Trước tác động của đại dịch Covid-19, trẻ em đã và đang trải qua một mùa hè đặc biệt: Không du lịch, không vui chơi ngoài trời, không gặp gỡ bạn bè,… mà chỉ có thể ở trong nhà. Khi ở nhà nhiều và thiếu sự tương tác trực tiếp, trẻ em có xu hướng sử dụng internet nhiều hơn so với thời gian trong năm học.
Bên cạnh những mặt tích cực, việc sử dụng Internet quá nhiều cũng ảnh hướng xấu tới sức khoẻ thể chất và tinh thần của trẻ em. Trẻ cũng gặp những nguy cơ mất an toàn trên internet như: Bị lừa đảo, bị đánh cắp mật khẩu, thông tin cá nhân, bị quấy rối, xâm hại, bắt nạt trên mạng,…Trẻ em lại chưa có cái nhìn cũng như kiến thức đầy đủ về internet, sẽ rất khó để các em có thể tự nhận biết những rủi ro, nguy hiểm để tự phòng tránh.
| Viện trưởng Viện MSD Nguyễn Phương Minh chia sẻ với trẻ em về những cách sử dụng internet an toàn. Ảnh: MSD. |
Tại buổi tọa đàm trực tuyến: “SNET – Online chuẩn, Mùa hè vui” do Cục Trẻ em – Bộ LĐTB&XH, Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) và Mạng lưới Quản trị Quyền Trẻ em (CRG) thực hiện ngày 6/6, anh Lê Xuân Đức – Chủ Facebook Bố Con Sâu kể về một trải nghiệm của bé Sâu khi xem một chương trình không phù hợp khiến con sợ hãi. Sau đó, anh Lê Xuân Đức đã nói chuyện để con giải tỏa nỗi sợ và phân biệt các chương trình nên xem và không nên xem.
“Cá nhân tôi không cấm con xem internet, youtube, tuy nhiên sẽ đồng hành cùng con bằng cách cho con xem trong một khoảng thời gian nhất định và cân nhắc về những kênh con sẽ được xem.
Hiện nay các nền tảng, thiết bị công nghệ đều cho phép người dùng cài đặt, thiết lập các tính năng để quản lý hoạt động sử dụng internet của các con. Ngoài ra, bố mẹ nên trò chuyện với con về internet nhiều hơn, chỉ cho con biết những rủi ro con có thể sẽ gặp phải trên mạng internet, con nên làm gì khi rơi vào tình huống đó, để nếu không may con gặp phải thì sẽ không bị lúng túng, hoang mang” – anh Lê Xuân Đức chia sẻ.
Việc đồng hành với trẻ là vô cùng quan trọng và không thể hời hợt. Bố mẹ cần tìm hiểu cách đồng hành với con ở mỗi độ tuổi khác nhau. Từ quan điểm này, bà Nguyễn Phương Linh - Viện trưởng MSD, Chuyên gia Giáo dục kĩ năng số cho rằng: Cấm đoán không bao giờ là giải pháp để bảo vệ con vì trẻ em sinh ra trong thời đại công nghệ số. Cấm đoán thường có tác dụng ngược, khiến trẻ có thể tò mò mà lén lút, tự tìm hiểu càng dễ gặp rủi ro; và nếu gặp rủi ro lại không dám nói với bố mẹ vì sợ bị mắng, mắc lỗi. Do đó, điều tiên quyết là cha mẹ nên tôn trọng con, cùng con tìm hiểu các lợi ích và rủi ro trên môi trường mạng, phân tích lợi hại, cách xử lý tình huống để tăng tư duy phản biện của con.
Bà Phương Linh cũng tư vấn cho phụ huynh khi bắt gặp con xem chương trình không phù hợp: Phụ huynh không nên ngay lập tức nóng giận, phản ứng thái quá, mắng trẻ hoặc tịch thu thiết bị công nghệ. Điều cần thiết là phụ huynh bình tĩnh nói chuyện, hỏi con xem lý do con xem các chương trình không phù hợp, vào nhóm chat kín, cũng như cảm xúc của con khi thực hiện điều này... Phụ huynh hãy cùng con phân tích và hướng dẫn để tự con đưa ra các giải pháp phù hợp, mới có tác dụng lâu dài. Nếu vấn đề đã nghiêm trọng, phụ huynh phải báo ngay với các cơ quan chức năng vào cuộc.
Giải đáp các thắc mắc của phụ huynh về việc không biết học kỹ năng cho cha mẹ thời đại số ở đâu, Phó Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ LĐTB&XH Nguyễn Thị Nga cho biết, trong thời gian đại dịch khó có các lớp học trực tiếp, nhưng cha mẹ thời đại số cũng cần tự trang bị những kiến thức cho mình. Cục Trẻ em và các tổ chức xã hội cũng đã nỗ lực để biên soạn rất nhiều các tài liệu mẫu, cẩm nang, clip hướng dẫn cha mẹ có thể tìm hiểu và đọc từ các nguồn chính thống, đặc biệt trên website và facebook page của Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111, truyền hình Vì trẻ em hay các page của MSD, Lan toả yêu thương....
Ngoài ra, nếu có bất kỳ khúc mắc gì, cha mẹ có thể gọi điện đến Tổng đài quốc gia 111 miễn phí 24/7; bên cạnh đó có ứng dụng 111 cũng có thể tải về, tin nhắn trên facebook page của Tổng đài quốc gia 111 hay zalo 111. Có rất nhiều kênh để cha mẹ tìm hiểu, học hỏi, nhờ tư vấn và báo cáo để hỗ trợ bảo vệ con em mình.
Các diễn giả cũng cho rằng, cha mẹ cũng có thể đồng hành với con trong kỳ nghỉ hè hữu ích bằng việc nói chuyện hỏi han con hằng ngày, cho con thực hiện thử thách tự sử dụng công nghệ tìm hiểu lợi ích và rủi ro gặp phải trên môi trường mạng, lập một hợp đồng an toàn cho cả gia đình...
Trẻ em và gia đình cần học hỏi các kiến thức và kỹ năng số thiết yếu. Những quy định về hành vi, chuẩn mực trong cuộc sống thật cũng nên được áp dụng trong môi trường ảo để các em có thể trở thành những công dân số chuẩn, có trách nhiệm.
