Kinh doanh thuốc qua sàn thương mại điện tử gây tranh cãi
Một trong những vấn đề được các đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm là quy định cho phép kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc theo phương thức thương mại điện tử.
Thảo luận tại tổ, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Đoàn TP Hà Nội) lo ngại thời gian qua có thực trạng một số mặt hàng như thuốc tránh thai, thuốc kháng sinh được quảng bá, rao bán trên một số sàn thương mại điện tử như Shopee, TikTok. Trong đó, có một số loại thuốc gây nhiều tác dụng phụ như chảy máu, dị ứng.
Vì vậy, đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề nghị cơ quan soạn thảo quản lý chặt chẽ việc quảng cáo, rao bán các loại thuốc trên sàn thương mại điện tử. Cùng với đó, đại biểu cũng đặt ra câu hỏi tại sao thuốc trên các sàn thương mại điện tử lúc nào cũng rẻ hơn giá bán buôn của các cơ sở kinh doanh thuốc truyền thống. “Chúng ta phải đặt vấn đề về chất lượng, nguồn gốc của sản phẩm, đề nghị ban soạn thảo đưa ra quy định để quản lý thuốc chặt chẽ” - đại biểu Trần Thị Nhị Hà nêu quan điểm.
Tán thành phương thức kinh doanh thuốc qua nền tảng thương mại điện tử, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Đoàn tỉnh Ninh Bình) nêu rõ, đây là điều cần thiết để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và tạo hành lang pháp lý cho việc điều chỉnh, giải quyết các vấn đề thực tiễn phát sinh. Theo đại biểu, bán thuốc qua nền tảng điện tử tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận thuốc dễ dàng.
Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là phải đảm bảo an toàn sức khỏe, phải có đơn của bác sĩ đối với thuốc kê đơn, người mua được tư vấn và theo dõi các phản ứng có hại của thuốc… Đại biểu nhận thấy, dự thảo Luật hiện chưa có quy định thật cụ thể về điều kiện đối với sàn giao dịch thương mại điện tử, ứng dụng thương mại điện tử trong kinh doanh dược, chưa rõ về cách thức tiến hành, cách thức tư vấn, hướng dẫn sử dụng thuốc…
Đại biểu cũng nhấn mạnh, thuốc là mặt hàng đặc biệt, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân. Do đó, việc cho phép bán thuốc qua nền tảng thương mại điện tử cần được kiểm soát chặt chẽ, đánh giá tác động cụ thể, đầy đủ. Đại biểu đề nghị, dự thảo Luật cần xem xét để quy định cụ thể, chặt chẽ về phương thức kinh doanh mới này, cân nhắc kỹ dựa trên cơ sở đánh giá lợi ích và rủi ro, hậu quả đối với người bệnh khi mua thuốc trực tuyến; đánh giá mức độ kiểm soát của cơ quan quản lý Nhà nước và nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước tiên tiến trên thế giới.
Thuốc bán online gây nguy hại đến sức khoẻ
Nhất trí với việc thay đổi Luật Dược, đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Hiếu (Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) cho hay, thực tế thời gian qua có rất nhiều vấn đề phát sinh về mua bán, sử dụng thuốc trong các bệnh viện cũng như bên ngoài. Việc gia hạn số lưu hành thuốc hiện nay là vấn đề rất khó khăn cho các thuốc đã lưu hành, dùng rất nhiều năm nhưng cứ đến hạn là phải gia hạn. Đại biểu đề nghị dự thảo Luật gia hạn tự động nếu như thời gian sử dụng trước đó không có vấn đề gì. Giống như sau này chúng ta sẽ gia hạn giấy phép hành nghề cho nhân viên y tế.
Bên cạnh đó là trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc thuốc bán online gây nguy hại đến sức khoẻ, những sản phẩm quảng cáo là thuốc nhưng không phải là thuốc. Rất nhiều Bộ quản lý nhưng thực tế, bản thân ông không có ngày nào không có người dân gọi đến hỏi “thuốc này có phải do anh quảng cáo, anh sử dụng không mà người ta sử dụng hình ảnh anh để bán trên mạng rất nhiều”.
Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, quản lý quảng cáo được rất nhiều cơ quan quản lý, nhưng riêng đối với thuốc, cần quy định rõ trách nhiệm Bộ Y tế. Ông đề nghị ghi rõ trong dự thảo Bộ Y tế có trách nhiệm phát hiện, xử lý quảng cáo thuốc giả mạo trên mạng xã hội; cung cấp cho cơ quan chức năng điều tra và thông tin cho người dân biết để phòng tránh.
Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu đề nghị thúc đẩy phát triển ngành dược nội địa, tuy nhiên cần biết vị trí của mình. Tránh việc làm nhiều cách ngăn chặn sản phẩm của các hãng dược lớn vào Việt Nam nhưng thuốc tương đương của chúng ta lại không thể so sánh nổi với các thuốc tốt của nước ngoài. Những thuốc đó, người dân vẫn phải dùng và giá thuốc sẽ bị đẩy lên. Tránh kìm hãm nhập khẩu các thuốc quý.
Liên quan việc mua thuốc theo đơn của thầy thuốc online, có đơn và nhà thuốc ship đến tận nhà. Vừa qua Uỷ ban Xã hội cũng không ủng hộ ý kiến và chỉ đồng ý cho mua tại nhà thực phẩm chức năng. Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, thực tế rất nhiều nhà thuốc đang làm, chỉ cần chụp ảnh đơn thuốc là chuyển đến tận nhà, do đó nếu cấm cơ học thì không có giải pháp.
“Vì vậy tôi đề nghị cho triển khai nhưng phải quy định rõ ràng, bắt đầu từ chính các nhà thuốc và chính các bệnh viện. Bệnh nhân ra viện thì 3 tháng sau mua thuốc thì quy định những nhà thuốc có hồ sơ bệnh án điện tử có thể chuyển thuốc đến tận nhà cho người dân” - đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nêu quan điểm.
Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, đối với vấn đề thuốc hiếm không được dùng, đăng ký lưu hành tại Việt Nam, còn gọi là “thuốc xách tay”, là thuốc cứu sống người bệnh. Thuốc rất tốt nhưng có tỷ lệ dùng rất ít trong nước, trong lúc chờ nhập lưu hành mất công thì người dân phải nhờ người xách tay mang về dùng. Chúng ta phải có quy định, cần đưa vào Luật Dược định nghĩa thuốc chuyên khoa đặc thù trong một số trường hợp bệnh lý cụ thể để các bệnh viện có thể mua trực tiếp từ nước ngoài hoặc Bộ Y tế có phương án mua tập trung cho các nước khi các bệnh viện có nhu cầu thì nhập từ Bộ Y tế.
“Việc cấp visa cho các thuốc mới vẫn còn phải chờ đợi rất lâu, xếp hàng có khi đến hàng năm, do đó người dân bị thiệt không được hưởng những thành quả y học mới. Rất nhiều nước như Nhật Bản, Mỹ, châu Âu đã có thuốc lưu hành 5-6 năm nay nhưng chúng ta vẫn đợi. Chúng ta phải có quy trình rõ ràng trong việc nhập thuốc mà đã được các nước trên thế giới công nhận, đã được nghiên cứu và ứng dụng đại trà” - đại biểu Nguyễn Lân Hiếu chia sẻ.
