Tín hiệu tích cực
Từ đầu năm 2025 đến nay, thị trường phim điện ảnh ra rạp Việt Nam đua tranh khá sôi động với nhiều tác phẩm ra mắt công chúng và nhanh chóng gây sốt với doanh thu phát hành vé đạt mốc 100 tỷ đồng. Dẫu chưa có phim đạt kỷ lục như “Mai” (Trấn Thành) với 551 tỷ đồng như năm ngoái, song cuộc đua của “Bộ tứ báo thủ” (Trấn Thành), “Nụ hôn bạc tỷ” (Thu Trang), “Đèn âm hồn” (Hoàng Nam) và mới nhất là “Nhà gia Tiên” (Huỳnh Lập) khá gay cấn.
Tính đến nay, phim “Bộ tứ báo thủ” đã thu về hơn 330 tỷ đồng, “Nụ hôn bạc tỷ” đạt hơn 210 tỷ đồng, “Đèn âm hồn” cán mốc hơn 100 tỷ đồng. Đáng chú ý, dù mới ra mắt từ 21/2 nhưng đến nay bộ phim “Nhà gia tiên” của Huỳnh Lập đã thu về hơn 210 tỷ đồng, hiện đang đứng thứ 8 trong top phim Việt cao nhất mọi thời đại.
Rõ ràng, nhìn từ doanh thu phòng vé có thể thấy, điện ảnh Việt Nam đang chuyển mình vượt bậc khi số phim ra rạp góp mặt vào câu lạc bộ phim trăm tỷ ngày càng nhiều. Một số bộ phim có góc nhìn đa chiều, phản ánh đời sống gia đình, xã hội pha thêm yếu tố hài hước với cốt truyện hấp dẫn, dàn diễn viên thực lực đã gây sốt trên thị trường và gặt hái được thành công lớn, doanh thu cao như “Mai” (hơn 550 tỷ đồng), “Lật mặt 7” - một điều ước” (2024) hơn 482 tỷ đồng, “Nhà bà Nữ” hơn 430 tỷ đồng, "Bố già" hơn 420 tỷ đồng… Những con số này như một chất xúc tác, tạo cú hích cho các nhà làm phim tiếp tục sản xuất những bộ phim có sự đột phá mới.
Một điểm đáng khen ngợi là trong các phim điện ảnh Việt Nam trình làng gần đây, chất liệu văn hóa truyền thống được khai thác, sử dụng khá nhiều. Như trong bộ phim “Đèn âm hồn” (đạo diễn Hoàng Nam), khán giả dễ dàng nhận ra những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam, từ mái nhà tranh đơn sơ, con đường làng uốn lượn quanh những cánh đồng xanh mướt đến tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên…
Hay trong bộ phim “Nhà gia tiên” của đạo diễn Huỳnh Lập, nét văn hóa truyền thống như thắp hương, cúng giỗ, tái hiện bức Cửu huyền thất tổ làm bằng tranh kính - dòng tranh nổi tiếng tại vùng đất Nam Bộ… cũng gây ấn tượng mạnh với khán giả. Như nhiều ý kiến nhận định, các nhà sản xuất phim đang nỗ lực khẳng định tinh thần tự tôn dân tộc trong sáng tạo điện ảnh, tạo nên những bộ phim “made in Vietnam” từ những chất liệu văn hóa dân gian truyền thống.
Bên cạnh dòng phim thị trường, Đề án thí điểm phát hành, phổ biến phim sử dụng ngân sách Nhà nước cũng bước đầu mang lại hiệu quả và nhận được sự quan tâm của đông đảo công chúng. Trong đó, một số dự án phim gây được tiếng vang như phim “Đào, phở và piano” đạt doanh thu hơn 22 tỷ đồng, phim “Hồng Hà nữ sĩ” hơn 200 triệu đồng, chùm phim hoạt hình (“Bà của Đỗ Đỏ”, “Cái đuôi của cậu ấm”, “Người hùng”, “Gia sản kếch xù”, “Cô bé tóc xù”, “Giấc mơ của con”) thu về xấp xỉ 13 tỷ đồng…
Theo đánh giá của Cục Điện ảnh (Bộ VHTT&DL), quá trình hội nhập quốc tế về điện ảnh đang diễn ra mạnh mẽ, thúc đẩy vốn đầu tư nước ngoài đổ vào ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam. Hệ thống rạp chiếu phim với cơ sở hạ tầng, máy móc, thiết bị kỹ thuật hiện đại đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế được xây dựng tại nhiều tỉnh, TP lớn trên cả nước. Nhiều tác phẩm điện ảnh Việt Nam đạt được thành công vượt bậc, không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế.
Tạo không gian để điện ảnh Việt Nam phát triển
Cùng với thị trường phim điện ảnh chiếu rạp, thời gian qua, nhiều sự kiện điện ảnh như các liên hoan phim, tuần phim được Bộ VHTT&DL, các tỉnh, TP tổ chức đã trở thành sự kiện văn hóa để lại nhiều ấn tượng đẹp trong mắt công chúng cũng như các nhà làm phim nước ngoài. Đơn cử như Liên hoan phim quốc tế Hà Nội; Đợt phim kỷ niệm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2); Đợt phim kỷ niệm các ngày lễ lớn 30/4, 1/5, 7/5, 19/5…
Trong đó, Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ VII tổ chức cuối năm 2024 thu hút khoảng 800 đại biểu Việt Nam và quốc tế tham dự; 117 bộ phim của 51 quốc gia, vùng lãnh thổ. Đây là kỳ liên hoan phim được đánh giá là thành công, tổ chức bài bản, chuyên nghiệp. Như Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Tạ Quang Đông nhận định, Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ VII đã tạo nên bầu không khí nghệ thuật nồng nhiệt dành cho khán giả Thủ đô. Đồng thời tạo dấu ấn riêng về một liên hoan phim được tổ chức tại Thủ đô nghìn năm văn hiến, thúc đẩy phát triển du lịch Hà Nội nói riêng, Việt Nam nói chung.
Mặc dù vậy, theo đánh giá của các chuyên gia, ngành điện ảnh Việt Nam vẫn còn những khó khăn, thách thức đòi hỏi phải nỗ lực tháo gỡ. Trước hết là về cơ sở hạ tầng, Việt Nam sở hữu nhiều trường quay thiên nhiên độc đáo, có lợi thế cạnh tranh nhưng chúng ta lại thiếu các trường quay studio đạt chuẩn. Nói như Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh Đỗ Quốc Việt: “Cho đến nay, Việt Nam vẫn chưa có một phim trường thực sự chuyên nghiệp”.
Bên cạnh đó, nhiều nhà sản xuất phim quốc tế cũng đặc biệt quan tâm đến chính sách ưu đãi tài chính, thuế, hạ tầng kỹ thuật và quy trình sản xuất phim tại Việt Nam trước khi cân nhắc hợp tác đầu tư. Thực tế, kể từ sau bộ phim “Kong: Skull Island” quay tại Ninh Bình, Quảng Ninh và Quảng Bình, Việt Nam vẫn chưa đón thêm các dự án lớn tương tự từ Hollywood.
Theo lãnh đạo Cục Điện ảnh, để Việt Nam thực sự trở thành điểm đến mới của điện ảnh thế giới, chúng ta cần tiếp tục đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng, trường quay hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế. Đồng thời đẩy mạnh quảng bá và hợp tác với các nhà làm phim quốc tế để sản xuất các tác phẩm, dự án điện ảnh sử dụng bối cảnh chính tại Việt Nam.
Tín hiệu đáng mừng là đầu tháng 3 này, Đoàn đạo diễn, sản xuất phim của Hollywood đã tới Việt Nam khảo sát bối cảnh quay phim và có buổi làm việc với lãnh đạo Bộ VHTT&DL để thảo luận các vấn đề về hợp tác phát triển điện ảnh cũng như du lịch.
Được biết, Riot Games - công ty phát triển trò chơi điện tử, nhà phát hành, tổ chức giải đấu thể thao điện tử của Mỹ với nhiều tựa game nổi tiếng thế giới đang khảo sát, dự kiến sẽ quay loạt phim truyền hình gồm 9 tập dựa trên game Liên minh huyền thoại và phim hoạt hình online cùng tên tại Cát Bà, Hải Phòng vào cuối năm 2025. Đây sẽ là cơ hội tốt để quảng bá hình ảnh Việt Nam ra quốc tế.
Ở cấp địa phương, TP Hồ Chí Minh cũng đã đăng ký tham gia Mạng lưới Thành phố sáng tạo của UNESCO ở lĩnh vực điện ảnh với mục tiêu hướng tới trở thành “Thành phố điện ảnh”. Đây cũng là một trong những lĩnh vực mà TP Hồ Chí Minh tập trung triển khai trong Chiến lược phát triển ngành công nghiệp văn hóa đến năm 2030. Toàn TP hiện có 935 doanh nghiệp lĩnh vực điện ảnh, với hơn 9.200 lao động, tạo ra doanh thu 500 triệu USD năm 2024. Lãnh đạo TP Hồ Chí Minh cho biết, TP đặc biệt quan tâm phát triển điện ảnh từ đầu tư nguồn lực đến các hoạt động đưa nghệ thuật điện ảnh đến với giới trẻ, vùng nông thôn…
Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, trong xu thế phát triển của điện ảnh ngày nay, cách tiếp cận làm phim cũng khác, nhiều cái mới nên công tác quản lý Nhà nước phải tạo ra một không gian để điện ảnh Việt Nam phát triển. Ngoài ra, phải xác định điện ảnh là một trong những ngành công nghiệp văn hóa để từ đó đề ra chiến lược phát triển thiết thực, hiệu quả. Bộ trưởng Bộ VHTT&DL đề nghị lãnh đạo Cục Điện ảnh cần khắc phục, khơi thông được những điểm nghẽn để điện ảnh thực sự trở thành một ngành công nghiệp.
