Cảnh giác trước các thông tin giả lan truyền trên mạng xã hội về tình hình lũ lụt

Thông tin thất thiệt làm ảnh hưởng đến đời sống

Ngày 23/11/2025, Công an phường Biên Hòa (Đồng Nai) đã lập biên bản vi phạm hành chính một thanh niên thông tin sai sự thật mưa lũ gây ngập cầu Hóa An để "câu like". Người vi phạm được xác định là Q.V.T (29 tuổi, quê Cà Mau, hiện trú phường Biên Hòa). Trước đó, ngày 22/11/2025, Q.V.T. đã dùng tài khoản Facebook tên Quách Tương đăng thông tin sai sự thật về việc lũ lụt làm ngập cầu Hóa An (nối phường Biên Hòa và phường Trấn Biên).

Tại cơ quan công an, Q.V.T. đã thừa nhận hành vi vi phạm, tự nguyện xóa bỏ các bài viết trên trang Facebook cá nhân và cam kết không tái phạm.

Trước đó, từ một tin đồn vỡ đập lúc lũ đang lên, người dân xóm Mới (thôn Vạn Lộc, xã Hòa Mỹ, Đắk Lắk) đã phải tháo chạy trong đêm. Ông Phan Văn T (51 tuổi) chở theo vợ là bà Phạm Thị Như T (40 tuổi) và con trai út Phạm Chí C (10 tuổi) chạy về phía núi Hương. Khi chạy qua cầu Bến Đình, ông T không biết cầu bị gãy. Chiếc xe máy do ông T chở theo vợ và con trai út lao thẳng xuống dòng lũ.

Lúc cả gia đình bị lũ cuốn đi, cháu Cg bám vào một cành cây kêu cứu, sau đó được người dân cứu sống. Còn vợ chồng ông T bị nước cuốn mất tích. Chiều 21/11, người làng tìm thấy thi thể vợ chồng ông T. Tin đồn thất thiệt trên không chỉ khiến người dân địa phương bức xúc mà còn để lại hậu quả lớn khi một gia đình mất cả cha lẫn mẹ, để lại 3 đứa con mồ côi.

Người dùng mạng xã hội hãy thật tỉnh táo…

Mới đây, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05), Công an tỉnh Đắk Lắk, cho biết, qua rà soát không gian mạng, đơn vị phát hiện tổng cộng 52 tài khoản trên các nền tảng mạng xã hội (Facebook, TikTok...) có hành vi đăng tải nội dung bài viết, video, hình ảnh chưa được kiểm chứng, thiếu thông tin có dấu hiệu sai sự thật. 17 trường hợp đã được gọi hỏi, răn đe và yêu cầu cam kết không tái phạm. Đối với các hành vi có tính chất nghiêm trọng, cơ quan chức năng đã tiến hành xử lý vi phạm hành chính 5 trường hợp với tổng số tiền phạt là 37,5 triệu đồng. Công an tỉnh Đắk Lắk đã yêu cầu 30 tài khoản mạng xã hội gỡ bỏ các bài viết có nội dung sai sự thật.

Ngoài việc xử lý các cá nhân vi phạm, Phòng PA05 cũng đã tích cực làm việc với các KOL (người có ảnh hưởng), quản trị viên của các kênh, trang Facebook có số lượng thành viên lớn để yêu cầu kiểm duyệt nghiêm ngặt. Các trang mạng xã hội bị buộc phải gỡ bỏ ngay lập tức các bình luận có nội dung thông tin, hình ảnh thất thiệt liên quan đến tình hình bão lũ, công tác cứu hộ cứu nạn và an ninh trật tự tại địa phương. 

Công an tỉnh Đồng Nai cũng khuyến cáo: đừng để thông tin giả làm chúng ta hoang mang giữa lúc miền Trung đang khốn khó! Theo đó, giữa lúc mưa lũ miền Trung đang vô cùng khắc nghiệt, mạng xã hội lại tràn ngập những video, hình ảnh AI ngụy tạo thiệt hại, dựng cảnh kêu cứu, thổi phồng mức độ tàn phá. Những nội dung này lan nhanh hơn cả tin cứu trợ khiến người dân hoang mang, cộng đồng hiểu lầm, gia đình xa quê bất an và ảnh hưởng trực tiếp đến công tác cứu trợ.

Mọi người dùng mạng xã hội hãy thật tỉnh táo khi xem và chia sẻ thông tin, cần lên ánh mạnh mẽ hành vi tung tin thất thiệt, lợi dung AI ngụy tạo nội dung gây hoang mang dư luận và cản trở những nỗ lực cứu trợ đang được triển khai từng giờ của lực lượng chức năng. Đồng thời, tích cực chung tay lan tỏa những thông tin chính xác, góp phần hỗ trợ bà con vùng lũ vượt qua giai đoạn khó khăn này. 

Những hệ luỵ và xử lý về mặt pháp lý đối với người vi phạm

Trao đổi với phóng viên Báo Kinh tế và Đô thị, bà Nguyễn Thị Quỳnh Châu, trợ lý luật sư, Hãng luật MKLaw, Đoàn Luật sư Đà Nẵng nhận định: việc tung tin sai sự thật trên mạng xã hội trong những ngày cao điểm mưa lũ - như tin đồn “Trạm Y tế Vĩnh Thạnh giữ 50 xác chết”, “vỡ đập hồ chứa nước”, cùng hàng loạt thông tin thất thiệt khác - không chỉ là hành vi thiếu trách nhiệm, mà còn xâm phạm nghiêm trọng đến trật tự xã hội, gây nguy hiểm trực tiếp cho tính mạng người dân.

Theo bà Quỳnh Châu, tin giả trong thời điểm thiên tai gây ra 3 hệ lụy đặc biệt nghiêm trọng: thứ nhất, tin giả kích hoạt tâm lý hoảng loạn, khiến nhiều người dân có thể bỏ chạy trong đêm, bơi qua dòng nước xiết hoặc tự ý rời khỏi khu vực an toàn. Chỉ một dòng trạng thái “vỡ đập”, “nước chuẩn bị dâng đến nóc nhà” cũng có thể làm gia tăng nguy cơ thương vong cho người dân.

Thứ hai, tin giả làm rối loạn công tác chỉ huy, điều hành ứng phó thiên tai. Lực lượng chính quyền địa phương và cứu nạn - vốn đang căng mình cứu hộ - phải phân tán người để giải thích, trấn an và xử lý thông tin sai lệch, làm chậm tiến độ cứu dân trong thời điểm thời gian được tính bằng từng phút.

Thứ ba, tin giả bào mòn nghiêm trọng niềm tin của Nhân dân đối với hệ thống y tế và chính quyền cơ sở. Việc bịa đặt những nội dung như “giấu xác”, “ém hàng cứu trợ”, “cô lập dân” khiến người dân chần chừ tiếp cận dịch vụ y tế, ngần ngại trong sơ tán, hoặc nghi ngờ những cảnh báo chính thống, gây hệ quả lâu dài và khó khắc phục.

Về pháp lý, bà Quỳnh Châu nhấn mạnh: Luật An ninh mạng 2018 nghiêm cấm tuyệt đối hành vi đưa thông tin bịa đặt, sai sự thật gây hoang mang trong Nhân dân; gây khó khăn cho cơ quan Nhà nước; xâm phạm trật tự, an toàn xã hội. Đây là căn cứ trực tiếp để xử lý các hành vi tung tin thất thiệt trong mưa lũ. 

Cùng với đó, Điều 4, Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP (sửa đổi năm 2022) quy định phạt tiền từ 5 -10 triệu đồng đối với cá nhân và đối với tổ chức thì bị phạt từ 10 - 70 triệu đồng khi chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật và buộc gỡ bỏ thông tin. 

Ở mức độ nghiêm trọng hơn, khi thông tin bịa đặt xúc phạm uy tín cơ quan Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự hoặc làm rối loạn hoạt động cứu hộ, người tung tin có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 331 Bộ luật Hình sự về tội "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" với mức phạt tù đến 7 năm. 

Bà Quỳnh Châu khẳng định: “Giữa dòng nước lũ, mỗi thông tin sai sự thật có thể trở thành mồi lửa gây hoảng loạn, cướp đi thời gian và cơ hội sống của người khác. Việc xử lý nghiêm minh là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ tính mạng Nhân dân và giữ vững trật tự xã hội”.