Phân bổ vốn còn chậm
Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội phân bổ 100.000 tỷ đồng vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 cho các bộ, ngành địa phương thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Cụ thể, chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi 50.000 tỷ đồng; chương trình giảm nghèo bền vững 18.000 tỷ đồng; chương trình xây dựng nông thôn mới 27.000 tỷ đồng.
Trong đó, 50.000 tỷ đồng của chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Chính phủ đề nghị phân bổ 2.942 tỷ đồng cho các bộ, cơ quan T.Ư thực hiện một số nhiệm vụ; 47.057 tỷ đồng cho các địa phương thực hiện các tiểu dự án thành phần thuộc chương trình.
18.000 tỷ đồng cho chương trình giảm nghèo bền vững, Chính phủ đề nghị phân bổ 96 tỷ đồng cho Bộ LĐTB&XH thực hiện xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về lao động và đầu tư cơ sở hạ tầng trang thiết bị công nghệ thông tin; 17.904 tỷ đồng cho các địa phương để thực hiện các nội dung của chương trình.
Với 27.000 tỷ đồng của chương trình xây dựng nông thôn mới, phân bổ hết cho các địa phương. Còn lại 5.000 tỷ đồng, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội để lại cho Chính phủ phân bổ chi tiết.
Trong năm 2022, Chính phủ đề xuất chỉ phân bổ 33.384 tỷ đồng kế hoạch vốn ngân sách T.Ư, còn lại 665 tỷ đồng giao Chính phủ quyết định.
Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, đến ngày 19/4/2022 Chính phủ mới có Tờ trình là quá chậm so với thời gian quy định, làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, đặc biệt bố trí kế hoạch vốn sau gần 1,5 năm chưa được phân bổ cụ thể đến các bộ, ngành, địa phương gây lãng phí nguồn lực của quốc gia.
Quốc hội đã quyết nghị về mức bố trí vốn đầu tư phát triển để thực hiện 3 Chương trình Mục tiêu Quốc gia giai đoạn 2021-2025 là 100.000 tỷ đồng. Tại Tờ trình này, Chính phủ đề nghị chưa phân bổ 5.000 tỷ đồng đối với một số nhiệm vụ, đề án, chương trình chuyên đề chưa được phê duyệt. Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ hoàn thiện cơ sở pháp lý để sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Liên quan đến phân bổ vốn cho các địa phương, trong đó có việc bố trí vốn cho 4 địa phương có điều tiết về ngân sách T.Ư, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu thực hiện đúng nguyên tắc không phân bổ Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới cho các địa phương có điều tiết về ngân sách T.Ư theo Nghị quyết 25 của Quốc hội.
Liên quan Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững (18.000 tỷ đồng), đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra cũng không đồng tình phân bổ cho Bộ LĐTB&XH (96 tỷ đồng) để xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về lao động và đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị công nghệ thông tin để đảm bảo đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, bền vững, tránh dàn trải.
Làm rõ chậm ở đâu
Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ giải trình rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan của sự chậm trễ và trách nhiệm của các cơ quan để báo cáo Quốc hội. Làm rõ chậm ở đâu, bộ ngành nào, địa phương nào, không nói chung chung mà phải có địa chỉ. Đồng thời cho rằng, Chính phủ cần có kế hoạch triển khai cụ thể, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, đẩy nhanh tiến độ và bộ ngành, địa phương nào thực hiện yếu kém thì quy trách nhiệm, kiểm điểm.
Đồng thời, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho rằng, Chính phủ cần có kế hoạch triển khai cụ thể, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, đẩy nhanh tiến độ và bộ ngành, địa phương nào thực hiện yếu kém thì quy trách nhiệm, kiểm điểm.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng nhấn mạnh, 3 Chương trình Mục tiêu Quốc gia có ý nghĩa cả về kinh tế, chính trị, an sinh xã hội, an ninh quốc phòng, tác động rộng lớn đối tượng thụ hưởng. Vừa qua, T.Ư bàn tiếp tục vấn đề tam nông, trong đó có nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, chính sách cho đồng bào dân tộc miền núi là hết sức quan trọng.
“Nghị quyết của Quốc hội ban hành với tiến độ làm 5 năm nhưng giờ đã hết 1,5 năm mà còn loay hoay. Do đó cần đánh giá, làm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, chậm trễ ở đâu, do ai” – Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói. Đồng thời cho biết thêm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 3 quyết định lựa chọn giám sát tối cao trong năm 2023 có nội dung tổ chức thực hiện 3 chương trình mục tiêu.
Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, công việc giờ đã chậm thì phải làm nhanh, song “chậm rồi thì phải chắc, nhanh nhưng phải đúng” về mục tiêu, nguyên tắc, tiêu chí, tiêu chuẩn mà các Nghị quyết của Quốc hội đặt ra. Đồng tình với báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội đề nghị “cứ đúng nghị quyết mà làm, không nhân nhượng, không vi phạm nguyên tắc. Cái nào không rõ, giải trình không thoả đáng thì để lại, không phân bổ lần này, nếu không tôi không ký nghị quyết đâu”, nếu không Quốc hội sẽ phê bình Ủy ban Thường vụ Quốc hội không làm hết trách nhiệm.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất về mặt nguyên tắc phân bổ vốn thực hiện 3 Chương trình Mục tiêu Quốc gia và đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến để phân bổ theo đúng nguyên tắc Nghị quyết của Quốc hội, đảm bảo trọng tâm, trọng điểm, không phân tán dàn trải hay chồng chéo.
