Đại biểu Quốc hội: cơ chế giá điện phải phù hợp, hấp dẫn nhà đầu tư

Quy định cụ thể tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư với dự án điện gió có vốn đầu tư cao

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Nam (Đoàn TP Huế) cho rằng, để đáp ứng được phát triển kinh tế thì việc phát triển điện gió ngoài khơi ở Việt Nam là hết sức cần thiết và cấp bách. Đây là một trụ cột quan trọng trong Chiến lược năng lượng Quốc gia. Cùng với đó,Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển điện gió; việc phát triển năng lượng điện gió sẽ góp phần phát triển kinh tế biển xanh, giúp đa dạng hóa ngành kinh tế biển; đồng thời góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, đáp ứng được tốc độ tăng trưởng nhu cầu về điện

Tuy nhiên còn nhiều khó khăn vướng mắc cần có các giải pháp đồng bộ để tháo gỡ, đó là: chưa đồng bộ giữa quy hoạch không gian và quy hoạch ngành; phải phù hợp hơn về cơ chế giá - nhất là cơ chế giá điện để rõ ràng hơn và thu hút đầu tư dài hạn với nhà đầu tư; quy định về giao khu vực biển phải rõ ràng hơn về trình tự, thủ tục; cần có quy định cụ thể về tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư đối với dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn và có vốn đầu tư cao; xác định rõ thẩm quyền phê duyệt là Trung ương hay là cấp tỉnh để phù hợp với bối cảnh nước ta.

Đề xuất rút ngắn thời gian phê duyệt chủ trương với dự án ưu tiên

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Đoàn tỉnh Quảng Trị) đánh giá dự thảo Nghị quyết có ý nghĩa quan trọng nhằm tạo không gian phát triển, thể chế mới cho phát triển năng lượng giai đoạn 2026 - 2030; kèm theo đó là có cơ chế vượt trội để tháo gỡ các điểm nghẽn trong đầu tư nguồn điện lưới, điện hạ tầng và lưu trữ năng lượng và phát triển năng lượng mới.

Đại biểu tỉnh Quảng Trị cho rằng, phạm vi điều chỉnh và khung cơ chế dự thảo tương đối đầy đủ các lĩnh vực trọng tâm như: đầu tư nguồn điện quan trọng, cơ chế liên kết vùng, điều chỉnh quy hoạch phát triển điện lực, cơ chế mua bán điện trực tiếp, phát triển điện khí than dầu khí và lưu trữ năng lượng.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần nhấn mạnh rõ hơn yêu cầu đồng bộ giữa cơ chế đặc thù theo nghị quyết về luật chuyên ngành để tránh xung đột khi triển khai thực tế, đặc biệt là Luật Điện lực, Luật Đầu tư, Luật Đất đai và Luật Quy hoạch.

Về điều chỉnh quy hoạch lưới điện, dự thảo Nghị quyết đã mở cơ chế cho phép điều chỉnh linh hoạt các danh mục lưới điện, nhằm đáp ứng cái yêu cầu thực tiễn đại biểu đề nghị bổ sung tiêu chí đánh giá rủi ro đối với các dự án chậm tiến độ; đồng thời, tạo cơ chế minh bạch để UBND cấp tỉnh chủ động đề xuất điều chỉnh các cái danh mục dự án lưới điện trọng điểm liên vùng không cần phải xin ý kiến nhiều cấp nhiều vòng như thời gian vừa rồi.

Về đầu tư xây dựng dự án điện lực, dự thảo quy định rõ việc cho phép triển khai các dự án nguồn lưới điện phù hợp quy hoạch mà không cần phải chờ điều chỉnh môi trường đầu tư, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị rút ngắn thời gian phê duyệt chủ trương đối với dự án ưu tiên và bổ sung cơ chế giao một đầu mối chịu trách nhiệm phối hợp.

Bổ sung điều khoản riêng về đánh giá tác động biến đổi khí hậu với điện hạt nhân

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Sửu (Đoàn TP Huế) tán thành với các cái nội dung dự kiến trong cái dự thảo Nghị quyết, tuy nhiên theo đại biểu trong dự thảo còn một số điểm chưa hoàn thiện, tiềm ẩn rủi ro pháp lý, thiếu minh bạch, chưa bảo đảm bảo vệ đầy đủ quyền lợi của các bên liên quan; chưa cân bằng giữa tính linh hoạt và tính kiểm soát.

Đại biểu TP Huế phân tích, về tính khả thi và ứng phó với biến đổi khí hậu, Nghị quyết khuyến khích phát triển điện hạt nhân mô đun nhỏ tại điều 10 và điện gió ngoài khơi chương 4. Tuy nhiên, chưa quy định cụ thể về đánh giá tác động biến đổi khí hậu, an toàn kỹ thuật và môi trường đối với các dự án năng lượng trọng điểm. "Việc này là bắt buộc nhằm vừa đáp ứng yêu cầu của Hiến pháp và Luật Bảo vệ môi trường và phù hợp với xu hướng phát triển năng lượng xanh, thân thiện với môi trường của cộng đồng quốc tế" - đại biểu Nguyễn Thị Sửu nhấn mạnh.

Theo đại biểu, tính khả thi không chỉ là kỹ thuật mà còn phải bảo đảm an toàn phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu. Vì vậy, đại biểu đề nghị một bổ sung điều khoản riêng về đánh giá tác động biến đổi khí hậu và an toàn vận hành các loại hình năng lượng mới. Giao Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, phối hợp ban hành hướng dẫn chi tiết về đánh giá và xử lý rủi ro trong quá trình triển khai các dự án năng lượng.

Cùng thảo luận về nội dung này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lan (Đoàn TP Hà Nội) nhận định, việc lựa chọn điện hạt nhân mô-đun nhỏ ở giai đoạn hiện nay là phù hợp. Mô hình này chủ yếu phục vụ nghiên cứu, đào tạo nhân lực và làm chủ dần công nghệ, chứ chưa thể kỳ vọng hiệu quả kinh tế cao. Vì vậy, giai đoạn đầu cần có vai trò dẫn dắt của Nhà nước, bởi rất khó thu hút khu vực tư nhân khi suất đầu tư lớn, thời gian thu hồi dài và rủi ro cao.