Tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, thảo luận về Dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Trung – Giám đốc Công an TP Hà Nội cung cấp thông tin, trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản và rửa tiền với số tiền lên tới nhiều nghìn tỷ đồng, đối tượng chủ mưu, cầm đầu, tổ chức là người nước ngoài thuê rất nhiều người nước khác trong đó có người Việt Nam tham gia.
Trụ sở tổ chức hành vi phạm tội là ở nước ngoài, công cụ phương tiện, thiết bị phạm tội cũng ở nước ngoài. Phương thức thủ đoạn rất tinh vi, sau khi nhận tiền của bị hại, tội phạm chia nhỏ gửi qua nhiều lần đến nhiều tài khoản, sau đó chụm về 1 tài khoản. Từ tài khoản đó quy đổi thành tiền ảo rồi rút tiền thật.
Nhận định vụ án liên quan trực tiếp đến vấn đề Dự Luật đang thảo luận, từ đó đại biểu Nguyễn Hải Trung nêu một số vấn đề góp ý về Dự Luật.
Trong đó, cần đảm bảo tính chính danh khi đăng ký mở sử dụng tài khoản. Đại biểu cho biết, qua thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và phòng chống rửa tiền nói riêng của Công an Hà Nội, thời gian qua nổi lên hoạt động liên quan đến thông tin, giấy tờ giả để mở tài khoản. Hoặc thuê người khác mở tài khoản, sau đó bán lại cho đối tượng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Mục đích hành vi này nhằm che giấu thông tin về tài sản cá nhân, tổ chức quản lý sở hữu tài sản, gây khó khăn, tránh né công tác khám nghiệm của cơ quan quản lý nhà nước.
Do vậy đây là vấn đề rất quan trọng, nếu nhận diện, xác định rõ đối tượng quản lý sử dụng tài khoản sẽ góp phần triệt tiêu được việc giả mạo tài khoản.
Đại biểu cũng kiến nghị cần có cơ chế phối hợp đối chiếu thông tin tài khoản ngân hàng, tài khoản trung gian thanh toán khi đăng ký mở tài khoản với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để phòng tránh các trường hợp sử dụng tài khoản giả. Cùng với đó, việc tổ chức cung cấp tài khoản dịch vụ ngân hàng điện tử, giao dịch điện tử phải đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị nhận diện và xác thực thông tin người dùng.
Đồng thời đưa hành vi mua bán tài khoản, sử dụng thông tin hoặc giấy tờ giả để mở tài khoản vào diện các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định. Từ đó tạo sự răn đe với các cá nhân và tổ chức khác.
Giám đốc Công an TP Hà Nội cũng góp ý, cần bổ sung thêm 1 điều luật quy định riêng về trách nhiệm của Bộ TN&MT trong phòng chống rửa tiền trong việc quản lý ban hành văn bản, hướng dẫn phòng chống rửa tiền như yêu cầu Văn phòng đăng ký đất đai rà soát phát hiện giao dịch đáng ngờ liên quan đến các cá nhân sở hữu nhiều bất động sản có giá trị lớn…
Tiếp theo, cần có quy định quản lý tài sản ảo, tiền ảo để đưa vào đối tượng báo cáo rửa tiền. Theo Giám đốc Công an TP Hà Nội, Việt Nam hiện không thừa nhận tiền ảo, điện tử và tiền kỹ thuật số, nhưng thực tế có thị trường ngầm hoạt động sôi động. Phần lớn tội lừa đảo đều thông qua tiền ảo để rửa tiền. Vì vậy, để cấm, quản lý, xử lý với giao dịch tiền ảo cần có quy định.
Giải pháp nữa là có cơ chế sớm hơn, nhanh hơn để trì hoãn giao dịch, phong tỏa tài khoản đáng ngờ có dấu hiệu phạm tội. Bởi lẽ, phương thức thủ đoạn của các đối tượng phạm tội lừa đảo qua mạng là trong thời gian sớm nhất, nhanh nhất sau khi lấy tiền của bị hại sẽ thực hiện rút tiền. Nếu chờ bắt và tạm giữ được đối tượng thì sẽ quá muộn, gây khó khăn cho quá trình điều tra và thu hồi tài sản cho bị hại.
