Chuyện quản lý rừng ở xã Xuân Mai

Sự việc bất thường

Từ 1/7/2025, khi chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào vận hành, xã Xuân Mai đã sát sao trong công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng, vệ sinh môi trường. Từ 4/7, đến 17/9/2025, UBND xã Xuân Mai đã có nhiều văn bản chỉ đạo phòng ban và các thôn trên địa bàn về công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng, vệ sinh môi trường. Trong đó đáng chú ý là Kế hoạch số 09 “Quản lý, bảo vệ, phát triển rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng 2025” và văn bản số 479/UBND – VP “V/v chỉ đạo kiểm tra quản lý khu vực đồi Bù thôn Núi Bé”. Theo các văn bản trên, công tác bảo vệ rừng phải được triển khai thực hiện nghiêm túc, liên tục và có hiệu quả. 

Tuy nhiên, ngày 20/10/2025, Hạt Kiểm lâm số 8 (Chi cục Kiểm lâm Hà Nội) nhận được báo cáo của Tổ Kiểm lâm địa bàn xã Xuân Mai với nội dung: Phát hiện có 14 cây thân gỗ bị chặt hạ (tại lô 1237 và 1238 khoảnh 1, tiểu khu 10069), thuộc khu vực đồi Bông Lau, thôn Núi Bé, xã Xuân Mai. Cây bị chặt hạ có đường kính từ 15cm đến 40cm, gồm các loài ba bét (11 cây), trẩu (2 cây), dẻ (1 cây) là loài thực vật thông thường, số cây bị chặt hạ có khối lượng khoảng 1,6m3, hiện toàn bộ số gỗ nói trên vẫn nằm nguyên tại hiện trường.

Vẫn theo báo cáo của Hạt Kiểm lâm số 8, thời gian qua khu vực đồi Bông Lau, đồi Bù thôn Núi Bé xảy ra nhiều vụ việc phức gây mất an ninh trật tự, tranh chấp đất đai, cố ý gây thương tích. Đến nay lại phát hiện hành vì chặt hạ cây rừng không vì mục đích lấy gỗ, có dấu hiệu phá hoại cây vì mục đích khác.

Ông Trần Lê Tùng (cán bộ Hạt Kiểm lâm số 8 – Chi cục Kiểm lâm Hà Nội) đánh giá, số gỗ bị chặt hạ không có giá trị về mặt kinh tế (đặc biệt là cây ba bét), vì loài cây này sinh trưởng đến một mức nhất định, sẽ tự thối ruột và chết.

Quan sát một số khoảng rừng tại thôn núi Bé cho thấy, rất nhiều cây ba bét bị chết khô, hoặc bị mưa gió quật đổ…

Trò chuyện với chúng tôi, trưởng thôn Núi Bé Lê Văn Ảnh cho biết, khu vực đồi Bù, đồi Bông Lau từ lâu đã là rừng nghèo kiệt, chủ yếu là cây tái sinh, dây leo, bụi rậm, không có giá trị kinh tế. Gần đây một số hộ dân đã chủ động đem giống samu từ Sa Pa (tỉnh Lào Cai) về trồng thử nghiệm, bước đầu cho thấy giống cây này phát triển rất tốt…

Cần làm rõ đâu là khu vực rừng phòng hộ?

Theo kết quả kiểm kê rừng năm 2015 đã được UBND TP Hà Nội phê duyệt (tại Quyết định số 7478/QĐ-UBND ngày 31/12/2015) và kết quả công bố hiện trạng rừng 2024, thì 14 cây bị chặt hạ thuộc khu vực quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ do UBND xã quản lý. Nhưng Quyết định số 1425 của UBND TP Hà Nội (ngày 27/4/2022) “Quyết định về việc duyệt quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 của huyện Chương Mỹ”, tại phụ lục số 01, diện tích đất rừng của toàn huyện Chương Mỹ gồm 1245ha đất rừng phòng hộ, 38 ha rừng đặc dụng và 506,06ha rừng sản xuất. Khu đồi Bông Lau, thôn Núi Bé, xã Nam Phương Tiến (nay thuộc xã Xuân Mai), không được quy hoạch là rừng phòng hộ. 

Trao đổi với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Mai Trịnh Bá Thường cho biết, hiện nay diện tích rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn vẫn do chính quyền địa phương quản lý. Người dân sử dụng rừng, đất rừng đều kế thừa từ giai đoạn được ký hợp đồng giao khoán trồng rừng theo các chương trình 327, 661 và 3352, nhưng đến nay chưa được thanh lý hợp đồng, do vậy họ bị hạn chế các quyền và nghĩa vụ của chủ rừng, gây nhiều khó khăn cho công tác bảo vệ và phát triển rừng ở địa phương. 

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây khu vực đồi Bù, đồi Bông Lau thôn núi Núi Bé việc mua đi, bán lại đất rừng đã diễn ra hết sức phức tạp. Đi dọc theo con đường từ chân lên đỉnh đồi Bù, dễ dàng bắt gặp rào thép gai, cổng sắt kiên cố dẫn vào những khu vườn rừng như những cứ địa riêng. Ngày 22/10/2025, Phòng Kinh tế xã Xuân Mai, đại diện Hạt Kiểm lâm số 8 và Trưởng thôn Núi Bé đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Huy Tích (xã Xuân Mai), người đang quản lý khu Bình Hương (tên gọi khác là khu bình độ 700 – nơi có 14 cây rừng vừa bị chặt hạ) và bản thân ông Tích cũng thừa nhận mình mua lại từ người khác…