Chùa Cầu (phố cổ Hội An, Quảng Nam) còn có tên gọi Cầu Nhật Bản hay Lai Viễn Kiều, là linh hồn là biểu tượng của Di sản văn hóa thế giới – Hội An.
Chùa Cầu được xây dựng cách đây hơn 4 thế kỷ, các loại vật liệu chính là đá ở phần hạ bộ, vôi vữa ở phần tường và phần thân cầu được làm bằng gỗ, đặc biệt độc đáo nhất là phần đế móng của ngôi chùa được xây dựng bằng đá xếp chồng lên nhau, mà không có chất kết dính.Trải qua hàng mấy trăm năm tồn tại, với sự tác động của thời gian, chiến tranh, thiên tai bão lũ…
Chùa Cầu là biểu tượng của Di sản văn hóa thế giới – Hội An
|
Chùa Cầu đang có nguy cơ đối mặt xuống cấp, nhiều cấu kiện gỗ tại các vị trí khác nhau trên chùa đã bị hư hỏng, các vị trí liên kết giữa đòn tay đỡ mái với các cột xuất hiện nhiều chỗ mục, hỏng. Các xà gỗ bị nứt nẻ, cong vênh khiến chúng không thể khớp nối với nhau, hiện phần kết cấu trên của chùa (thượng bộ) gồm phần cầu và miếu (chùa) đang có độ tách rời, riêng phần mái nhiều chỗ đã bị dột nước mưa, thấm xuống làm ảnh hưởng các cấu kiện bằng gỗ của công trình.
Do sàn chùa làm bằng ván, lại thường xuyên tiếp xúc với giày dép của người tham quan qua lại nên bị mài mòn, lung lay. Ngoài ra, các phần mố trụ đỡ Chùa Cầu còn xuất hiện nhiều vết nứt, loang lổ, bong tróc vôi vữa. Bên cạnh đó, Chùa Cầu nằm ở vùng có địa hình thấp trũng, lại là vùng hạ lưu của các con sông lớn, trong đó có sông Thu Bồn cho nên triều cường và dòng chảy mạnh, đặc biệt vào mùa mưa lũ thường xuyên gây ngập lụt kéo dài, cũng là tác nhân ảnh hưởng không nhỏ đến tuổi thọ của Di sản già nua, cổ kính này.
Ông Nguyễn Chí Trung, Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An cho biết, chùa Cầu đặt trên những trụ đá và nằm ở khu vực hạ lưu, có lưu lượng nước chảy mạnh nên vấn đề bảo vệ di tích trong mùa mưa lũ, gặp rất nhiều khó khăn.
Các trụ đỡ Chùa Cầu còn xuất hiện nhiều vết nứt, loang lổ, bong tróc…
|
Trước đây, ngành chức năng Hội An đã triển khai tu bổ những hạng mục như kè gia cố bờ kênh đoạn chảy qua Chùa cũng như tu bổ mố trụ cầu, phần hạ bộ của Chùa tương đối vững, song phần chính của Chùa bao gồm phần dàn gỗ đang bị hỏng hóc ở nhiều hạng mục. Chùa Cầu là di tích đặc biệt quan trọng, là biểu tượng của Di sản văn hóa thế giới Hội An, nên việc bảo vệ, trùng tu được đặt lên hàng đầu và nghiêm ngặt. Có ý kiến của một chuyên gia nước ngoài là đặt di tích trong lồng kính, khách tham quan, chiêm ngưỡng đứng từ bên ngoài, không đi lại trên Chùa nữa”. Cũng theo ông Trung, hiện nay có hai quan điểm được đưa ra để trùng tu ngôi chùa này. Quan điểm thứ nhất là trùng tu nhưng vẫn giữ Chùa Cầu là một công trình giao thông, vì đó là một di tích sống. Quan điểm thứ hai là nên xét ở góc độ bảo tồn di sản và về lâu dài phải để du khách: Đứng ở ngoài nhìn vào. Cả hai quan điểm này, cho đến nay sau nhiều năm đưa ra vẫn chưa thống nhất.
“Trước khi có phương án trùng tu Chùa Cầu, theo tôi cũng như nhiều nhà nghiên cứu đưa ra là cần giảm áp lực lên mặt cầu, như hạn chế lượng người qua lại. Có như vậy, mới bảo đảm an toàn cho công trình cũng như an toàn cho du khách…”, ông nói.
