Liệu thị trường vàng Việt Nam có thay đổi nếu như các sở giao dịch vàng được ra đời? Từng nói không với sàn vàng Trên thực tế, kiến nghị thành lập Sở Giao dịch vàng quốc gia là một vấn đề không mới và đã được bàn tới, bàn lui 5 năm nay. Thời điểm đó, giá vàng trong nước chênh lệch với giá thế giới khá cao, có thời điểm lên tới gần 7 triệu đồng/lượng. Tuy nhiên, thay vì lập sàn vàng, năm 2013, nhằm bình ổn thị trường, NHNN tổ chức các phiên đấu thầu vàng miếng. Nhưng từ đầu năm 2014 tới nay, NHNN không tổ chức đấu thầu vàng. Trả lời trên website của NHNN, đại diện Vụ Quản lý ngoại hối cho rằng, diễn biến giá cả thị trường vàng từ đầu năm 2014 tới nay ổn định cả về giá và lượng, và sẽ tiếp tục khi thị trường có nhu cầu (có nghĩa NHNN sẽ ưu tiên biện pháp này hơn là việc lập sàn vàng).
Kể từ năm 2009, khi sàn vàng ở Việt Nam đóng cửa và chính thức bị cấm từ tháng 3/2010, không ít những sàn vàng "chui" ra đời. Ông Nguyễn Hoàng Minh - Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TP Hồ Chí Minh cho biết: "Căn cứ vào Nghị định 24/NĐ – CP, đến nay, NHNN cũng chưa cấp giấy phép cho bất kỳ tổ chức, cá nhân nào được thực hiện các hoạt động kinh doanh vàng khác (gồm cả sàn giao dịch vàng và kinh doanh vàng trên tài khoản). Có một điểm khác biệt là so với những năm trước, giờ đây người dân trong nước đã không còn chạy theo những con “sóng” vàng. Ngay cả đợt điều chỉnh giá vàng giảm mạnh tới cả triệu đồng/lượng như vừa qua, đã không còn xuất hiện cảnh người dân xếp hàng “bắt dao rơi”, chờ mua vàng “giá rẻ”. Hiện tại, giá vàng trong nước và thế giới đang đi theo hướng kéo chênh lệch ngày càng thấp xuống một cách tự nhiên, nhu cầu giữ, đầu tư vàng của người dân ít hơn trước. NHNN tiếp tục tổ chức, sắp xếp chặt chẽ thị trường vàng, chuyển hóa hoàn toàn quan hệ huy động và cho vay vốn bằng vàng sang quan hệ mua, bán vàng. Đây là một trong những giải pháp nhằm vừa giảm “vàng hoá” vừa giảm lượng vàng tích trữ trong dân như thời gian qua. Chưa thuyết phục Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh bình luận, bản chất của vàng trên thị trường hiện nay đã là quan hệ mua - bán. Hình thức vay huy động vàng đã chấm dứt. NHNN nhập khẩu vàng về bán đấu giá cho các DN sử dụng vàng trong nước. Biến động của giá vàng trong nước chỉ còn liên quan đến cân đối tự thân của vàng trên thị trường. Do đó, việc thành lập sở giao dịch vàng với mục tiêu biến động sát với giá vàng thế giới có thể chưa thuyết phục hoàn toàn. Dù đặt giả thiết sở này vẫn có thể hỗ trợ NHNN trong việc mua bán, giao dịch vàng, song theo TS Lê Xuân Nghĩa, việc lập sở giao dịch vàng không phải đơn giản và nhanh chóng... Vấn đề đặt ra là tính minh bạch, thời gian từ khi đặt lệnh đến khi khớp lệnh, quyền lợi của nhà đầu tư, cơ chế hoạt động, việc quản lý các cửa hàng kinh doanh vàng... Nói ngắn gọn, sở giao dịch vàng như đề xuất trên đây chỉ có thể vận hành trong điều kiện hoàn chỉnh với các quy định pháp lý rõ ràng và có hiệu lực thật sự; hoặc chí ít là Nhà nước phải quản lý được hoạt động kinh doanh vàng trên toàn quốc. Đây chính là những yếu tố mà Việt Nam chưa thể có được. “Một khi đã thành lập sàn giao dịch vàng, cơ quan chức năng cũng phải đưa ra những quy định chặt chẽ giống như sàn giao dịch chứng khoán, chặn các yếu tố đầu cơ, làm giá, hạn chế tối đa tỷ lệ đòn bẩy tài chính…” - ông Nghĩa nhấn mạnh. Theo VGAT, việc nghiên cứu giải pháp huy động có hiệu quả nguồn lực vàng trong dân cho phát triển kinh tế là rất cấp bách trong điều kiện hiện nay, nhất là khi Việt Nam có thể không còn được vay vốn ODA. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, muốn người dân bỏ vàng ra xây dựng đất nước, cách tốt nhất là Nhà nước xử lý tốt các bất cập của môi trường đầu tư kinh doanh, kiềm chế tốt lạm phát, tạo ra các chính sách ổn định thúc đẩy hoạt động kinh doanh. Với Sở Giao dịch vàng quốc gia nếu hình thành, theo các chuyên gia, sẽ chỉ như “cái chợ” mua bán trung gian vàng, trong đó bán buôn vàng là chủ yếu.
 Khách hàng giao dịch vàng tại cửa hàng Bảo Tín - Minh Châu. Ảnh: Việt Dũng |
| Việt Nam đã từng có hai giai đoạn thả nổi thị trường vàng, đó là thời kỳ 2007 - 2009 và 2009 - 2012. Hậu quả của sự thả nổi này chúng ta đều thấy rõ. Vì vậy, chưa nên thả nổi thị trường vàng vào thời điểm hiện nay. Nếu như thành lập sàn vàng bây giờ thì khâu quản lý sẽ rất khó, không khác nào “thả gà ra đuổi”. TS Lê Thẩm Dương |
