Chứng khoán Nhật Bản lập kỷ lục sau khi đảng cầm quyền bầu lãnh đạo mới

Sự trỗi dậy của bà Sanae Takaichi, người có triển vọng lớn trở thành nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản, đã tạo nên làn sóng lạc quan lan tỏa nhanh chóng. Với nền tảng là người theo chủ nghĩa bảo thủ và tín đồ của Abenomics - học thuyết kinh tế từng làm nên tên tuổi của cố Thủ tướng Abe Shinzo, bà Takaichi cam kết thúc đẩy tăng trưởng qua chi tiêu công, hợp tác công-tư và duy trì việc nới lỏng chính sách tiền tệ. 

Giới phân tích nhận định, dưới sự lãnh đạo của bà, Chính phủ Tokyo sẽ ưu tiên mở rộng đầu tư và nhu cầu nội địa, thay vì siết chặt chi tiêu như các ứng cử viên khác đề xuất. Điều này ngay lập tức thúc đẩy chỉ số Topix tăng tới 3%, trong khi Nikkei, vốn đóng cửa ở mức 45.769,50 điểm vào ngày 3/10, nay tiếp tục phá đỉnh.

Đồng yên giảm giá, cổ phiếu bùng nổ

Sự biến động rõ rệt nhất xuất hiện ở thị trường ngoại hối và trái phiếu, nơi yên Nhật lao dốc mạnh mẽ. Đồng tiền này giảm 1,5% xuống mức 150 yên đổi 1 USD, thậm chí chạm đáy kỷ lục so với đồng euro, phản ánh việc dòng vốn tiếp tục chảy ra khỏi Nhật Bản để tìm kiếm lợi suất cao hơn ở các nền kinh tế khác theo chiến lược "giao dịch chênh lệch lãi suất thấp". Đây là chiến lược mà nhà đầu tư tận dụng lãi suất siêu thấp tại Nhật để vay yên với giá rẻ, rồi đầu tư vào các tài sản rủi ro cao hơn như cổ phiếu ở Mỹ hay châu Á. 

"Một Nhật Bản theo chủ nghĩa diều hâu sẽ bổ sung vào thanh khoản toàn cầu và hỗ trợ khẩu vị rủi ro một cách rộng rãi", Charu Chanana, chiến lược gia trưởng tại công ty Saxo Markets tại Singapore, nhận định. Kết quả là, không chỉ Nikkei mà cổ phiếu châu Á nói chung cũng leo thang, với chỉ số S&P 500 futures tăng 0,2% trong phiên giao dịch sớm.

Trên sàn chứng khoán Tokyo, các mã blue-chip dẫn dắt đà tăng ấn tượng. Cổ phiếu của hãng sản xuất robot công nghiệp Yaskawa Electric, nhảy vọt hơn 20%, trong khi Tập đoàn Thép Nhật Bản và Tập đoàn Công nghiệp nặng Kawasaki tăng lần lượt 14% và 12%. Những cổ phiếu này hưởng lợi trực tiếp từ kỳ vọng chi tiêu quốc phòng tăng cao, khi bà Sanae Takaichi ủng hộ mở rộng ngân sách cho lĩnh vực công nghệ và an ninh.

Tập đoàn Công nghiệp nặng Mitsubishi cũng góp phần với mức tăng 13%, phản ánh niềm tin rằng chính phủ mới sẽ đẩy mạnh các dự án hợp tác công-tư để kích thích nhu cầu. Ngành bất động sản và tiêu dùng chu kỳ cũng tham gia đà tăng, với lợi nhuận doanh nghiệp dự kiến được hỗ trợ bởi đồng yên yếu – yếu tố giúp xuất khẩu Nhật cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu.

Frank Benzimra, trưởng chiến lược cổ phiếu châu Á tại tổ chức Societe Generale, nhấn mạnh điều kiện kinh tế Mỹ, với việc Fed cắt giảm trong bối cảnh không suy thoái và rủi ro lạm phát hướng lên, đang lan tỏa tích cực đến châu Á, vàng và cổ phiếu Nhật. Dù việc Chính phủ Washington đóng cửa kéo dài khiến dữ liệu việc làm phi nông nghiệp không được công bố, các nhà giao dịch hoán đổi vẫn tin tưởng Fed sẽ cắt giảm lãi suất 25 điểm cơ bản vào tháng 10.

Trong khi đó, thị trường trái phiếu Nhật Bản lại cho thấy sự phân hóa rõ nét. Lợi suất trái phiếu 40 năm giảm mạnh, trong khi lợi suất 30 năm tăng vọt lên 3,285% – mức cao kỷ lục – do lo ngại về nguồn cung trái phiếu chính phủ tăng dưới thời bà Takaichi. Các nhà giao dịch trái phiếu đang đổ xô vào kỳ hạn ngắn, khi dự báo đường cong lợi suất sẽ dốc hơn khi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) có thể hoãn nâng lãi suất.

BOJ, dưới sự dẫn dắt của Thống đốc Kazuo Ueda, đã theo đuổi lộ trình thắt chặt dần dần sau hơn một thập kỷ kích thích khổng lồ. Tuy nhiên, việc bà Sanae Takaichi trở thành lãnh đạo LDP làm giảm khả năng tăng lãi suất tại cuộc họp cuối tháng này, với thị trường đặt cược rằng bà sẽ phối hợp chặt chẽ với BOJ để ưu tiên lạm phát dựa trên nhu cầu và tăng trưởng lương.

Kích thích mới hay rủi ro tiềm ẩn?

Dù đà tăng ngày 6/10 mang tính biểu tượng, các nhà phân tích vẫn cảnh báo về những thách thức phía trước. Bà Takaichi cam kết không can thiệp trực tiếp vào chính sách tiền tệ của BOJ, nhưng sự phối hợp "bước chân đồng bộ" giữa chính phủ và ngân hàng trung ương có thể làm chậm lộ trình thắt chặt.

Takahide Kiuchi, nhà kinh tế điều hành tại Nomura Research Institute, dự báo BOJ sẽ "chờ và xem" trước khi tăng lãi suất vào tháng 12, giúp ổn định ngắn hạn nhưng có thể làm sâu sắc hơn nợ công đang phình to.

Ở khía cạnh rộng hơn, chiến thắng của bà Takaichi đánh dấu sự trở lại của chiến lược "thương mại Takaichi", một vị thế dao dịch tập trung vào việc mua cổ phiếu và bán khống trái phiếu Chính phủ Nhật Bản, đặc biệt là kỳ hạn dài, vốn nổi lên trước cuộc bầu cử lãnh đạo của LDP.

"Điều này có thể được xem là một bất ngờ tích cực đối với giá cổ phiếu. Nếu việc che đậy vị thế bán khống được kích hoạt, đà tăng có thể tăng tốc, có khả năng đẩy chỉ số lên mức 47.000", Hiroki Takei, chiến lược gia tại công ty Resona Holdings, cho biết 

Tuy nhiên, chiến lược này cũng đi kèm rủi ro, khi bất kỳ dấu hiệu nào về thắt chặt tiền tệ từ BOJ có thể đảo ngược dòng chảy, dẫn đến bán tháo cổ phiếu và phục hồi lợi suất trái phiếu. Bên cạnh đó, việc chính phủ Mỹ đóng cửa kéo dài có thể làm gián đoạn đà tăng toàn cầu. 

Về tổng thể, việc bà Sanae Takaichi trở thành tân lãnh đạo LDP không chỉ là một chương mới trong chính trị Nhật Bản, mà còn là chất xúc tác cho thị trường tài chính khu vực. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn đầy bất ổn, các nhà đầu tư Nhật Bản đang đặt cược vào một kỷ nguyên kích thích mới, với hy vọng nó sẽ mang lại sự phục hồi bền vững hơn cho nền kinh tế lớn thứ tư thế giới.