Theo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, B5 là kiểu gen (subgenotype) của EV71 - tác nhân gây bệnh TCM nặng ở trẻ em vừa được phát hiện trở lại qua các trường hợp nặng tại 3 Bệnh viện (BV) Nhi của TP.
Đó là kết quả giải trình tự gen được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu BV Nhi đồng 1 – BV Bệnh Nhiệt đới - Oucru. Cả 6 mẫu bệnh phẩm của các bệnh nhi mắc bệnh TCM có triệu chứng nặng đang điều trị tại BV Nhi đồng 1 đều có kết quả PCR dương tính với EV71 và đều có kiểu gen B5.
Cũng theo Sở Y tế, kiểu gen B5 của EV71 lần đầu tiên được tìm thấy ở Đài Loan (Trung Quốc) vào năm 2007, và tại TP Hồ Chí Minh năm 2015, 2018. Theo số liệu giám sát dịch bệnh của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Hồ Chí Minh (HCDC), số trường hợp trẻ em mắc bệnh TCM tại TP có dấu hiệu gia tăng nhanh trong các tuần gần đây.
Cụ thể, số ca TCM bắt đầu tăng từ tuần 19 đến tuần 22. Theo đó, số ca mắc TCM trong tuần 22 cao gấp hơn 2 lần số ca mắc TCM trong tuần 19. Bên canh đó, theo quy luật diễn tiến dịch bệnh sốt xuất huyết (SXH) hàng năm tại TP Hồ Chí Minh, thì mùa cao điểm của bệnh SXH sẽ bắt đầu khoảng tuần thứ 25 (khoảng 2- 3 tuần tới), dự kiến kéo dài đến hết tháng 10 hàng năm.
Trong 2 tuần qua, tuy chỉ mới xuất hiện vài cơn mưa, nhưng qua giám sát của HCDC về hoạt động phòng chống dịch tại các phường xã, đã có 20 điểm nguy cơ (có lăng quăng) trong tổng số 39 điểm được giám sát, chiếm tỷ lệ trên 50%. Tỷ lệ này chắc chắn sẽ cao hơn khi TP bước vào mùa mưa, nếu không quyết liệt diệt muỗi, diệt lăng quăng để kiểm soát dịch.
Cũng theo Sở Y tế, từ thực tiễn trên, HCDC nhận định trong những tháng sắp tới, TP đứng trước nguy cơ dịch chồng dịch rất lớn nếu cả TP không chủ động thực hiện đồng thời các biện pháp kiểm soát cả 2 bệnh này ngay từ lúc này. Sở Y tế đã chỉ đạo HCDC tập huấn lại công tác phòng chống dịch cho các Trung tâm Y tế, trạm y tế; đồng thời tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát hỗ trợ tuyến quận, huyện, phường, xã trong các hoạt động chuyên môn. Tuy nhiên, bên cạnh tăng cường hoạt động chuyên môn y tế, cần có sự vào cuộc của các cấp chính quyền, các ban ngành đoàn thể, các cơ quan và từ mỗi gia đình.
Cụ thể, UBND các quận, huyện, TP Thủ Đức; các phường xã cần triển khai quyết liệt các hoạt động phòng chống dịch như chiến dịch hưởng ứng “Ngày ASEAN phòng, chống SXH” lần thứ 13 năm 2023 và tiếp tục duy trì hoạt động loại bỏ nơi sinh sản của muỗi truyền bệnh SXH; tăng cường giám sát hoạt động phòng chống bệnh TCM tại các trường mầm non, nhóm trẻ trên địa bàn; đẩy mạnh hoạt động truyền thông phòng chống dịch và xử phạt vi phạm hành chính trong phòng chống dịch bệnh.
Đối với ngành giáo dục, cần tăng cường các hoạt động phòng chống dịch trong trường học; đặc biệt phòng chống TCM trong các trường mầm non, luôn đảm bảo có đầy đủ bồn rửa tay, xà phòng cho học sinh, giáo viên, nhân viên và khách sử dụng; tập huấn lại cho giáo viên, bảo mẫu về kỹ năng vệ sinh khử khuẩn bề mặt, vật dụng, đồ chơi; tập huấn cho giáo viên, bảo mẫu những dấu hiệu nghi ngờ trẻ bị mắc TCM và các biện pháp giám sát bệnh trong trường học cũng như kỹ năng truyền thông cho phụ huynh.
Đối với các sở, ngành cần chủ động triển khai hoạt động phòng chống dịch SXH trong cơ quan, đơn vị và trong phạm vi mình quản lý. Nguy cơ SXH xuất hiện rải rác khắp nơi, chỉ cần một vật đọng nước cũng thành nơi sinh sản của muỗi. Vì vậy, trong mỗi hoạt động của mỗi sở, ban ngành cần đánh giá tác động đến môi trường xung quanh, đến nguy cơ phát sinh dịch bệnh để có biện pháp giải quyết triệt để.
Đối với các đoàn thể, mỗi đoàn viên và hội viên lựa chọn hoạt động phòng chống dịch phù hợp, lồng ghép vào các buổi sinh hoạt nhằm thay đổi hành vi của đoàn viên, hội viên cũng như tham gia các chiến dịch vận động cộng đồng do chính quyền địa phương phát động.
Đối với người dân, hộ gia đình cần chủ động thực hiện phòng bệnh cho bản thân, gia đình bằng cách rửa tay bằng xà phòng, truy tìm và loại bỏ các vật chứa có khả năng phát sinh lăng quăng. Ngoài ra, gia đình có trẻ dưới 5 tuổi cần thường xuyên vệ sinh khử khuẩn bề mặt và đồ chơi của trẻ. Khi trong gia đình có người xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ bệnh truyền nhiễm cần đưa đi khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán và hướng dẫn chăm sóc điều trị phù hợp.
Trước đó vào ngày 31/5, BV Nhi đồng 1 báo cáo có 1 trường hợp trẻ mắc bệnh TCM tử vong. Bệnh nhi do BV Đa khoa tỉnh Tiền Giang chuyển lên trong tình trạng nặng với bệnh cảnh phù phổi cấp và sốc nặng (độ 4). BV Nhi đồng 1 đã tích cực điều trị với các kỹ thuật hồi sức chuyên sâu nhưng bệnh nhi không qua khỏi. Hiện các BV Nhi tại TP đang điều trị 31 ca, tất cả đều dưới 5 tuổi. Trong đó có 7 ca nặng (1 ca tại quận Tân Phú), 4 trường hợp đã xác định do EV71. Hiện bệnh TCM vẫn chưa có vaccine phòng bệnh.
Theo báo cáo của HCDC, từ đầu năm 2023 đến nay TP có 1.670 trẻ mắc bệnh TCM, thấp hơn so với cùng kỳ năm 2022 (3.107 ca, 46,3%), đã có 270 ca nhập viện điều trị nội trú.
