Tuy nhiên, song hành với đó là mức độ, tính chất vi phạm giao thông của người điều khiển xe máy cũng vào nhóm phức tạp, nghiêm trọng nhất.
Hiện tượng xe máy đi ngược chiều, vượt đèn đỏ, lấn làn, chở quá người, chở hàng quá khổ gây mất trật tự, an toàn giao thông (ATGT), ùn tắc diễn ra tại hầu hết mọi tuyến đường lớn, phố nhỏ của Thủ đô. Người điều khiển xe máy vi phạm thuộc đủ mọi thành phần, lứa tuổi, bất kể là học sinh, sinh viên, công chức, cán bộ, người lao động hay buôn bán…
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng đáng buồn này có rất nhiều. Về khách quan, do hạ tầng giao thông và phương tiện vận tải công cộng của TP chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại, khiến đa số người dân buộc phải lựa chọn sử dụng xe cá nhân. Nhưng về chủ quan, có hai nguyên nhân lớn nhất cần xem xét thấu đáo. Thứ nhất là việc xử phạt vi phạm đối với người điều khiển xe máy còn chưa đem lại hiệu ứng tốt, chưa đủ tính răn đe. Trong khi đó người điều khiển ô tô sẽ bị truy cứu đến cùng, không thể “thoát” xử phạt nếu vi phạm. Giá trị một chiếc ô tô cũng lớn gấp nhiều lần xe máy, người vi phạm không dám “bỏ của chạy lấy người” như xe máy.
Thứ hai là các biện pháp tuyên truyền, vận động, giáo dục về ATGT đối với người điều khiển xe máy cũng chưa tác động rõ rệt đến ý thức. Đặc biệt những người làm công việc giao hàng, chở khách bằng xe máy là nhóm có nhiều vi phạm giao thông nhất. Nhưng các đơn vị quản lý họ vẫn thờ ơ, không có biện pháp xử lý đối với hành vi thiếu ý thức, gây tác động tiêu cực đến trật tự, ATGT của cộng đồng.
Thực tế hiển nhiên đó dẫn đến tập quán xấu vi phạm giao thông đã và vẫn đang lan rộng, ăn sâu vào ý thức của người điều khiển xe máy. Nếu không có biện pháp xử phạt hiệu quả, sẽ không thể xây dựng văn hóa giao thông Thủ đô văn minh, lành mạnh.
Vi phạm của xe máy đã và đang gây ra hệ lụy rất lớn cho giao thông. Thế nhưng công tác xử lý lại được cho là khó khăn hơn rất nhiều. Đã đến lúc cần thay đổi cả tư duy và cách làm để dần đưa ý thức giao thông của người điều khiển xe máy vào nề nếp, góp phần tích cực giảm thiểu ùn tắc, tai nạn giao thông. Trước mắt việc xử phạt nguội phải được thực hiện đầy đủ cả với người đi xe máy. Ban đầu có thể khối lượng công việc rất lớn, rất vất vả, nhưng sau một thời gian chắc chắn vi phạm sẽ giảm dần, ý thức của người dân sẽ được nâng cao rõ rệt.
Hà Nội cũng cần ưu tiên lắp đặt camera phạt nguội trước cho những tuyến giao thông chính, có mật độ lớn, nguy cơ ùn tắc cao; thực hiện phạt nghiêm, truy đến cùng vi phạm, không thể để tiếp tục diễn ra tình trạng xe máy phạm luật, gây mất trật tự, ATGT. Cùng với đó, chính quyền các cấp cần tham gia tích cực hơn. Với người vi phạm, cần phải đưa thông báo đến các cơ quan, trường học, đề nghị phối hợp tuyên truyền, giáo dục ý thức hoặc có hình thức xử lý tăng thêm để chấm dứt việc tái diễn.
Hà Nội và cả nước đã cùng với lực lượng CSGT đẩy lùi hai loại hình vi phạm rất phức tạp là: xe quá khổ, quá tải và “ma men” sau tay lái. Có thể thấy, nếu làm quyết liệt, thực chất, thay đổi từ tư duy cho đến hành động, chắc chắn không có loại hình vi phạm giao thông nào không thể xử lý.
