý và phải được sự chấp thuận của chủ DN. Chính vì vậy, để có thể thanh tra, kiểm tra một số BATT, nhất là kiểm tra đột xuất không dễ. Cách kiểm tra “truyền thống” thì khó có thể phát hiện ra sai phạm của đơn vị.
Tính đến nay, hầu hết nguyên nhân gây ra ngộ độc thực phẩm đều do thực phẩm ôi thiu, kém chất lượng. Điều đáng nói là các vụ việc chỉ được phát hiện khi đã xảy ra và ngay sau đó các cơ quan chức năng thường tìm ra lý do gây ngộ độc là vi khuẩn lị, vi khuẩn Salmonella hay do sai sót của quy trình chế biến, nguồn gốc thực phẩm để quy trách nhiệm. Đã có nhiều công ty bị xử phạt hành chính vì để xảy ra ngộ độc tập thể, thậm chí là bị rút giấy phép kinh doanh nhưng dường như mức xử phạt vẫn còn nhẹ, đưa đủ mức răn đe. Xử phạt chỉ là cách để làm dịu công luận, còn các giải pháp lâu dài để kiểm soát ATTP thì vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu và hoàn thiện.
Chính vì vậy, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã từng chia sẻ, cách hiệu quả nhất để đảm bảo ATTP cho cán bộ, công nhân viên tại các khu công nghiệp, khu chế xuất là chủ cơ sở, giám đốc công ty cung cấp thực phẩm cho các bữa ăn cần coi sức khỏe người lao động là tài sản quan trọng nhất của DN, cần quan tâm hơn nữa đến chất lượng vệ sinh ATTP tại các BATT. Cùng với đó, Thứ trưởng cũng đã đề nghị các Sở Y tế chỉ đạo liên ngành vệ sinh ATTP các địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, tổ chức tuyên truyền về ATTP, chế độ dinh dưỡng cho công nhân. Đặc biệt cần gắn trách nhiệm của các cơ quan có liên quan đến ATTP. Có như vậy, sức khỏe và đời sống của công nhân mới có thể được đảm bảo.
Bữa ăn trưa của công nhân trong Khu công nghiệp Thăng Long. Ảnh: Quỳnh Anh
| Ông Trần Ngọc Tụ - Chi Cục trưởng Chi cục ATVSTP Hà Nội: Xây dựng quy định giá tối thiểu cho một suất ăn Giá thành của một suất ăn là cơ sở để người chế biến lựa chọn nguồn thực phẩm đầu vào. Nếu giá thành quá thấp thì khó có thể lựa chọn được thực phẩm “loại A” mà lại vẫn có thể đảm bảo dinh dưỡng cho người dùng. Hơn nữa, mỗi ngành nghề khác nhau cần có suất ăn với định lượng calo khác nhau để có thể đảm bảo năng suất công việc. Chính vì vậy, các cấp quản lý ATTP nên xây dựng quy định giá thành tối thiểu cho một suất ăn dựa trên định lượng calo cần thiết cho mỗi ngành nghề và mức thu nhập bình quân của ngành nghề đó. Như vậy, sẽ xóa bỏ tình trạng suất ăn có giá thành quá thấp, không đảm bảo ATTP cũng như sức khỏe cho người dùng. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác kiểm tra nơi cung cấp nguồn nguyên liệu đầu vào cho BATT, tránh trường hợp đơn vị cung cấp không đủ số lượng nguyên liệu cung ứng theo yêu cầu mà vẫn nhận hợp đồng rồi lại lấy hàng không rõ nguồn gốc từ bên ngoài. |
| Chị Đặng Ngọc Bích – Công nhân Công ty CP Bao bì và in Nông nghiệp, Khu công nghiệp Ngọc Hồi: Không cần quá ngon, chỉ cần an toàn! Là người trực tiếp sử dụng những suất ăn được chế biến tại các BATT, bản thân mỗi công nhân đều mong muốn được đảm bảo an toàn. Lương công nhân thì thấp mà giá thành thực phẩm lại ngày càng tăng, chúng tôi không mong muốn suất ăn phải quá ngon, chỉ cần được đảm bảo an toàn. Qua thông tin báo chí, chúng tôi cũng biết nhiều về các vụ ngộ độc thực phẩm ở các khu công nghiệp phía Nam, ở Hà Nội cũng đã xảy ra 2 vụ nên cũng khiến mọi người hoang mang và lo lắng cho sự an toàn của mình. Tôi mong muốn chủ DN sẽ có những kế hoạch hỗ trợ một phần kinh phí cho các bữa ăn của công nhân để có thể vừa đảm bảo an toàn vừa đảm bảo dinh dưỡng trong mỗi suất ăn. |
| Bà Nguyễn Thị Tân – Nguyên Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH MTV Dệt 8/3: Đảm bảo sức khỏe người lao động là ưu tiên hàng đầu Đảm bảo ATTP tại BATT cũng là đảm bảo sức khỏe cho người lao động. Đây là việc làm cần được ưu tiên hàng đầu của mỗi DN. Bởi lẽ, công nhân có khỏe mới có thể làm việc với năng suất cao nhất có thể, mới có thể đem lại lợi nhuận cho DN. Hơn ai hết, những nhà quản lý DN hiểu rõ điều này nhất. Vì vậy, để có thể đảm bảo ATTP, chủ cơ sở cung cấp bữa ăn cần chủ động trong việc kiểm tra sức khỏe, xác nhận kiến thức ATTP theo định kỳ cho nhân viên làm bếp, có hợp đồng mua bán thực phẩm rõ ràng với các đơn vị cung cấp nguyên liệu. Hàng ngày, DN cũng nên cử cán bộ xuống khu vực chế biến để phối hợp kiểm tra nguồn thực phẩm đầu vào hàng ngày, tránh việc chủ cơ sở chế biến “bắt tay” với nhà cung cấp đưa thực phẩm không đảm bảo vào sử dụng. Diệu Ngân ghi
|
