Dị ứng nặng do dùng thuốc nam

Đây là hình ảnh thường thấy tại Khoa Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện (BV) Bạch Mai.

Tiền mất tật mang

Bà Vũ Thị Hợi (57 tuổi, quê ở Nam Định) bị đau cột sống thắt lưng nhiều năm, đã điều trị rất nhiều nơi, cả đông, tây y kết hợp. Hễ ai mách ở đâu có thầy hay thuốc tốt, bà đều tìm đến bằng được. Mới đây, được người quen giới thiệu một thầy lang chuyên chữa đau cột sống thắt lưng bằng thuốc nam, bà Hợi đã tìm đến với hy vọng mau chóng khỏi bệnh. Sau khi khám, ông lang này khẳng định “như đinh đóng cột” rằng, bệnh của bà sẽ khỏi hoàn toàn nếu tuân thủ liệu trình điều trị.

Sử dụng thuốc nam không đúng cách sẽ gây phản tác dụng.

Nghe theo lời thầy, bà uống liền 10 thang thuốc nam. Sau hơn 2 tuần điều trị, bệnh đau cột sống thắt lưng chưa thấy đỡ nhưng toàn thân bà nổi đầy ban đỏ, da mẩn ngứa, sau đó thành các bọng nước và trợt loét đầy mình khiến bà rất đau đớn và khó chịu.

Khi đến khám tại Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, BV Bạch Mai, các bác sĩ khẳng định, bà Hợi bị hội chứng Lyell (hoại tử thượng bì nhiễm độc - TEN) - là một dạng dị ứng thuốc nặng và dị ứng chậm, nghĩa là bệnh nhân sau dùng thuốc hàng tuần mới bắt đầu có các triệu chứng. Biểu hiện của bệnh là những tổn thương ở da với những bọng nước khổng lồ dễ bị trợt loét rỉ dịch, để lộ nền da đỏ, tổng diện tích da có thương tổn bọng nước trên 30% diện tích cơ thể. Ngoài ra, bệnh nhân còn bị viêm loét hoại tử các hốc tự nhiên như miệng họng, bộ phận sinh dục, hậu môn, viêm kết mạc mắt, sốt cao và tổn thương nội tạng rất nặng.

Tỷ lệ tử vong cao

Mặc dù tỷ lệ mắc không cao nhưng với tổn thương da - niêm mạc, nội tạng nặng, cũng như nhiều biến chứng nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong trên thế giới do hội chứng Lyell lên đến hơn 25%. Ở Việt Nam, tỷ lệ tử vong còn cao hơn nhiều do bệnh nhân thường tự mua thuốc điều trị, hoặc chữa trị nhiều nơi trước khi đến đúng chuyên khoa khiến cho tiên lượng bệnh càng dè dặt hơn. Nguyên nhân của bệnh rất đa dạng: Do nhiễm khuẩn, nhiễm virus…, đặc biệt là do thuốc. “Thuốc là nguyên nhân hàng đầu của hội chứng Lyell. Tất cả các thuốc đều có thể gây ra hội chứng này, nhưng thường gặp nhất là thuốc chống động kinh (như carbamazepin), thuốc điều trị bệnh gút, hạ acid uric máu (allopurinol) và thuốc nam. Thông thường, dị ứng thuốc nam diễn ra muộn (sau 10 - 20 ngày) với các triệu chứng ban đỏ, ngứa, sốt, nổi mề đay, mụn nước trên da, loét, viêm gan, viêm thận... Tình trạng dị ứng thuốc nam thường nặng hơn các loại thuốc khác vì có cả tổn thương nội tạng như gan, thận, rất khó khăn trong điều trị.

Đáng lo ngại, mấy năm gần đây, số ca dị ứng thuốc nam ngày càng tăng, hầu hết do sử dụng bừa bãi. Nhiều bệnh nhân chỉ cần nghe nói một ông lang có thuốc hay là vội vàng mua về uống. Điều này rất nguy hiểm vì với bất cứ chứng bệnh nào, thầy thuốc cũng phải thăm khám lâm sàng, thậm chí xét nghiệm mới tìm ra nguyên nhân để kê thuốc và theo dõi tiến trình điều trị, điều chỉnh đơn thuốc hợp lý.

Để tránh tình trạng dị ứng hay ngộ độc thuốc, bệnh nhân cần khám bệnh đúng chuyên khoa và phải theo dõi trong quá trình điều trị. Nếu xảy ra bất kỳ triệu chứng bất thường nào (khó thở, nổi ban đỏ, viêm loét miệng,…) cần ngừng thuốc và đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời.