Đề xuất lắp camera vào khoang chở khách, cần đánh giá tính khả thi

Tăng cường giám sát, xử phạt

Chính phủ đang đề xuất Quốc hội sửa đổi một số nội dung Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, đáng chú ý là dự luật bổ sung quy định: ô tô kinh doanh vận tải phải lắp thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh người lái; ô tô từ 8 chỗ trở lên phải lắp thêm camera trong khoang chở khách.

Theo Bộ Công an (đơn vị soạn thảo) sau 7 tháng triển khai Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, việc quản lý phương tiện kinh doanh vận tải thông qua thiết bị giám sát hành trình và camera giám sát lái xe vẫn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Cụ thể, ô tô kinh doanh vận tải dưới 8 chỗ hiện chưa phải lắp thiết bị ghi hình lái xe, dẫn đến khó giám sát hành vi vi phạm như: không thắt dây an toàn, buông cả hai tay khỏi vô lăng, dùng chân điều khiển, vừa lái vừa dùng điện thoại, chạy quá tốc độ… Ngoài ra, hệ thống chưa cảnh báo được các tình huống lái xe mất tập trung, ngủ gật – nguyên nhân tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn.

Theo cơ quan soạn thảo camera khoang hành khách sẽ là công cụ để lực lượng chức năng giám sát, xử phạt. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng quy định này còn nhiều điểm chưa phù hợp.

Thực tế 6 tháng đầu năm 2025, cả nước vẫn xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến xe khách, xe tải. Cụ thể có 1.817 vụ tai nạn liên quan xe tải (chiếm 29%), làm chết 1.137 người, bị thương 890 người; 309 vụ tai nạn liên quan xe khách (chiếm 4,9%), làm chết 183 người, bị thương 233 người. Các nguyên nhân chính gồm: đi sai phần đường, làn đường (8,82%), không chú ý quan sát (11,59%), vi phạm tốc độ (2,52%), sử dụng rượu bia (1,01%), mệt mỏi, ngủ gật (0,25%). Bộ Công an cho rằng việc bổ sung thiết bị giám sát hình ảnh người lái và camera trong khoang hành khách sẽ góp phần ngăn ngừa, cảnh báo, xử lý kịp thời vi phạm, nâng cao an toàn giao thông.

Chuyên gia xã hội học, Thạc sĩ Nguyễn Văn Dương cho biết, nhóm phương tiện hiện chiếm tỉ lệ rất lớn, khoảng 800.000 – 900.000 xe trong tổng số 1,3 triệu xe kinh doanh vận tải. Phần lớn xe chạy tuyến ngắn.

“Theo đề xuất, nếu buộc lắp thêm thiết bị sẽ khá tốn kém cho doanh nghiệp. Hiện chưa có cơ sở pháp lý đầy đủ để xử phạt vi phạm từ dữ liệu camera. Vì các thiết bị này chưa nằm trong danh mục thiết bị đo theo Luật Đo lường và chưa được kiểm định định kỳ hằng năm. Việc buộc ô tô từ 8 chỗ trở lên phải lắp thêm camera trong khoang chở khách sẽ khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn về kinh tế cũng như lực lượng chức năng khó khăn trong công tác kiểm tra, xử phạt, chưa thể đem lại hiệu quả cao. Cần có khảo sát, đánh giá toàn diện để bảo đảm tính khả thi” - Thạc sĩ Nguyễn Văn Dương chia sẻ.

Cần đảm bảo quyền riêng tư

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Đình Tuân – đại diện Công ty vận tải Bộ Thịnh Phát cho biết, theo quy định hiện nay, xe khách từ 8 chỗ ngồi trở lên đều lắp thiết bị giám sát hành trình và giám sát lái xe. Theo vị này, nếu tiếp tục bắt buộc lắp thêm camera trong khoang hành khách sẽ rất tốn kém cho doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Đình Tuân cho rằng, mục tiêu của việc lắp camera trong khoang hành khách là tăng cường quản lý, bảo đảm an toàn giao thông. Tuy nhiên, nguyên nhân chính gây tai nạn vẫn chủ yếu xuất phát từ lỗi của lái xe, ít liên quan hành khách. Do vậy, việc lắp camera trong khoang hành khách khó đạt mục tiêu quản lý lái xe nhưng lo ngại về việc xâm phạm quyền riêng tư của hành khách.

“Chỉ nên lắp camera giám sát tài xế để đảm bảo tài xế lái xe đúng theo quy định của pháp luật về giờ giấc lái xe hay các tác phong. Lắp nhiều thiết bị trên xe nhưng không thường xuyên sử dụng thì sẽ không hữu dụng, chỉ lâu lâu ứng dụng trong một vài trường hợp cần thiết thì gây ra sự lãng phí, tốn kém” – ông Nguyễn Đìnhh Tuân chia sẻ.

Anh Lê Đức Thành, trú tại tỉnh Nam Định chia sẻ:“Hành khách cũng không thích việc camera giám sát trong khoang hành khách. Sau khi lắp, những hình ảnh này được sử dụng như thế nào cho hợp lý. Thực tế có thể thấy không ít hình ảnh tài xế được ghi nhận từ camera giám sát khoang lái lan truyền trên mạng xã hội với nhiều mục đích khác nhau”.

Theo ông Lê Văn Lục, giám đốc điều hành Công ty vận tải Ánh Dương cho biết: “Các doanh nghiệp hiện nay hoàn toàn có thể can thiệp vào hệ thống camera trên xe. Việc khai thác tối đa được camera giám sát người lái đã có thể đảm bảo giám sát xe vận hành. Đối với doanh nghiệp có nhiều xe thì việc lắp đặt camera cả tài xế và khoang hành khách tốn kém rất nhiều chi phí ban đầu cũng như chi phí vận hành, trong khi đó ngành vận tải đang ngày càng nhiều khó khăn”.

Cũng theo ông Lục, thực tế, một số doanh nghiệp cũng đã tự lắp camera giám sát khoang hành khách để bảo đảm an ninh, trật tự. Tuy nhiên, họ chỉ sử dụng khi cần thiết. Nếu bắt buộc áp dụng thì cần có khảo sát, đánh giá toàn diện để bảo đảm tính khả thi và sự đồng thuận.