Đa dạng, linh hoạt chính sách bảo hiểm xã hội là cần thiết

Tổng LĐLĐ Việt Nam nhận thấy Nghị quyết cải cách chính sách BHXH lần này rất tốt cho người lao động (NLĐ). Đặc biệt, với nguyên tắc BHXH đa tầng, đóng – hưởng nhưng có chia sẻ, linh hoạt số năm đóng để được hưởng lương hưu thì những NLĐ ở khu vực phi chính thức sẽ có điều kiện để tiếp cận chính sách an sinh xã hội này.

Để mở rộng độ bao phủ của BHXH cũng như giảm tình trạng NLĐ hưởng trợ cấp BHXH một lần, tôi nghĩ tới đây, cùng với việc giảm số năm giam gia BHXH để hưởng lương hưu cần siết chặt hơn việc thực hiện theo đúng tinh thần của Điều 60 Luật BHXH. Đồng thời, chú trọng nâng cao thu nhập cho NLĐ để cải thiện cuộc sống. Thực tế, thu nhập của NLĐ rất thấp, khi phải ra khỏi thị trường lao động họ khó có khả năng để tiếp tục tham gia BHXH mà buộc phải nhận trợ cấp một lần. Nhưng, điều quan trọng nhất để nâng độ bao phủ đó là chế độ BHXH phải linh hoạt, hấp dẫn của chính sách BHXH, nhất là chế độ hưu trí thì chắc chắn thu hút được rất đông người tham gia. Sở dĩ, số người tự nguyện tham gia BHXH rất ít vì chưa thấy BHXH hấp dẫn, linh hoạt, thủ tục đóng đơn giản và thuận tiện; ở khu vực bắt buộc có những người lao động nhận thức chưa rõ về lợi ích tham gia BHXH nên chưa thực sự mặn mà cũng là nguyên nhân khiến cho các chủ sử dụng lao động né tránh đóng BHXH bắt buộc.

Vì thế, nếu chúng ta thực hiện đồng bộ các giải pháp thì những lao động ở khu vực phi chính thức, bao gồm những người có thu nhập cao, lao động ký hợp đồng 1 - 3 tháng, người làm nông nghiệp sẽ tham gia BHXH tự nguyện nhiều hơn.

PGS.TS Dương Văn Sao - nguyên Hiệu trưởng trường ĐH Công đoàn: Thực hiện với lộ trình và bước đi phù hợp

Đổi mới chính sách BHXH là yêu cầu cần thiết, phù hợp với xu hướng thế giới và thực tiễn Việt Nam. T.Ư ra Nghị quyết về cải cách chính sách BHXH trong đó thực hiện chính sách đa tầng là hướng đi đúng đắn. Vì trong xã hội có đa tầng lớp người thì không thể chỉ áp dụng chung một 1 chính sách cho tất cả. Mở rộng diện bao phủ cũng là yêu cầu cần thiết trong tình hình hiện nay, khi mới có hơn 30% số người trong độ tuổi lao động tham gia BHXH.

Tuy nhiên, điều tôi băn khoăn là hầu hết các chính sách BHXH của mình chưa thực hiện nghiêm, dẫn đến hiện cả nước có 20 triệu người làm công hưởng lương nhưng chỉ có 14 triệu người đóng BHXH. Băn khoăn thứ hai là việc tuyên truyền vận động tổ chức thực hiện chưa nhiều dẫn đến hàng loạt các vấn đề đặt ra. Ví dụ, từ 2014 đến nay, mỗi năm có khoảng 500.000 người lao động xin ra khỏi hệ thống BHXH để hưởng một lần và đang có xu hướng tăng lên. Nếu tình hình này cứ kéo dài sẽ ảnh hưởng đến Quỹ BHXH, về lâu dài thì ảnh hưởng đến an sinh xã hội. Vì thế, để thực hiện chính sách BHXH cần phải có lộ trình, kế hoạch và bước đi phù hợp để đi vào cuộc sống.

Một vấn đề nữa, khi xây dựng hoàn thiện chính sách pháp luật về BHXH, phải làm sao tương thích với quốc tế nhưng gắn với thực tiễn Việt Nam, phải kế thừa được những mặt tích cực của chính sách pháp luật trước. Một nội dung nữa cần quan tâm là sửa Luật BHXH phải đồng bộ với một số chế độ chính sách liên quan như an toàn vệ sinh lao động, tiền lương, các chính sách an sinh xã hội… để chính sách này tạo điều kiện cho chính sách khác, chứ không mâu thuẫn, kìm hãm. Đặc biệt là, quyền và lợi ích của người lao động phải thật sự tốt hơn.

Ông Đinh Quang Dương - Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Yamaha Motor Việt Nam: Có thể bắt nhịp với các xu thế chung

Với nhiều điểm mới, Nghị quyết về cải cách chính sách BHXH đã đề cập đến nhiều vấn đề người lao động quan tâm và kỳ vọng sẽ giải quyết được những bất cập hiện nay. Đặc biệt là việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc sang các nhóm đối tượng khác có nhu cầu và khả năng rất hợp lý. Hiện do nhận thức của nhiều ngời lao động, chủ sở hữu lao động, dẫn đến có thể cắt giảm hoặc không đóng BHXH. Nên việc ban hành Nghị quyết cũng nhằm mục đích tuyên truyền, giải thích cho bản thân người lao động về lợi ích dài lâu của việc đóng BHXH, để họ đòi quyền lợi của mình. 

Liên quan đến tuổi nghỉ hưu theo lộ trình cũng hợp lý. Vì có những ngành nghề, họ tự nguyện, mong muốn được gia hạn thời gian làm việc, nếu áp dụng chung, họ sẽ thiệt thòi. Còn có những ngành nghề, cần thiết phải nghỉ sớm hơn. Việc linh hoạt chính sách là cần thiết để bắt nhịp với các xu thế chung. 

Với nhiều điểm mới, Nghị quyết BHXH được ban hành hướng tới sẽ là bảo hiểm của toàn dân, đảm bảo đời sống, anh sinh của toàn dân. Ngoài ra, đối với những cải cách, thay đổi này, trong đó, có một phần, bộ phận người dân không đi làm, họ vẫn có thể đóng được bảo hiểm và sau này, đến độ tuổi nhất định, họ được hưởng một chút của cải lúc tuổi già. Đó cũng là đáp ứng nhu cầu đời sống an sinh của Nhân dân và chủ yếu nâng cao đời sống an sinh trong toàn cộng đồng và Nhân dân. Qua đó, mọi người dân đều được thụ hưởng đầy đủ các chính sách an sinh xã hội, không ai bị bỏ lại phía sau.