Đào tạo nghề cho lao động nông thôn: Không thực hiện ồ ạt

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đoàn tỉnh Đắk Lắk) nêu vấn đề, báo cáo năm 2022 cho thấy tỉ lệ lao động qua đào tạo có chứng chỉ tăng không đáng kể. Tỷ lệ này ở nông thôn thấp hơn nhiều so với ở thành thị. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân do đâu và có giải pháp gì nâng tỉ lệ lao động qua đào tạo ở nông thôn?.

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội Đào Ngọc Dung cho rằng, tỷ lệ này không phản ánh đúng thực tiễn của thị trường lao động. Sau đại dịch gần 3 triệu người di chuyển ra thành phố tìm việc nên đa số dừng công việc ở đơn vị cũ; một bộ phận quay trở lại doanh nghiệp, đơn vị cũ. Tuy nhiên số lao động quay trở lại công việc cũ không nhiều mà phần đông chuyển sang đơn vị mới, công việc mới. Do đó tỷ lệ đào tạo mới cho những trường hợp này sẽ nhanh hơn, nhiều hơn.

Về giải pháp trong thời gian tới, Bộ LĐ-TB&XH sẽ phối hợp Bộ NN&PTNT đổi mới cơ cấu và phương thức đào tạo nghề lao động nông thôn, với phương châm chỉ đào tạo khi dự báo được công việc và đào tạo khi công việc có hiệu quả cao hơn, thu nhập cao hơn.

Trước câu hỏi của đại biểu Quốc hội Nguyễn Đại Thắng (Đoàn tỉnh Hưng Yên) về nguyên nhân và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định: Đào tạo nghề cho lao động nông thôn là chủ trương lớn trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế cũng như đổi mới mô hình tăng trưởng. Chính phủ cũng như các cấp rất quan tâm đến vấn đề này.

Theo Bộ trường Bộ LĐ-TB&XH, việc đào tạo nghề được “phân vai” rất rõ, trong đó đào tạo nghề khu vực cán bộ, công chức, viên chức phân công cho Bộ Nội vụ; đào tạo nghề phi chính thức do Bộ LĐ-TB&XH thực hiện; đào tạo nông nghiệp do Bộ NN&PTNT và các địa phương triển khai. Bộ LĐ-TB&XH chỉ đưa ra về nguyên tắc, chỉ đào tạo khi dự báo được công việc và hiệu quả khi đào tạo ra, tránh tình trạng đào tạo ồ ạt như có thời điểm một xã đào tạo chỉ chuyên về sửa xe máy thì không hiệu quả.

Làm rõ thêm về nội dung này, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Bộ đã thiết kế phát triển khu vực kinh tế nông thôn gắn với nâng cao kiến thức, kỹ năng cho lao động nông nghiệp, lao động phi nông nghiệp là yêu cầu bức thiết.

Bộ NN&PTNT và Bộ LĐ-TB&XH thiết kế hệ thống chương trình, nhưng nhu cầu lao động xuất phát từ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương của từng cấp xã, cấp huyện, tỉnh. Đào tạo nghề nông thôn không chỉ là đào tạo nghề nông, mà đã chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp. Tuy nhiên, kinh tế nông nghiệp là một chuỗi ngành hàng và những giá trị tích hợp, cần thêm những ngành nghề khác.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, căn cứ vào nhu cầu của địa phương, Bộ NN&PTNT sẽ tập trung đào tạo theo nhu cầu gắn với sự phát triển của địa phương. Bộ cũng đã đề ra kế hoạch tái cấu trúc đào tạo nghệ nông thôn gắn với sự phát triển nông thôn. Thực hiện Nghị quyết 19, một trong những giải pháp đầu tiên là nâng cao năng lực của người nông dân, gắn liền với kiến thức và kỹ năng làm nghề nông cũng như những ngành nghề phi nông nghiệp, với tư duy của nền kinh tế nông nghiệp chứ không chủ là tư duy sản xuất nông nghiệp. Do vậy, cùng cần đào tạo theo chuỗi ngành hàng từ sản xuất, đến bảo quản, thu hoạch, chế biến, thương mại điện tử; mỗi khâu có ngành nghề kèm theo….

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xây dựng 5 vùng nguyên liệu và đào tạo theo đúng qu trình để phát huy tất cả nguồn nhân lực phục vụ cho vùng nguyên liệu... Ngoài ra, Bộ cũng cấu trúc lại hệ thống các trường của Bộ, trong đó đã đặt hàng, giao nhiệm vụ, gắn với sự phát triển kinh tế  - xã hội của địa phương; Đồng thời, yêu cầu các trường, viện nghiên cứu chuyển giao tiến bộ kỹ thuật - đây cũng là cách để đào tạo nghề cho nông dân, để người nông dân nhận những giải pháp hữu ích, cũng được đào tạo, sử dụng nguồn lực đó hiệu quả...