Để nhân viên lắp ốc vít, sửa chữa ô tô cũng có thể nói tiếng Anh tốt, đào tạo thế nào?

Ngoại ngữ, công nghệ - yêu cầu tất yếu của thị trường lao động

Chia sẻ về công tác tuyển dụng nhân sự hiện nay, bà Nguyễn Thị Ngọc Lan - Chủ tịch Tập đoàn Giáo dục Atlantic cho biết, trong bối cảnh chuyển đổi số, hội nhập toàn cầu, các DN cần nhiều nhân lực sử dụng tốt tiếng Anh và thành thạo công nghệ. Thực tế công tác tuyển dụng cho thấy, các DN giờ đây không quá chú trọng bằng cấp mà nhìn vào năng lực thực tế của ứng viên. Nếu ứng viên có ngoại ngữ tốt, làm chủ được công nghệ thì DN sẽ ưu tiên tuyển dụng ngay.

Với vấn đề dạy và học bằng tiếng nước ngoài, Trưởng khoa Ngoại ngữ, Trường Cao đẳng FPT Polytechnic Đào Thị Thu Hương cho rằng, công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra cơ hội để biến tiếng Anh thành kỹ năng thiết yếu của người lao động phổ thông.

Các trường cao đẳng nghề hiện nay đào tạo sinh viên hướng ra thị trường lao động quốc tế, vì vậy rèn kỹ năng nghe được, nói được là yếu tố sống còn. Bên cạnh đó, việc ứng dụng AI còn giúp sinh viên phân tích văn bản, giải thích từ vựng, cấu trúc câu... thuận tiện hơn rất nhiều.

Bà Đào Thị Thu Hương cũng nêu rõ mong muốn lãnh đạo ngành giáo dục quan tâm hơn nữa trong việc dạy tiếng Anh cho sinh viên trường nghề, làm sao để lao động trình độ trung bình cũng có thể giao tiếp hiệu quả bằng tiếng Anh với người nước ngoài. “Chúng ta phải đào tạo như thế nào để một nhân viên lắp ốc vít, sửa chữa ô tô cũng có thể nói tiếng Anh tốt như các tài xế taxi ở Philippines, Thái Lan…” - bà Đào Thị Thu Hương bày tỏ.

Khác với các khối còn lại, giáo dục nghề nghiệp (GDNN) có đặc thù là các em không chỉ cần nền tảng ngôn ngữ mà còn là ngôn ngữ nghề nghiệp. Do vậy, theo Chủ tịch Tập đoàn Giáo dục Atlantic Nguyễn Thị Ngọc Lan, làm sao để khối GDNN có hệ thống công nghệ, nền tảng công nghệ chuyển đổi số về ngoại ngữ, giúp thuận lợi hơn trong công tác lập thân, lập nghiệp sau này là vấn đề cần được quan tâm.

Đề cập đến nội dung trên, TS Trịnh Thị Thu Hà - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội chia sẻ, chuyển đổi số đang trở thành xu hướng tất yếu trong giáo dục. Các khảo sát cho thấy, 40% nhu cầu lao động thiết yếu sẽ bị thay đổi bằng công nghệ. Nếu không chuyển đổi số trong đào tạo thì sẽ không cho ra các sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Mặt khác, có đến 83% DN sẵn sàng tuyển dụng ngay lao động có những yếu tố thể hiện thành công, như kỹ năng số, có năng lực ngoại ngữ tốt, có thái độ làm việc tích cực và khát vọng cống hiến. Tới đây, trong công tác đào tạo của trường sẽ nhấn mạnh vào yếu tố thành công, yếu tố DN cần để truyền tải đến người học.

Nỗ lực tìm giải pháp

Hiện nay 100% sinh viên Trường Cao đẳng FPT Polytechnic đã học và thi online. Trường cũng sử dụng phần mềm kiểm tra, đánh giá hoàn toàn trên nền tảng trực tuyến, ứng dụng mạnh công nghệ thông tin và AI trong thi cử.

Đối với việc ứng dụng AI trong dạy học ngoại ngữ, trường xác định phải đẩy mạnh cả 4 kỹ năng nghe, nói, đọc viết cho sinh viên. Hiện giảng viên, sinh viên đang tận dụng các phần mềm miễn phí để tương tác trực tiếp với AI, luyện nghe, nói. Điều quan trọng là các em được luyện phản xạ ngôn ngữ, vượt qua rào cản tâm lý giao tiếp. Đại diện nhà trường mong muốn ngành giáo dục tổ chức thêm các cuộc thi, sân chơi giao lưu ngoại ngữ giữa các trường nghề, để sinh viên có cơ hội rèn luyện thực tế.

Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội Phạm Xuân Khánh cho rằng, để đào tạo nghề trong thời đại số, mọi chương trình, giáo trình, bài giảng đều phải được số hóa đồng bộ. Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội hiện đào tạo 45 ngành nghề khác nhau. Việc chuyển đổi số đòi hỏi phải sửa đồng bộ tất cả các chương trình đào tạo, từ giáo trình điện tử, sách giáo khoa điện tử, giáo án điện tử, bài giảng điện tử, bài kiểm tra điện tử, thí nghiệm mô phỏng và các học liệu số khác…

Từ thực tế này, ông Phạm Xuân Khánh đề xuất các giải pháp như: đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin; tạo nền tảng số dùng chung; đề xuất kho dữ liệu dùng chung, xây dựng, phát triển trung tâm dữ liệu và nghiên cứu phát triển các ứng dụng AI.

Trong khi đó, nhà giáo Nguyễn Văn Toàn – Giám đốc Trung tâm GDNN – GDTX Sơn Tây cho biết, dù nhận thức rõ vai trò của chuyển đổi số trong dạy và học ngoại ngữ, trung tâm vẫn gặp nhiều khó khăn, nhất là về đội ngũ, hạ tầng. Đơn vị hiện chỉ có 26 biên chế, phải ký hợp đồng thêm 64 giáo viên; cơ sở vật chất được đầu tư nhưng thiếu thiết bị dạy học hiện đại.

“Chuyển đổi số đòi hỏi nền tảng công nghệ tốt nhưng chúng tôi lại thiếu cả nhân lực lẫn nguồn lực tài chính. Ngay cả việc mua phần mềm quản lý, học tập trực tuyến cũng khó vì ngân sách không bảo đảm” - nhà giáo Nguyễn Văn Toàn nói.

Giám đốc Trung tâm GDNN – GDTX Sơn Tây mong rằng, các trung tâm GDNN – GDTX được tăng cường kinh phí, tập huấn, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên để khắc phục rào cản lớn nhất trong việc nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ và công nghệ.

Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội Trần Thế Cương nhấn mạnh, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế thông qua năng lực ngoại ngữ là hai trụ cột song hành, không thể tách rời để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Thủ đô. Với ngành GD&ĐT Hà Nội, việc bồi dưỡng, nâng cao năng lực công nghệ cho đội ngũ nhà giáo là một nhiệm vụ mang tính tiên quyết, là các hạt nhân trong phong trào "Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số” và phong trào “Bình dân học vụ số”.

Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội đề nghị các đơn vị, nhà trường tiếp tục nâng cao nhận thức của mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên về ý nghĩa, vai trò và tầm quan trọng của chuyển đổi số, ngoại ngữ trong giáo dục. Tới đây, Sở GD&ĐT sẽ chỉ đạo tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ năng số trong quản lý và giảng dạy, giúp đội ngũ nhà giáo chủ động, sáng tạo hơn trong môi trường giáo dục số.

Các đơn vị cũng cần tập trung nâng cấp, hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu ngành; đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, trang thiết bị dạy học hiện đại,  bảo đảm mọi học sinh đều có cơ hội tiếp cận bình đẳng với giáo dục số.

Cùng với đó, các trường đầu tư, xây dựng hạ tầng mạng, thiết bị công nghệ tiên tiến; tăng cường kết hợp với các công nghệ hiện đại trên thế giới như AI, Big data, IoT, Blockchain..., với cơ sở dữ liệu số để xây dựng hệ thống thu thập thông tin, đưa ra dự báo và thiết lập ứng dụng, dịch vụ phù hợp đến từng đối tượng người học. Ngoài ra cũng quan tâm, bố trí nguồn lực thực hiện công tác chuyển đổi số, bảo đảm quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của người học, người dạy.

Về công tác tổ chức dạy và học bằng tiếng nước ngoài, các đơn vị xây dựng kế hoạch chi tiết, đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. Đồng thời phát triển đội ngũ, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên, giảng viên dạy tiếng Anh và dạy bằng tiếng Anh. Cùng với đó, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến, AI, tăng cường điều kiện cơ sở vật chất; chú trọng hoạt động hợp tác quốc tế; đẩy mạnh xã hội hoá trong nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh, dạy học các môn học khác bằng tiếng Anh... Có như vậy mới nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong thời kỳ hội nhập.