Đô thị mới tạo dựng kiến trúc đô thị
Xây dựng các khu đô thị mới (KĐTM) và nhà ở xã hội là mục tiêu trong chiến lược phát triển nhà ở của Chính phủ nhằm cải thiện chỗ ở cho Nhân dân lên mức bình quân 35m2/người vào những năm 2030 và 40m2/người vào những năm 40 - 50 trong thế kỷ 21.
Với Hà Nội, đó còn là điều kiện để tạo dựng diện mạo kiến trúc đô thị mới hiện đại. Tại các khu vực phát triển và đô thị hóa theo quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, giai đoạn 2030 tầm nhìn 2050, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và bây giờ là Quy hoạch Thủ đô, một quy hoạch đa ngành với quy hoạch kinh tế xã hội, quy hoạch giao thông, quy hoạch xây dựng đô thị - nông thôn, quy hoạch thủy lợi…
Vì thế, khái niệm “dự án đáng sống” có tính phổ quát và mang tính nhân văn khi một khu đô thị hay một tòa nhà chung cư đảm bảo mọi yêu cầu khắt khe của những tiêu chuẩn, quy chuẩn về quy hoạch, kiến trúc, về phòng cháy chữa cháy, về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và đặc biệt là sự hài lòng của cư dân sống hay sử dụng nó. Nghe có vẻ đơn giản, nhưng khi thực hiện không phải dự án nào cũng đáp ứng được. Tại sao vậy?
Thứ nhất, về quy hoạch kiến trúc: các dự án KĐTM phải được xác định trong đồ án quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Địa điểm xây dựng phải thuận tiện để cư dân dễ dàng tiếp cận giao thông công cộng (trạm dừng xe bus, ga tàu điện trên cao…), hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội được kết nối với hạ tầng chung của thành phố, đảm bảo cung cấp điện, nước sạch an toàn và liên tục, hệ thống tiêu thoát nước thải đảm bảo không bị úng ngập… Một đồ án quy hoạch kiến trúc tốt sẽ tạo ra một không gian sống tốt, một môi trường sống xanh, thân thiện với con người với thiên nhiên, tạo cho cư dân một sự hứng khởi, một niềm tin bền vững vào cuộc sống nơi họ sẽ đến ở.
Thứ hai, về nhà đầu tư: phải tuân thủ quy định của pháp luật về xây dựng KĐTM, không được tùy tiện điều chỉnh quy hoạch vì mục đích lợi nhuận (nâng tầng, xây chen, tăng mặt độ xây dựng cho phép). Chung cư, căn hộ phải đảm bảo an toàn về phòng cháy chữa cháy, tạo điều kiện tốt nhất để cư dân tiếp cận và sử dụng không gian chung, không gian công cộng và dịch vụ của KĐTM.
Cùng với đó, hợp đồng giao dịch mua bán căn hộ phải minh bạch, có sự thống nhất giữa chủ đầu tư và người mua (hay thuê) căn hộ, được xác nhận của phòng công chứng. Chủ đầu tư phải có trách nhiệm bảo hành các căn hộ và chung cư. Việc sử dụng quỹ bảo trì (bằng 2% giá trị hợp đồng mua căn hộ) phải minh bạch, kịp thời, đúng quy định của pháp luật để đảm bảo sự an toàn cho cư dân trong sử dụng và bền vững của công trình.
Dự án KĐTM được cấu thành bởi nhiều dự án thành phần, trong đó vai trò trung tâm là các chung cư cao tầng, thấp tầng (hay biệt thự), nó quyết định đến quy mô cấu trúc không gian công cộng (nơi hoạt động cộng đồng, vườn hoa, hồ nước, bãi đỗ xe…), công trình dịch vụ như nhà trẻ, trường học, siêu thị… Nhà ở trong KĐTM thực chất là các “cỗ máy để ở” với rất nhiều trang thiết bị hiện đại, với những quy định sử dụng chặt chẽ nhằm đảm bảo an toàn cho người ở, cho cộng đồng chung cư và sự bền vững của tòa nhà.
Thứ ba, về cư dân KĐTM: phải tuân thủ những quy định của Ban Quản lý KĐTM, Ban Quản lý tòa nhà và cam kết trong Hợp đồng mua - bán nhà với chủ đầu tư, phù hợp với pháp luật và được đa số cộng đồng cư dân thống nhất (thông qua hội nghị nhà chung cư). Phải làm quen với văn hóa chung cư, bởi sống trong chung cư cao hàng chục tầng với hành lang chung, giao thông trong tòa nhà hoàn toàn bằng thang máy (cho dù bên cạnh đó có ít nhất hai cầu thang bộ).
Người ở trong chung cư là người đến từ tứ xứ, nhiều vùng miền khác nhau, với nhiều thành phần, lứa tuổi… tạo nên một cộng đồng cư dân đa dạng về khẩu ngữ, về thói quen, về lối sống. Sống trong chung cư thì sự riêng - chung được phân định rất rạch ròi, thậm chí đến nghiệt ngã. Không thể tùy tiện coi cái thang máy là của riêng mình để chở đồ đạc, hay chạy lên chạy xuống một cách tùy tiện bất chấp người khác trong tòa nhà cần di chuyển.
Không thể coi hành lang chung là cái sân riêng của nhà mình để đốt vàng mã ngày rằm, mồng một, hay chiếm dụng một góc nào đó, kể cả đó là nơi cửa thoát hiểm phòng khi cháy nổ để chứa mấy đồ tập tàng bỏ đi. Không thể tùy tiện đập phá, cơi nới, thay đổi công năng căn hộ… Không thể khạc nhổ, vứt rác nơi hành lang, trong buồng thang máy.
Người ở tầng trên đi lại phải nhẹ nhàng, không được chạy nhảy làm ảnh hưởng đến người ở tầng dưới. Không được mở nhạc quá to hay làm ồn ảnh hưởng đến gia đình bên cạnh… Khách đến chơi không phải tùy tiện ra vào mà phải báo qua bảo vệ tòa nhà ăn mặc đồng phục, túc trực 24/24h ở sảnh chung cư thì mới được lên thăm người thân. Nhiều chung cư cao cấp phải quẹt thẻ thang máy thì mới lên được.
Hình thành văn hóa ứng xử
Chính vì việc hình thành lên những KĐTM theo tất yếu của quá trình đô thị hóa, nên văn hóa ứng xử, hay lối sống trong các KĐTM không phải tự nhiên mà có và cũng không phải cứ ai có tiền là đã có văn hóa. Tất cả phải được bắt đầu từ sự thích nghi, tôn trọng các quy định đề ra trong nhà chung cư và sự tôn trọng giữa cư dân với cư dân của KĐTM.
Người sống trong chung cư, trong KĐM phải tuân thủ những quy định của Ban Quản lý KĐTM, Ban Quản lý tòa nhà và các cam kết trong Hợp đồng mua - bán nhà với chủ đầu tư. Phải có thái độ bảo vệ tài sản chung, không tự tiện thay đổi kiến trúc, kết cấu căn hộ nếu chưa được phép của cơ quan quản lý có thẩm quyền. Phải tôn trọng, không làm phiền đến sinh hoạt của các hộ trong tòa nhà và trong KĐTM. Tham gia tích cực vào bảo trì chung cư, bảo vệ, giữ gìn cảnh quan, môi trường xung quanh khu ở luôn sạch đẹp.
Một dự án KĐTM hay dự án nhà chung cư riêng lẻ được gọi là đáng sống, khi tỷ lệ lấp đầy các căn hộ phải được 80% trở lên. Bởi nói gì thì nói, sự có mặt của cộng đồng cư dân là minh chứng cho sức hấp dẫn của dự án.
Sẽ không có gì ngạc nhiên khi các KĐTM như Vinhome Ocean Park, Garmuda, Times City, Ecorpark, hay một phần của Khu đô thị Tây Hồ Tây Starlake… luôn là điểm đến hấp dẫn không chỉ cho cư dân nơi đó mà còn cho nhiều du khách ở khu vực xung quanh tím đến vui chơi, giải trí những ngày nghĩ lễ hay cuối tuần. Như thế, “dự án đáng sống” đã và đang trở thành đích đến để nhà đầu tư hướng tới trong một thị trường bất động sản vẫn còn nhiều khó khăn ở phía trước.
