Đại biểu Quốc hội: cần quyết sách phòng, chống “hàng giả, hàng nhái” mạnh mẽ hơn

Cần một hành lang pháp lý để trừng phạt nghiêm minh

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Quốc hội Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa) cho rằng, những kết quả tích cực của năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025 đã tạo tiền đề vững chắc và niềm tin cho việc đặt mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025. Đây là minh chứng cho sự nỗ lực vượt bậc của cả hệ thống chính trị và nhân dân cả nước trong một bối cảnh nhiều biến động phức tạp về chính trị, kinh tế toàn cầu. Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã xác định ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hoàn thiện thể chế.

Theo đại biểu, Bộ Chính trị đã ban hành các nghị quyết có tính chiến lược như Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV đã tập trung xây dựng và hoàn thiện thể chế chính sách pháp luật có tính chất đặc thù, đột phá để tháo gỡ các nút thắt của nút thắt về thể chế, tạo môi trường pháp lý thông thoáng cho các thành phần kinh tế, nhất là kinh tế tư nhân để kiến tạo và phát triển.

Đại biểu Lê Hữu Trí cho rằng, chỉ hoàn thiện pháp luật là chưa đủ, vấn đề quan trọng và có tính chất quyết định là cần đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật. “Chúng ta có cả một hệ thống pháp luật quản lý bao quát ở tất cả lĩnh vực, chúng ta có nhiều lực lượng quản lý xã hội từ biên giới, cửa khẩu, trong khu dân cư, nhưng hàng trăm tấn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, đồ ăn, thức uống giả được sản xuất, lưu hành, kinh doanh và được bán trong các nhà thuốc, cửa hàng kinh doanh hợp pháp và hiện diện ngay ở bệnh viện, trường học”- đại biểu nêu thực tế.

Vị đại biểu góp ý cần nhanh chóng thay đổi phương thức quản trị xã hội hiệu quả hơn, không để các loại tội phạm này có môi trường tồn tại và phát triển. Bên cạnh đó, cần có một hành lang pháp lý để trừng phạt nghiêm minh các loại tội phạm liên quan hàng giả, hàng nhái. Đồng thời, cần có các cuộc thanh lọc, phát hiện và xử lý thật nghiêm minh đối với những cán bộ thực thi pháp luật đã bao che, dung túng cho tội phạm.

Đồng thời, đại biểu cho rằng, cần có khung pháp lý nghiêm minh để xử lý và công khai thông tin để người dân biết tẩy chay hàng giả, hàng nhái, đặc biệt là thuốc giả, thực phẩm bẩn độc hại. “Mọi người dân Việt Nam đều mong muốn có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, môi trường sống văn minh, trong sạch, an lành và người dân cũng đang trông chờ hành động quyết liệt, có hiệu quả từ chính phủ và chính quyền các cấp” - đại biểu nói.

Hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại về kinh tế

Cũng liên quan vấn đề này, đại biểu Quốc hội Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) nhận định, số liệu cho thấy, năm 2023, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện và xử lý 52.251 vụ vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả. Năm 2024, phát hiện xử lý 47.135 vụ. 4 tháng đầu năm 2025, các địa phương và đơn vị đã bắt giữ và xử lý hơn 34.000 vụ vi phạm.

“Thu nộp ngân sách nhà nước hơn 4.892 tỷ đồng, khởi tố hình sự 1.451 vụ, hơn 2.100 đối tượng. Tình hình đấy cho thấy là tình hình sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại, buôn lậu hầu như ít thuyên giảm và đang diễn biến phức tạp, bất chấp sự nỗ lực của các cơ quan chức năng. Hàng giả, hàng nhái không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn trực tiếp đe dọa đến sức khỏe, tính mạng của người dân với tư cách là người tiêu dùng, làm làm suy giảm uy tín thương hiệu của các doanh nghiệp chân chính, giảm niềm tin của người dân đối với hàng hóa đất nước, cản trở sự phát triển của nền kinh tế, thất thu ngân sách Nhà nước, gây bất ổn xã hội và môi trường đầu tư” - đại biểu nêu.

Đại biểu Tô Văn Tám cho rằng, vụ hơn nửa triệu sản phẩm hàng giả tồn tại gần 5 năm trên thị trường, rồi thì thực phẩm giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả và các hàng giả khác lưu hành thị trường nhiều năm qua cho thấy thủ đoạn của các đối tượng sản xuất buôn bán hàng giả rất tinh vi và phức tạp.

Theo đại biểu, đường dây sản xuất buôn bán hàng giả, buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng liên quan đến một cán bộ cao cấp của một bộ chuyên ngành đã được cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố và một số vụ án khác cho thấy có sự tiếp tay của một số cán bộ thoái hóa biến chất về phẩm chất đạo đức lối sống. Bên cạnh hiện tượng hàng giả tràn lan trên các mạng xã hội với sự quảng bá của một số người có tầm ảnh hưởng, người nổi tiếng với những lời quảng cáo “nổ” rền rộ thì bức tranh hàng giả đã đủ gam màu ghê rợn, khiến cho người tiêu dùng dù có thông thái đến mấy cũng khó phân biệt được sản phẩm giả đang lưu thông trên thị trường.

Đại biểu nhìn nhận, thời gian qua, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia đã công bố việc xử lý các doanh nghiệp có hành vi cố ý đưa tin gian dối thông qua hoạt động quảng cáo, quảng bá, xúc tiến thương mại. Việc xử lý đã rất quyết liệt, bị xử phạt nghiêm minh. Các cơ quan chức năng đã kiểm tra, phát hiện và xử lý nhiều đối tượng sản xuất, buôn bán hàng giả, gian lận thương mại, xử phạt thu ngân sách nhà nước hàng ngàn tỷ đồng. Nhiều vụ việc và cá nhân đã bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ngày 8/3/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 46, trong đó nhấn mạnh việc tăng cường công tác quản lý thị trường, đấu tranh, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Điều đó cho thấy trách nhiệm và quyết tâm của Chính phủ trong việc ngăn ngừa, trong việc ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi sản xuất buôn bán hàng giả nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đảm bảo trật tự lành mạnh thị trường.

Để tiếp tục phòng chống hàng giả, gian lận thương mại có hiệu quả, hiệu quả, đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm một số vấn đề. Việc quản lý sản xuất buôn bán hàng hàng hóa, việc quản lý an toàn thực phẩm đã được phân cấp cho các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương, nhưng diễn biến của hàng giả, gian lận thương mại vẫn diễn biến phức tạp.

Chính phủ tăng cường kiểm tra, rà soát quá trình tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan đó, xem xét lại cái tính thống nhất trong quản lý và kiểm tra. Có cái tình trạng là nhiều đầu mối quản lý, kiểm soát nhưng mà hoạt động không thống nhất hay không. Hay là có một sự chồng chéo trong quản lý đến đâu, có lỗ hổng ở chỗ nào để chấn chỉnh và xử lý kịp thời?

Theo đại biểu, chúng ta đã có khung pháp lý khá đầy đủ về phòng chống hàng giả, gian lận thương mại như luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, luật chất lượng sản phẩm hàng hóa, bộ luật dân sự và đang được rà soát, bổ sung để đảm bảo đồng bộ. Nhưng để người tiêu dùng được bồi thường những ảnh hưởng thiệt hại, tổn thất về tiền bạc, sức khỏe và tính mạng thì hầu như chưa được thực hiện thực tế, bởi vì vướng có những khó khăn như vấn đề chứng minh hàng giả như thế nào, vấn đề giám định để xác định mức độ lỗi như thế nào là rất là khó khăn.