Nghị quyết số 28-NQ/TW xác định: Sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, hướng tới còn 15 năm với mức hưởng tính toán phù hợp nhằm tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi, có số năm tham gia bảo hiểm xã hội thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội.
Chính phủ đề xuất: Người lao động khi đủ tuổi nghỉ hưu mà có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm trở lên được hưởng lương hưu hàng tháng. Ảnh minh họaTrong 7 năm thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, cả nước có trên 476.000 người hưởng bảo hiểm xã hội một lần đã có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội trên 10 năm với độ tuổi từ 40 trở lên; có trên 53.000 người đã hết tuổi lao động phải nhận bảo hiểm xã hội một lần do chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Và có trên 20.000 người khi đến tuổi nghỉ hưu chưa đủ thời gian đóng phải đóng một lần cho thời gian còn thiếu để hưởng lương. Nếu quy định thời gian tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội là 20 năm để hưởng lương hưu thì những người này khó có cơ hội nhận lương hưu.
Với 2 căn cứ trên, Chính phủ đã có Tờ trình Quốc hội đề xuất sửa đổi thời gian đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để hưởng lương hưu. Cụ thể, tại Điều 64 của dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) quy định người lao động khi đủ tuổi nghỉ hưu mà có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm trở lên được hưởng lương hưu hàng tháng.
Theo Chính phủ, quy định này nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia muộn (45 – 47 tuổi mới bắt đầu tham gia) hoặc những người tham gia không liên tục dẫn tới khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội cũng được hưởng lương hưu hàng tháng thay vì họ phải nhận bảo hiểm xã hội một lần.
Và, với quy định trên, mức lương hưu của những người này có thể thấp hơn các người có thời gian đóng bảo hiểm xã hội dài hơn nếu tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội hoặc thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện là như nhau.
Tuy nhiên, những trường hợp này trước đây không đủ điều kiện hưởng lương hưu mà nhận bảo hiểm xã hội một lần (nếu không lựa chọn tự nguyện đóng một lần cho những năm còn thiếu), nay sẽ có cơ hội được hưởng mức lương hưu hàng tháng. Như vậy, cho dù mức lương hưu có thể khiêm tốn hơn những người có thời gian đóng dài nhưng với mức lương hưu hàng tháng ổn định, định kỳ được Nhà nước điều chỉnh và trong thời gian hưởng lương hưu sẽ được đóng bảo hiểm y tế sẽ góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động.
Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) cũng nêu rõ: Quy định giảm điều kiện về số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu hàng tháng từ 20 năm xuống 15 năm chỉ áp dụng đối với các trường hợp nghỉ hưu theo Điều 64, mà không áp dụng với các trường hợp nghỉ hưu theo Điều 65 (trường hợp nghỉ hưu sớm trước tuổi).
Điều 66 dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) quy định mức lương hưu hàng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 64 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội; tương ứng với thời gian đóng bảo hiểm xã hội 20 năm đối với lao động nam; tương ứng với thời gian đóng bảo hiểm xã hội 15 năm đối với lao động nữ. Sau đó cứ mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
