Báo cáo của Chính phủ cho biết, công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ trong tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết năm 2024 thể hiện tính kịp thời, tập trung, có nhiều đổi mới, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, xác định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp và nâng cao năng lực, hiệu quả thực hiện. Chính phủ đã hoàn thành khối lượng lớn nhiệm vụ lập pháp cơ bản bảo đảm tiến độ, không có tình trạng xin rút các dự án đã có trong Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh.
Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được các bộ, ngành, địa phương quan tâm hơn, kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện dưới nhiều hình thức hiệu quả, chất lượng. Công tác rà soát văn bản quy phạm pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên được Chính phủ quan tâm, sát sao chỉ đạo để kịp thời phát hiện, xử lý các vướng mắc, bất cập, các quy định mâu thuẫn, chồng chéo, không còn phù hợp trong thực tiễn thi hành pháp luật...
Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho rằng, số lượng dự án luật, dự thảo nghị quyết phải trình ở từng kỳ họp Quốc hội rất lớn nhưng chưa bảo đảm sự cân đối giữa các lĩnh vực; nhiều dự án được bổ sung vào chương trình sát thời điểm tổ chức kỳ họp Quốc hội, phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cũng chỉ ra, vẫn còn tình trạng mâu thuẫn, chồng chéo, chưa bảo đảm tính đồng bộ, tính thống nhất giữa các văn bản quy phạm pháp luật hoặc quy định không rõ ràng, cụ thể, thậm chí cùng một quy định nhưng có nhiều cách hiểu khác nhau gây khó khăn cho công tác thi hành pháp luật.
Số lượng văn bản quy định chi tiết nợ mới phát sinh nhiều, văn bản nợ đọng kéo dài chưa được khắc phục triệt để; số lượng văn bản ban hành chậm, không bảo đảm hiệu lực thi hành đồng thời với luật còn nhiều.
Từ đó, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm chỉ đạo, xác định thứ tự ưu tiên trong triển khai các nhiệm vụ lập pháp phù hợp với năng lực của các cơ quan soạn thảo, thẩm định, thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh, nghị quyết, bảo đảm đáp ứng yêu cầu về chất lượng văn bản; tiếp tục đổi mới tư duy, phương thức tiếp cận trong xây dựng pháp luật, bảo đảm luật quy định có tính bao quát, không điều chỉnh chi tiết các quan hệ xã hội đang trong quá trình vận động, có nhiều thay đổi; tăng cường ban hành các đạo luật quy định các vấn đề đã chín, đã rõ, đã được thực tiễn chứng minh để bảo đảm tính ổn định của luật; cương quyết đưa ra khỏi chương trình xây dựng luật, pháp lệnh các dự án, dự thảo không bảo đảm tiến độ, chất lượng theo quy định.
Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị Chính phủ khắc phục triệt để những tồn tại, hạn chế, nhất là tình trạng pháp luật còn chồng chéo, xung đột, thiếu tính khả thi; tình trạng nợ đọng văn bản quy định kéo dài, nợ văn bản quy định chi tiết mới phát sinh trong kỳ báo cáo, ban hành văn bản quy định chi tiết chậm so với hiệu lực thi hành của luật; đồng thời, đôn đốc và có giải pháp cụ thể, kịp thời ban hành 133 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết có hiệu lực thi hành trong thời gian tới.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, công tác tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là vấn đề rất quan trọng. Hàng năm, ngân sách nhà nước đã dành khoản kinh phí lớn cho công tác tuyền truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.
Nhấn mạnh luật, nghị quyết muốn đi vào cuộc sống thì phải triển khai thi hành, theo dõi việc triển khai thi hành, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, phải đánh giá kỹ pháp luật có thấm, thấu vào Nhân dân chưa, phải hiểu được pháp luật thì mới sống và làm việc theo pháp luật. Đồng thời đề nghị, phải đổi mới việc triển khai, kiểm tra thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội một cách “tới nơi tới chốn”.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Ủy ban Pháp luật, Bộ Tư pháp phải phối hợp chặt chẽ ngay từ khâu xây dựng đến khâu triển khai, thực hiện luật, nghị quyết. "Gốc xây dựng pháp luật phải từ các bộ, ngành; phải xem kỹ từng khoản, từng điều, từng chương thì luật mới có chất lượng. nếu các cơ quan trình làm kỹ lưỡng thì khi gửi sang Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban mới thẩm tra trúng, đúng các vấn đề"- Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ.
Không chỉ với các bộ, ngành, Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban thời gian tới cần nề nếp, kỷ cương, quyết liệt trong việc thẩm tra các dự án luật để thể hiện chính kiến. Mong muốn cuối cùng là “các luật, nghị quyết ra đời phải có chất lượng và tuổi thọ”.
Cho biết vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành quy định về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong xây dựng pháp luật, Chủ tịch Quốc hội đặt câu hỏi “có lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ trong xây dựng pháp luật không?” và đề nghị Bộ Tư pháp - với vai trò “gác cửa” của Chính phủ trong công tác xây dựng Luật - cần tăng cường kiểm soát, kiểm tra, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, không bị tác động bởi bất cứ “nhóm lợi ích” nào; bảo đảm chất lượng cao nhất các dự án luật, nghị quyết.
