Chính phủ đã có tờ trình Quốc hội dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) với một số nội dung sửa đổi, bổ sung lớn so với Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014; trong đó quy định về căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Theo đó, Chính phủ đề xuất bổ sung tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất bằng một nửa mức lương tối thiểu tháng vùng cao nhất do Chính phủ công bố, cao nhất bằng 8 lần mức lương tối thiểu vùng cao nhất do Chính phủ công bố. Đây là cơ sở quy định căn cứ đóng bảo hiểm xã hội đối với những đối tượng không hưởng tiền lương (chủ hộ kinh doanh; người quản lý DN, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương…) và cũng là căn cứ để xác định trách nhiệm tham gia đối với đối tượng người lao động làm việc không trọn thời gian.
Về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với khu vực ngoài nhà nước về cơ bản kế thừa quy định hiện hành. Song, quy định cụ thể hơn theo hướng tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương tháng, bao gồm mức lương, phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác, được trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương.
Trên cơ sở đó, Chính phủ quy định chi tiết nhằm xác định cụ thể các khoản phải đóng, không phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc; việc xác định tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội đối với trường hợp thỏa thuận trả lương theo giờ, ngày, tuần và sản phẩm, khoán.
Đề xuất tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội trên được Chính phủ dựa vào Nghị quyết số 28-NQ/TW: Sửa đổi quy định về căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của khu vực DN ít nhất bằng khoảng 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của người lao động để khắc phục tình trạng trốn đóng, đóng không đủ bảo hiểm xã hội, ảnh hưởng đến khả năng cân đối Quỹ bảo hiểm xã hội và quyền lợi của người lao động.
Bên cạnh đó đề xuất tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội dựa trên cơ sở thực tiễn: Tiền lương bình quân làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc năm 2022 của người lao động là 5,73 triệu đồng/tháng, chiếm khoảng 75% thu nhập của người lao động làm công hưởng lương.
Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành chỉ có quy định về tiền lương/thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cao nhất nhưng chưa có quy định về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất. Mặc dù hiện nay quy định về căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tương đối đầy đủ tại các văn bản quy định chi tiết Luật, tuy nhiên do Luật Bảo hiểm xã hội quy định chung, chưa rõ nên còn gặp khó khăn trong quá trình xây dựng các văn bản quy định chi tiết và quá trình triển khai trong thực tiễn.
Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) nêu rõ: Giao Chính phủ quy định việc tính mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang.
