Chọn mũi nhọn để phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô

Hà Nội khẳng định là trung tâm giải trí hàng đầu của cả nước

Chiều 28/8, Báo Hànộimới phối hợp với Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám tổ chức tọa đàm với chủ đề “Để Hà Nội trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa của khu vực và thế giới”.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Tổng Biên tập Báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức thông tin, Chương trình 06-CTr/TU và Nghị quyết số 09-NQ của Thành ủy Hà Nội về phát triển công nghiệp văn hóa đã đặt nền móng chiến lược, khẳng định vai trò của văn hóa như một động lực nội sinh quan trọng của sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Đây chính là bước khởi đầu quan trọng để Thủ đô định hình con đường trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa không chỉ của cả nước mà còn vươn tầm khu vực và thế giới.

Trao đổi về việc, với tài nguyên, tiềm năng hiện có, để thúc đẩy việc trở thành trung tâm công nghiệp văn hóa của khu vực và thế giới, Hà Nội nên lựa chọn lĩnh vực nào làm mũi nhọn để ưu tiên tập trung đầu tư phát triển, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội cho rằng: Hà Nội không nên đầu tư tràn lan, mà phải lựa chọn mũi nhọn. Việc chọn lĩnh vực mũi nhọn phải dựa trên yếu tố có thể hiện đặc trưng của Hà Nội không, xét trên thực trạng, tiềm năng...

Theo đó, Hà Nội nên tập trung trước tiên cho du lịch văn hóa vì có nhiều di sản, điểm đến, văn hóa phát triển. Bên cạnh đó, Hà Nội có ẩm thực rất độc đáo với phở, cốm được công nhận là di sản. Thủ đô nên tập trung cho lĩnh vực này vừa thể hiện được tình yêu Hà Nội vừa tác động tích cực đến kinh tế - xã hội.

Điện ảnh cũng là hướng đi tốt để phát triển công nghiệp văn hóa, bởi Hà Nội có nhiều cảnh đẹp, mỗi góc phố đều là “phim trường”, đều có thể kể những câu chuyện hay... Hà Nội còn có hệ thống rạp chiếu phim hiện đại, có Liên hoan Phim quốc tế Hà Nội đã trở thành thương hiệu uy tín.

Thời trang của Hà Nội cũng có tiềm năng phát triển công nghiệp, bởi có hệ sinh thái về trường đào tạo, nhiều sự kiện thời trang, các tuần lễ thời trang toàn quốc và quốc tế, nhiều nhà thiết kế danh tiếng được thế giới yêu thích.

Phần mềm và trò chơi giải trí cũng là lĩnh vực tiềm năng để đầu tư phát triển. Hà Nội có khu công nghệ cao, đang phát triển mạnh về bán dẫn, có nhiều tài năng ở lĩnh vực sáng tạo phần mềm. Nhìn từ những concert lớn gần đây, có thể thấy, công nghiệp biểu diễn cũng là lĩnh vực có tiềm năng phát triển mạnh. Nếu tích hợp nghệ thuật biểu diễn với du lịch văn hóa, đây sẽ là hướng đi giúp Hà Nội phát triển mạnh hơn.

Trong lĩnh vực biểu diễn, Hà Nội cũng đang khẳng định là trung tâm giải trí hàng đầu của cả nước. Điều này thể hiện Hà Nội là nơi tổ chức nhiều sự kiện giải trí lớn, đặc biệt là những chương trình concert gần đây như "Anh trai vượt ngàn chông gai", "Anh trai say hi", các chương trình concert quốc gia kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 thu hút hàng triệu người, đặc biệt là giới trẻ.

Nhìn rộng ra, Hà Nội có rất nhiều tiềm năng và lợi thế để vươn lên trở thành trung tâm biểu diễn nghệ thuật, giải trí không chỉ của cả nước mà còn của khu vực.

“Chìa khóa” phát triển ngành công nghiệp văn hóa Thủ đô

PGS.TS Phạm Quang Long – nguyên Giám đốc Sở VH&TT Hà Nội cho rằng, Hà Nội có ưu thế lớn về nguồn lực văn hóa truyền thống và vị thế của Thủ đô – nơi tập trung nhiều tinh hoa của cả nước. Với những ưu thế lớn này, Hà Nội có nhiều cơ hội để thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa, nhưng nếu không làm “đến nơi đến chốn”, có thể sẽ trở thành “gánh nặng” của Thủ đô. Vì thế, để phát huy tốt tiềm lực đang có, Hà Nội cần xác định được các ưu thế tập trung phát triển.

Theo đó, các đơn vị sáng tạo cần khai thác những gì công chúng chưa biết, thực hiện theo cách thức mới và chú ý thị hiếu của người dân để tạo hiệu ứng thu hút người dân và du khách. Muốn phát triển công nghiệp văn hóa hiệu quả, cần phải thay đổi tư duy, cách làm. Bên cạnh đó, phải để kinh tế tư nhân trở thành nhân tố quan trọng để phát triển đất nước.

Về việc Hà Nội cần làm gì để tránh thương mại hóa di tích, bảo đảm vừa giữ gìn bản sắc riêng của Thủ đô, vừa hội nhập xu thế phát triển công nghiệp văn hóa toàn cầu, Trưởng phòng Quản lý di sản – Sở VH&TT Hà Nội Phạm Thị Lan Anh, cho rằng: Hà Nội có nguồn di sản văn hóa phong phú. Ý tưởng sáng tạo để thương mại hóa di tích cũng không thiếu nhưng làm thế nào để ý tưởng đi vào thực tiễn, thương mại hóa di tích một cách mềm mại, không khô cứng... thì lại không dễ.

Đơn cử như tò he xưa nay là trò chơi dân gian nhưng hiện nay là di sản văn hóa phi vật thể. Các nghệ nhân tò he đã sáng tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị cao hơn như có thể nặn được cả “Lễ hội gò Đống Da” hay biến những con tò he thành những nhân vật gần gũi hơn... qua đó đem lại giá trị kinh tế cao hơn. Do đó các nhà quản lý cần hỗ trợ nghệ nhân sản xuất những sản phẩm có giá trị cao. Với di tích Văn Miếu, có thể khai thác những giá trị cốt lõi về truyền thống hiếu học; cho thanh thiếu niên trải nghiệm vai sĩ tử lều chõng đi thi... để thu hút thêm nhiều du khách.

Tổng Biên tập Báo Hànộimới Nguyễn Minh Đức cho rằng để tạo ra những sản phẩm công nghiệp văn hóa thì những sản phẩm ấy phải được tích hợp nhiều lĩnh vực (nghệ thuật, du lịch, có ẩm thực…). Và để tạo ra giá trị thực sự thì cần có một số chính sách nhất quán trong thực thi.

Các nghị quyết HĐND TP Hà Nội vừa thông qua cho phép tư nhân, DN đầu tư vào các không gian văn hóa và thương mại. TP cũng đã và đang hoàn thiện dần các thiết chế để các thành phần kinh tế đều có thể tham gia phát triển công nghiệp văn hóa. Vấn đề tiếp theo là cần khuyến khích các chủ thể, các nhà đầu tư... tạo ra các sản phẩm mang tính sáng tạo. Để làm được điều này thì cần có sự chung tay và quyết tâm của các cấp quản lý cũng như sự tham gia của các thành phần kinh tế, nhất là kinh tế tư nhân.