Đại biểu Quốc hội Phạm Thị Thanh Mai kiến nghị điều chỉnh quy định giao chỉ tiêu vay ODA khi địa phương không bội chi

Phát biểu tại phiên thảo luận sáng 18/11 về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, đại biểu Quốc hội Phạm Thị Thanh Mai - Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội bày tỏ đánh giá cao về các báo cáo của Chính phủ cũng như các báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính.

Theo đó, Báo cáo thẩm tra cơ bản thống nhất với nhiều nội dung phân cấp và nguyên tắc quản lý nợ công được đề xuất trong dự thảo Luật, đặc biệt là bổ sung nội dung mọi nghĩa vụ nợ của chính phủ được đối xử bình đẳng nhằm củng cố tuy tín quốc gia.

Đại biểu cũng đồng tình ủng hộ việc đẩy mạnh phân cấn, phân quyền, giảm thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn. Trong đó tại dự thảo Luật phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ, chuyển nội dung như: thẩm quyền quyết định hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ hàng năm từ Chính phủ sang Thủ tướng Chính phủ. Việc này giúp đơn giản hóa và giúp ngắn quy trình phê duyệt.

Dự thảo Luật cũng giao Bộ Tài chính thẩm quyền quyết định việc sửa đổi, bổ sung gia hạn thỏa thuận vay ODA, vay ưu đãi không làm tăng nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ. Điều này cũng tạo sự linh hoạt trong quá trình thực thi và cắt giảng thủ tục hành chính.

Có sự đồng bộ với Luật Thủ đô về phát hành trái phiếu

Góp ý về nội dung cụ thể, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội cho biết, hiện một số địa phương đang gặp vướng trong quá trình quản lý của các dự án ODA, vì vậy, đề nghị Chính phủ nghiên cứu và chỉnh sửa về các nội dung.

Trước hết, về phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, Luật Quản lý nợ công năm 2017 yêu cầu chính quyền địa phương phải lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính về điều kiện, điều khoản của trái phiếu trước khi phát hành. Dự thảo Luật sửa đổi đã bỏ quy định trên, phân cấp cho UBND cấp tỉnh lập Đề án phát hành trái phiếu và báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt.

Đánh giá cao nội dung này, tuy nhiên, theo đại biểu, để giúp các TP trực thuộc Trung ương - nhất là các địa phương được Chính phủ giao cho cơ chế đặc thù (đó là phát hành với tỉ lệ tổng mức dư nợ vay sẽ cao hơn mức bình quân chung, có ấn định cụ thể trong một số luật và nghị quyết đặc đặc thù), thì việc phân cấp giao quyền này vẫn phải thực hiện trong khuôn khổ mức vay và mức bộ chi của ngân sách được Quốc hội giao phê duyệt và dự toán ngân sách hàng năm.

Như vậy, việc sử dụng cơ chế giới hạn an toàn lợi cao hơn, như tại Hà Nội quy định tại Luật Thủ đô thì hầu như không thể thực hiện được. Vì vậy, cần nghiên cứu để có sự đồng bộ giữa Luật Thủ đô với Luật quản lý nợ công sửa đổi lần này.

Bộ Tài chính quy định thống nhất hệ thống thông tin về dữ liệu nợ công

Với nội dung giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai cho biết, theo quy định tại điều 49 Luật Quản lý nợ công, mục đích vay của chính quyền địa phương gồm 2 nội dung: một là, bù đắp bội chi của ngân sách địa phương; hai là, vay để trả nợ gốc của ngân sách địa phương.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy có những năm gần đây như tại Hà Nội, ở đầu kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, khi triển khai các dự án quan trọng của quốc gia hay của TP cho thấy: công tác chuẩn bị đầu tư có thể có thể chậm hơn 1 - 2 năm đầu của kỳ kế hoạch trung hạn nhưng không đến mức bội chi, nhưng Trung ương vẫn tính và giao chỉ tiêu vay nợ.

"Như vậy, trong lúc bội thu mà vẫn phải vay lại, điều này chưa thực sự hợp lý. Vì vậy, tôi đề nghị trong điều hành Chính phủ có rà soát quy định để sửa đổi bất cập này" - đại biểu đoàn TP Hà Nội đề xuất.

Về điều khoản chuyển tiếp (điều 3 dự thảo Luật), đại biểu Phạm Thị Thanh Mai đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát để bảo đảm quy định rõ ràng rằng, các chương trình, dự án đã được Quốc hội hoặc Chính phủ phê duyệt cơ chế, chính sách đặc biệt (bao gồm các dự án theo Luật Thủ đô 2024) tiếp tục được áp dụng cơ chế đặc thù đó, tránh gián đoạn trong việc thực hiện các dự án đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

"Chúng tôi rất mong muốn vì liên quan các dự án nợ hoặc ODA phải có sự kế thừa và quy định rõ trong Luật này, tránh việc các cơ quan khi tổ chức thực thi băn khoăn việc sẽ trình lại hay xử lý chuyển tiếp" - đại biểu Phạm Thị Thanh Mai nêu.

Ngoài ra, đại biểu nêu thực tế tại một số đơn vị đến nay chưa có quy định về hệ thống thông tin, dữ liệu, số liệu chia sẻ về nợ công giữa Trung ương và địa phương; việc tính toán nợ và trả nợ, đối chiếu giữa các cơ quan quản lý được thực hiện rất thủ công.

Để công tác quản lý nợ công hiệu quả hơn, đồng thời đáp ứng yêu cầu điều hành bảo đảm kịp thời, chính xác; đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đại biểu đề nghị, Chính phủ xem xét, bổ sung thêm một điểm tại khoản 1 điều 15 Luật Quản lý nợ công theo hướng: Bộ Tài chính có trách nhiệm quy định thống nhất hệ thống thông tin về dữ liệu nợ công liên thông giữa Trung ương, địa phương và đến từng đơn vị thực hiện để phục vụ công tác quản lý nợ công như: trao đổi thông tin, số liệu, đối chiếu rút vốn, trả nợ...