Để đánh giá chính xác những thành tựu đạt được về kinh tế - xã hội 5 năm qua, ông cho rằng, nên chia thành hai thời điểm: thời điểm trước khi bùng phát đại dịch Covid-19 và đánh giá riêng của năm Covid-19.Cụ thể, trước Covid-19, tốc độ tăng trưởng kinh tế cả giai đoạn 2016 - 2019 đạt 6,8%, tức đạt được ở mức cao của giai đoạn 5 năm, trong khi chỉ số CPI đã giảm từ 18,6% vào đầu năm 2011 xuống còn 4%; cán cân thương mại trong nhiều năm liên tục dương; tỷ lệ bội chi ngân sách cũng đã giảm sâu từ 5,4% xuống 3,5%, kéo được nợ công từ mức sát kịch trần xuống 55% vào năm 2019.
Riêng năm 2020 là năm Covid-19, với quan điểm chỉ đạo là chúng ta chấp nhận hy sinh lợi ích kinh tế để đảm bảo an toàn tính mạng của người dân. Kết quả đạt được là chúng ta đã làm cho thế giới phải ngưỡng mộ về thành công trong phòng, chống dịch cũng như là nước dẫn đầu trong khu vực về tăng trưởng kinh tế và cũng là một ngôi sao sáng của thế giới về mức tăng trưởng kinh tế dương.Trong bối cảnh gặp muôn vàn khó khăn từ nhân tai như thảm họa môi trường Formosa đến thiên tai như hạn hán, sạt lở đồng bằng sông Cửu Long, bão lụt, lở đất hoành hành ở tỉnh miền Trung đến dịch bệnh như dịch tả lợn Châu Phi, đại dịch Covid-19; bối cảnh bất lợi của kinh tế thế giới do chiến tranh thương mại, xu hướng bảo hộ thương mại, sự đứt gãy trong chuỗi cung ứng toàn cầu… nhưng chúng ta vẫn đạt được thành tựu nêu trên. Điều đó cho phép chúng ta có quyền ước mơ khát vọng phồn vinh, trở thành nước công nghiệp hiện đại, nước phát triển...Vấn đề là làm thế nào để khát vọng trên trở thành hiện thực? Đặt câu hỏi này, đại biểu Hoàng Văn Cường phân tích, có nhiều tiêu chí để xếp các nước vào nhóm đầu tư phát triển nhưng có hai tiêu chí rất cơ bản đó là chỉ số HDI phải đạt 0,8% và mức thu nhập GDP bình quân đầu người phải đạt trên 40.000 USD. HDI là chỉ tiêu tổng hợp của ba chỉ số về giáo dục, tổ chức và thu nhập. Hiện nay, chỉ số HDI của Việt Nam đạt được là 0,693%, được xếp vào nhóm các nước phát triển khá, có nghĩa là chúng ta chỉ thiếu 0,07% thì chúng ta đạt được tiêu chuẩn của nhóm có HDI cao. "Qua đây, chúng ta cũng thấy rằng, mặc dù chưa bằng lòng với giáo dục, khi cả hội trường nóng lên về việc một số sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 sai một số ngôn từ, ngữ điệu… nhưng thế giới thì đang xếp giáo dục của chúng ta vào hàng khá cao. Chính vì vậy, chỉ số HDI của Việt Nam được đánh giá cao, trong khi thu nhập quốc dân của chúng ta vẫn thấp." - Đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.Như vậy, theo ông Hoàng Văn Cường, mấu chốt để Việt Nam trở thành nước phát triển cao chủ yếu là làm thế nào để tăng trưởng kinh tế nhằm đạt được mục tiêu thu nhập GDP bình quân đầu người là 40.000 USD vào năm 2045.Về lý thuyết, theo đại biểu Hoàng Văn Cường, nếu chúng ta đặt mục tiêu tăng trưởng từ 6,5 - 7%/năm thì cứ sau 10 năm, chúng ta có mức tăng gấp đôi. Như vậy, đến năm 2030, tính theo GDP đã được tính lại thì GDP bình quân đầu người có thể đạt được 7.000 - 8.000 USD; đến năm 2045 chúng ta có thể được từ 20.000 - 25.000 USD. Như vậy, khoảng cách của nước ta với các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, Malaysia… còn giãn cách.Tập trung phát triển các tập đoàn lớn, đóng vai trò trụ cột trong chuỗi giá trịTheo kinh nghiệm của các nước đã cất cánh trở thành “con rồng châu Á” thì phải có một giai đoạn tăng trưởng rất cao, có thể đạt 10%/năm dựa vào đầu tư đổi mới, sáng tạo, chuyển giao công nghệ và trụ cột là phát triển các tập đoàn lớn, đặt trụ cột trong chuỗi giá trị cung ứng. Vì vậy, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị, trong chiến lược phát triển kinh tế giai đoạn 2021 - 2030 và kế hoạch 2021 - 2025, cần phải chú ý một số điểm:Thứ nhất, phải tập trung nguồn lực đầu tư và hỗ trợ để phát triển những tập đoàn kinh tế mạnh làm trụ cột cho các lĩnh vực chủ yếu của nền kinh tế. Đại biểu Hoàng Văn Cường đồng tình với đề xuất của TP Hà Nội xây dựng tuyến metro số 5 Văn Cao - Hòa Lạc với mục tiêu vừa thúc đẩy phát triển đô thị vệ tinh Hòa Lạc; đồng thời, đây chính là cơ sở để thúc đẩy ngành công nghiệp đường sắt. Chúng ta có thể kêu gọi các tập đoàn nước ngoài hoặc thậm chí có thể mua lại cả một dây chuyền công nghệ của nước ngoài để chúng ta phát triển, trở thành “người chủ” trong chuỗi giá trị phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước. ĐB Cường cũng cho rằng, các tập đoàn kinh tế tư nhân nếu được hỗ trợ của Chính phủ thì có thể thực hiện được mục tiêu này nhanh hơn, hiệu quả hơn nhiều so với các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước.
Thứ hai, cần ưu tiên vào nguồn nhân lực chất lượng cao để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chúng ta mới có khả năng đặt chân vào khâu có giá trị cao trong chuỗi giá trị để tăng năng suất lao động, tạo ra được mức tăng trưởng đột phá. Ông Hoàng Văn Cường bày tỏ rất đồng tình với đại biểu Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) đã phân tích các trường đại học chính là cái nôi của nguồn nhân lực chất lượng cao để đổi mới sáng tạo. Tuy vậy, mức đầu tư cho giáo dục đại học của Việt Nam hiện nay đang rất thấp, chỉ chiếm 0,33% GDP, trong khi các nước OECD có số lượng sinh viên ít hơn và quy mô GDP lớn hơn nên mức đầu tư cho giáo dục đại học chiếm đến 1,1% GDP. Chính vì vậy, mức chi cho giáo dục của một sinh viên trường đại học Top đầu Việt Nam hiện nay cũng chỉ chiếm bằng 1/11 - 1/13 của sinh viên các nước phát triển. Như vậy, những sản phẩm đào tạo trong nước của các trường đại học Top đầu vẫn được các nhà tuyển dụng đánh giá không có sự khác biệt rõ ràng về năng lực chuyên môn so với người tốt nghiệp ở nước ngoài, ngoại trừ Ngân hàng Thế giới đánh giá rất cao về đầu tư cho giáo dục đại học của Việt Nam, đang được coi là đủ khâu đầu tư có hiệu quả cao nhất.“Vì vậy, cần phải tập trung đầu tư cho các cơ sở giáo dục, trường đại học Top đầu trở thành các trường đẳng cấp quốc tế thì sẽ nhanh và hiệu quả hơn nhiều lần so với việc chúng ta đang dành tiền đầu tư cho các trường mới để các trường này trở thành trường đẳng cấp quốc tế”, đại biểu Hoàng Văn Cường nói.Thứ ba, phải huy động nguồn vốn lớn cho đầu tư phát triển. Kinh nghiệm các nước phát triển trải qua giai đoạn thành công cho thấy, vấn đề không phải là Chính phủ tìm cách để hạ thấp tỷ lệ nợ công mà vấn đề cốt yếu là làm thế nào để quản lý nợ công có hiệu quả? Theo ông Hoàng Văn Cường, các nhà quản trị giỏi không phải lấy người chỉ biết tiêu tiền của mình mà quan trọng là phải biết dùng tiền người khác để sinh sôi nảy nở ngay trong tay mình. Chúng ta đang chuyển sang giai đoạn là thu hút FDI có chọn lọc và tỷ lệ nợ công của Việt Nam đang giảm xuống mức khá thấp. Do vậy, phải nghĩ đến chiến lược huy động nguồn tiền bên ngoài vào để các doanh nghiệp, các tập đoàn trong nước vay lại nhằm tự đầu tư kinh doanh thì sẽ hiệu quả hơn nhiều lần so với việc chúng ta dựa vào các nguồn vốn đầu tư FDI từ bên ngoài để lại tạo ra sự cạnh tranh với chính sự phát triển của các doanh nghiệp, tập đoàn trong nước.Đại biểu Hoàng Văn Cường mong muốn, tất cả các quan điểm trên không phải chỉ nằm trong kế hoạch của năm 2021-2025 mà trở thành đường lối hành động cho chiến lược phát triển kinh tế giai đoạn 2021 - 2030 trong Nghị quyết của Đảng cũng như chiến lược phát triển của Chính phủ trong thời gian tới.
