Sáng 11/11, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn với nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực ngân hàng.
Phát biểu mở đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, theo Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, bắt đầu từ sáng hôm nay (11/11), Quốc hội tổ chức phiên chất vấn và trả lời chất vấn, thời gian trong 2 ngày và được phát thanh, truyền hình trực tiếp để đồng bào và cử tri cả nước theo dõi.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, hoạt động chất vấn tại kỳ họp này tiếp tục được thực hiện theo đúng quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, đưa hoạt động chất vấn ngày càng trở thành điểm nhấn của mỗi kỳ họp Quốc hội. Trên cơ sở tổng hợp những vấn đề đại biểu Quốc hội, cử tri và Nhân dân quan tâm nhiều nhất tại Kỳ họp này, 3 nhóm vấn đề Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn thuộc trách nhiệm của 3 Bộ trưởng, Trưởng ngành gồm: Thống đốc Ngân hàng Nhà nước; Bộ trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông; Bộ trưởng Bộ Y tế.
Đưa ra các chính sách phù hợp để ổn định thị trường vàng
Chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, đại biểu Quốc hội Lưu Văn Đức (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk) cho biết, ngày 14/4/2024, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 160 về kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp bàn về các giải pháp quản lý thị trường vàng trong thời gian tới. Trong đó, giao cho Ngân hàng Nhà nước và các Bộ, cơ quan liên quan khẩn trương thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả, kịp thời các nhiệm vụ và giải pháp để bình ổn và quản lý thị trường vàng.
Đại biểu Lưu Văn Đức đề nghị Thống đốc Ngân hàng cho biết thời gian qua đã thực hiện yêu cầu trên như thế nào và tác động đến giá vàng và thị trường vàng trong hiện tại và tương lai ra sao?
Trong khi đó, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hoà (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) cho hay, vừa qua việc bán vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước bình ổn giá vàng được Nhân dân rất đồng tình, ủng hộ. Tuy nhiên, ngân hàng chỉ bán mà không mua. Nếu người dân muốn bán vàng do nhu cầu sử dụng tiền mặt thì bán ở đâu, ngân hàng không mua thì các cửa hàng vàng khác cũng không mua. Mặt khác, ngân hàng bán vàng chỉ có ở TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, tại sao không bán ở các tỉnh thành khác trên cả nước?
Phát biểu tranh luận tại phiên họp liên quan đến việc mua/bán vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước, đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết, Ngân hàng Nhà nước bán vàng miếng nhưng không mua lại từ thị trường, khiến người dân phải bán vàng ở thị trường đen. Đại biểu đề nghị Ngân hàng xem xét mua lại vàng miếng từ người dân để tạo điều kiện thuận lợi cho họ khi cần bán vàng.
Liên quan đến vấn đề về huy động vốn từ kiều hối, đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết, theo số liệu từ năm 2013 - 2023, lượng kiều hối về Việt Nam rất lớn, lên tới 26 tỷ đô la Mỹ. Tuy nhiên, ngân hàng không chủ động huy động nguồn vốn này, mà chỉ trả lãi suất bằng 0%. Trong khi đó, Nhà nước lại đi vay ODA với lãi suất cao hơn. Đại biểu đề nghị ngân hàng nên huy động vốn từ kiều hối với lãi suất thấp hơn so với vay nước ngoài, để tạo động lực cho người dân gửi tiền về Việt Nam
Ngoài ra, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hoà cho hay, hiện nay lượng kiều hối về nước của chúng ta rất nhiều, nhưng người dân gửi vào ngân hàng thì lãi suất “0 đồng”, để ở nhà thì có khả năng không an toàn. Trong khi đó, ngân hàng vay vốn nước ngoài bằng ngoại tệ phải trả lãi, tại sao không vay của dân để có lợi cho dân, dù là lãi suất thấp hơn vay của nước ngoài?
Trả lời đại biểu Lưu Văn Đức về bình ổn giá vàng và thị trường vàng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng nêu rõ, thị trường vàng của Việt Nam biến động cũng là diễn biến chung của các nước trên thế giới. Từ năm 2014 đến năm 2019, thị trường vàng Việt Nam tương đối ổn định và nhu cầu mua vàng của người dân giảm. Nhưng từ năm 2021, giá vàng thế giới tăng cao, theo đó, giá vàng trong nước cũng diễn biến tăng cao.
Tuy nhiên, từ năm 2021 đến tháng 6/2024, Ngân hàng Nhà nước cũng chưa can thiệp. Từ tháng 6/2024, giá vàng thế giới lập đỉnh cao, chênh lệch giá vàng thế giới và trong nước tăng cao. Do đó, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo quyết liệt. Trên cơ sở pháp luật hiện hành, Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức đấu thầu. Trong bối cảnh giá vàng lập đỉnh cao và tâm lý kỳ vọng của thị trường cũng rất cao, Ngân hàng Nhà nước đã cân nhắc qua 9 phiên đấu thầu (đây là giải pháp khá hiệu quả trong năm 2013).
Để thực hiện thu hẹp nhanh khoảng cách giữa giá vàng trong nước và quốc tế ở mức cao theo chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã chuyển sang phương án bán vàng SJC trực tiếp qua 4 Ngân hàng Thương mại Nhà nước. Do đó, khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế từ khoảng 15-18 triệu đồng/lượng đến nay chỉ còn khoảng 3-4 triệu/lượng.
Chỉ rõ diễn biến vàng tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, nước ta không sản xuất vàng nên việc can thiệp tùy thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu vàng quốc tế. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ theo dõi sát diễn biến của thị trường để đưa ra các chính sách phù hợp để ổn định thị trường vàng.
Có chính sách hỗ trợ khách hàng vay vốn lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn
Đặt câu hỏi tới Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, đại biểu Quốc hội Ma Thị Thúy (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang) khẳng định, cơn bão số 3 vừa qua ảnh hưởng nghiêm trọng tới mọi mặt của đời sống xã hội, gây thiệt hại lớn về người, tài sản, nhiều cây trồng, vật nuôi bị thiệt hại nặng nề.
Theo Báo cáo của Chính phủ, tổng thiệt hại về kinh tế do cơn bão số 3 gây ra ước tính trên 81.000 tỷ đồng, trong đó thiệt hại trong các lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp gần 31.000 tỷ đồng, bằng 38% thiệt hại về kinh tế.
Vì vậy, đại biểu Ma Thị Thúy đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, ngành ngân hàng có các chính sách hỗ trợ gì đối với các khách hàng vay vốn trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3?
Trả lời đại biểu Ma Thị Thúy, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, sau khi cơn bão số 3 xảy ra và có tác động nghiêm trọng với doanh nghiệp và người dân ở 26 tỉnh, thành phố, Ngân hàng Nhà nước đã cử lãnh đạo của Ngân hàng Nhà nước trực tiếp đi khảo sát ở tỉnh Hải Phòng và Quảng Ninh, là hai tỉnh chịu sự tác động mạnh mẽ của cơn bão số 3 và xác định dư nợ của 2 tỉnh này chịu tác động của cơn bão số 3 là khoảng 12.000 tỷ đồng.
Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung quan tâm, rà soát các khách hàng vay vốn tại tổ chức mình để xác định mức độ thiệt hại các khoản dư nợ mà khách hàng và người dân đã vay tại ngân hàng. Theo đó, số dư nợ tín dụng của các khách hàng cá nhân bị thiệt hại khoảng 190.000 tỷ đồng. Trên cơ sở đó, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung thực hiện các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân như cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ theo các quy định hiện hành. Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ đạo các tổ chức tín dụng xem xét giảm lãi cho doanh nghiệp và người dân chịu tác động của cơn bão số 3.
“Ngoài ra, mỗi tổ chức tín dụng cũng cân nhắc, xem xét của cân đối nguồn vốn mình để đưa ra các gói tín dụng. Đến nay, đã có 35 tổ chức tín dụng đã công bố với tổng giá trị gói tín dụng là 405.000 tỷ đồng để tiếp tục cho vay mới đối với các doanh nghiệp và người dân chịu tác động cũng như các khoản lãi suất cho vay ưu đãi hơn” - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thông tin.
Với nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực ngân hàng, Quốc hội tập trung chất vấn về: việc điều hành chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới nhiều biến động; công tác quản lý Nhà nước về thị trường vàng, thị trường ngoại hối; công tác hỗ trợ vay vốn và miễn, giảm lãi suất cho người dân, doanh nghiệp để phục hồi sản xuất, kinh doanh sau dịch Covid-19 và thiên tai.
Ở nhóm vấn đề này, trách nhiệm trả lời chính thuộc về Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng. Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc và Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch & Đầu tư, Công Thương, NN&PTNT cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.
