Đề xuất mở rộng đối tượng bán lẻ điện được tham gia mua, bán điện trực tiếp

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, việc ban hành Nghị quyết nhằm tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn, vướng mắc về thể chế, cơ chế, chính sách; bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia vững chắc. Qua đó, góp phần thực hiện thành công Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026 - 2030 và các mục tiêu phát triển bền vững.

Dự thảo Nghị quyết gồm 8 chương, 24 điều, tập trung vào các cơ chế đặc thù để giải quyết các điểm nghẽn của chính sách về phát triển các dự án năng lượng quốc gia, bảo đảm triển khai ngay.

Nghị quyết này quy định một số cơ chế, chính sách để phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, bao gồm: điều chỉnh quy hoạch phát triển điện lực, phương án phát triển mạng lưới cấp điện; đầu tư xây dựng dự án điện lực; phát triển điện gió ngoài khơi; mua bán điện trực tiếp; dự án, công trình dầu khí quan trọng, cấp bách của quốc gia; đầu tư xây dựng dự án dầu khí và than; dự trữ quốc gia xăng dầu.

Về phát triển điện gió ngoài khơi, dự thảo Nghị quyết quy định một số nội dung về điện gió ngoài khơi, bao gồm: việc xử lý chi phí khảo sát để lập chủ trương đầu tư khi cấp có thẩm quyền giao doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thực hiện; quy định thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư của UBND cấp tỉnh trên cơ sở điểm gom công suất của dự án, quy định giao Bộ Công Thương có thẩm quyền trong việc công bố diện tích khảo sát, diện tích sử dụng trên cơ sở tuân thủ hệ thống pháp luật Việt Nam, trong đó có Luật Biển năm 2012, Nghị quyết Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các văn bản liên quan; cơ chế giao nhiệm vụ cho một số doanh nghiệp lớn Nhà nước, doanh nghiệp khác có uy tín, thương hiệu, có thực lực để thực hiện nhiệm vụ phát triển điện gió ngoài khơi quy mô lớn gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biển, đảo...

Về mua bán điện trực tiếp, dự thảo Nghị quyết tập trung quy định để thúc đẩy và triển khai hiệu quả cơ chế mua bán điện trực tiếp theo đúng tinh thần Nghị quyết số 70-NQ/TW về tập trung huy động mọi nguồn lực xã hội, khuyến khích mạnh mẽ khu vực tư nhân tham gia phát triển năng lượng, bao gồm các nội dung chính sau: mở rộng đối tượng bán lẻ điện tại khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được tham gia trực tiếp cơ chế mua bán điện; bổ sung quy định về giá mua bán điện thông qua cơ chế mua bán điện trực tiếp do các bên tự đàm phán, thỏa thuận thống nhất, không theo quy định về khung giá mua bán điện tại Luật Điện lực. Quy định rõ trách nhiệm của Bộ Công Thương trong việc quy định quy mô khách hàng sử dụng điện lớn khi tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp thông qua lưới điện kết nối riêng và qua lưới điện quốc gia.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đề nghị Chính phủ chỉ đạo tiếp tục rà soát, đối chiếu để chuyển các chính sách phù hợp sang với các dự án luật, dự thảo nghị quyết đang cùng được trình tại Kỳ họp thứ 10 hoặc những chính sách chưa thực sự cấp bách, chưa đánh giá kỹ lưỡng hoặc tiềm ẩn nhiều hệ lụy sang một số luật dự kiến trình trong Chương trình lập pháp 2026 để bảo đảm tính thống nhất, tránh trùng lắp, chồng chéo và bảo đảm không phát sinh vướng mắc khi thực thi.

Đồng thời, Ủy ban đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, cân nhắc thận trọng, giải trình về việc đề xuất một số cơ chế, chính sách để bảo đảm tính phù hợp, khả thi và cơ chế kiểm soát để tránh các rủi ro phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện. Trong đó, đối với nội dung giá điện khi đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án đầu tư kinh doanh điện lực là giá hợp đồng mua bán điện và cao hơn khung giá tại năm đấu thầu, đề nghị Chính phủ giải trình, làm rõ nội dung quy định khác với quy định của Luật Điện lực hiện hành, các tác động, rủi ro có thể phát sinh và giải pháp kiểm soát.

Về phát triển điện gió ngoài khơi, Ủy ban đề nghị rà soát Nghị quyết chỉ quy định về nguyên tắc, giao Chính phủ quy định cụ thể để phù hợp với quy định của Luật Điện lực và bảo đảm tính linh hoạt.