Kinhtedothi - Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), định hướng điều hành tỷ giá năm 2015 với mức điều chỉnh không quá 2%. Thực chất đây là chính sách điều hành tỷ giá lấy tỷ giá mục tiêu làm cơ sở.
Hoạt động nghiệp vụ tại Ngân hàng quốc tế. Ảnh: Trần Việt
Với chính sách tỷ giá này, một mặt tạo điều kiện chủ động cho NHNN linh hoạt điều chỉnh tỷ giá trong phạm vi định trước, mặt khác cũng tạo chủ động cho DN trong hoạch định kế hoạch kinh doanh. Dĩ nhiên, việc thực hiện chính sách tỷ giá mục tiêu đòi hỏi NHNN phải tiên lượng chính xác các yếu tố trong tương lai.
Các thông số đã khác
Từ năm 2012 - 2014, NHNN được cho là khá thành công trong việc điều hành tỷ giá theo cách trên. Liệu năm 2015, chính sách tỷ giá này có xuôi chèo mát mái không, khi mà điều ai cũng dễ nhìn nhận là các thông số xác định tỷ giá mục tiêu của năm 2015 đã khác đi rất nhiều so với 3 năm trước đó.
Thứ nhất, nếu như từ năm 2012 - 2014, Việt Nam là nước xuất siêu thì năm 2015 là nước nhập siêu. Chỉ mới 6 tháng đầu năm 2015, con số nhập siêu đã lên tới 3,07 tỷ USD, và theo nhận định của không ít chuyên gia, mức nhập siêu cả năm có thể đạt 7 - 8 tỷ USD. Nhập siêu xuất hiện trở lại và với mức độ khá cao do nhiều nguyên nhân. Trong đó, nhập khẩu (NK) máy móc, thiết bị của DN để đổi mới cơ cấu sản phẩm xuất khẩu (XK), đón đầu lộ trình thực hiện các hiệp định tự do thương mại (FTA) mà Việt Nam đã ký kết là điểm nhấn trong việc làm gia tăng nhập siêu. Đương nhiên, nhập siêu lớn phải huy động một số lượng ngoại tệ lớn để bù đắp cán cân thương mại. Đây là sức ép không nhỏ cho tỷ giá của năm 2015 so với năm 2014.
Thứ hai, cuối năm 2014 được cho là thời điểm NHNN xác định tỷ giá mục tiêu cho năm 2015 là 2%. Vào thời điểm đó chưa có nhiều dấu hiệu đánh giá đồng USD sẽ trở chiều tăng giá. Xu hướng đồng USD tăng giá rõ nhất sau thông điệp sẽ tăng lãi suất cơ bản của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) vào ngày 10/7. Thông số này có lẽ chưa nằm trong tiên lượng của NHNN vào thời điểm xác định tỷ giá mục tiêu.
Thứ ba, năm 2014, giá vàng thế giới có giảm, song diễn biến tụt dốc nhanh chưa xuất hiện. Nhưng sang năm 2015, biểu hiện giá vàng thế giới giảm liên tục và có thể giảm sâu là điều có thể đoán định. Trong khi đó, sau thời gian cầm chừng và có thể sớm đảo chiều, giá dầu thô thế giới từ ngày 14/7 gần như ít cơ hội tăng trở lại trong trung hạn. Thỏa thuận hạt nhân Iran được ký vào ngày 14/7 là biến cố khá bất ngờ, theo đó cánh cửa XK dầu thô được ví như “cơn lũ dầu” của Iran sẽ nhấn chìm nhận định giá dầu thô tăng trở lại. Trên thị trường thế giới, dầu và vàng là ẩn số của USD. Không phải bất kỳ mọi thời điểm khi vàng và dầu thô giảm giá thì đồng USD tăng giá. Nhưng diễn tiến tổng thể theo thời gian, vàng và dầu thô giảm giá đồng nghĩa với sự lên giá của đồng USD.
Hai kịch bản và những tác động
Sau 2 lần điều chỉnh tỷ giá mỗi lần 1% (lần sau vào ngày 7/5), room để điều chỉnh tỷ giá năm 2015 đã hết. Liệu NHNN có giữ được cam kết chính sách tỷ giá? Việc giữ room hay nới room rõ ràng thuộc tính toán của NHNN. Tuy nhiên, từ các phân tích trên có thể thấy, tỷ giá của năm 2015 sẽ tăng ít nhất là 3%. Có 2 kịch bản diễn ra. Kịch bản 1 là giữ room: Trường hợp này bắt buộc NHNN phải bán một lượng lớn ngoại tệ để can thiệp thị trường. Thử hỏi, với một lượng dự trữ ngoại tệ khoảng 37 tỷ USD (khoảng 3 tháng NK) là rất mỏng, có nên không? Mặt khác, với cam kết không còn điều chỉnh tỷ giá, điều này vô hình trung trở thành thông điệp kích thích kỳ vọng tỷ giá của thị trường, làm tăng đầu cơ ngoại tệ chờ lên giá. Đây là câu chuyện tiêu cực không nên diễn ra.
Kịch bản 2 là nới room: Đây là việc phá giá đồng nội tệ cần thiết, giải quyết cân bằng cung - cầu ngoại tệ trên thị trường, thúc đẩy cạnh tranh XK. Dĩ nhiên, tỷ giá tăng thêm sẽ tác động tới NK nguyên liệu, máy móc và có thể làm gia tăng mức trả nợ nước ngoài đến hạn của Chính phủ và DN (nếu có). Song nhìn một cách tổng thể, việc nới room tác động tích cực nhiều hơn là tiêu cực. Và, nếu nới room, NHNN cần đưa ra thông điệp sớm.
