Diễn biến bất ngờ trong cuộc gặp lịch sử tại Nhà Trắng

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã mời bảy lãnh đạo châu Âu cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới Nhà Trắng ngày thứ Hai để thảo luận về triển vọng chấm dứt chiến sự tại Ukraine. Cuộc gặp hiếm thấy này thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng quốc tế.

Khác với cuộc họp hồi tháng 2 từng gây tranh cãi, lần này ông Zelensky xuất hiện với phong thái trang trọng hơn. Ông chọn trang phục gần giống một bộ vest, liên tục gửi lời cảm ơn đến ông Trump và các đối tác, nhấn mạnh sự trân trọng dành cho những nỗ lực nhằm thúc đẩy hòa bình. Sự điều chỉnh này tạo ra bầu không khí khác biệt so với các lần gặp trước.

Trong phát biểu khai mạc, ông Zelensky lặp lại tám lần lời cảm ơn, chủ yếu dành cho ông Trump, đồng thời nhắc đến Đệ nhất phu nhân Mỹ vì các nỗ lực thúc đẩy hòa bình.

Ông cũng bày tỏ lòng biết ơn đối với các nhà lãnh đạo châu Âu cùng đồng minh quốc tế đã tham gia. Sự chủ động này đã tạo ra ấn tượng tích cực, khác biệt hẳn so với lần gặp trước.

Về nội dung, ông Trump khẳng định Mỹ sẵn sàng hỗ trợ an ninh cho Ukraine trong trường hợp đạt được thỏa thuận hòa bình, nhưng chưa đưa ra cam kết rõ ràng về lãnh thổ, trừng phạt hay khả năng triển khai lực lượng.

Ông chủ Nhà Trắng cho rằng châu Âu phải giữ vai trò tuyến phòng thủ đầu tiên, nhưng không loại trừ khả năng Mỹ tham gia sâu hơn, đồng thời cam kết sẽ đưa ra thông báo trong thời gian tới.

Một điểm nhấn quan trọng là khả năng tổ chức cuộc gặp ba bên giữa ông Trump, ông Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ông Trump cho biết sẽ gọi điện cho ông Putin để bàn về bước đi tiếp theo. Ông Zelensky khẳng định Ukraine sẵn sàng cho mọi hình thức đối thoại, coi việc Mỹ đứng ra làm trung gian và gửi tín hiệu rõ ràng về bảo đảm an ninh là một bước tiến lớn.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz kêu gọi Nga đồng ý ngừng bắn, coi đây là điều kiện cho các cuộc gặp tiếp theo. Ông Trump phản bác, dẫn ví dụ từng xử lý nhiều xung đột mà không cần ngừng bắn, qua đó ngụ ý muốn đi thẳng tới một thỏa thuận hòa bình. Khác biệt này cho thấy sự tồn tại sự khác biệt trong quan điểm của các bên.

Các lãnh đạo châu Âu có mặt giữ thái độ thận trọng, tránh bộc lộ bất đồng rõ rệt và dành nhiều lời khen ngợi cho ông Trump. Tuy nhiên, vấn đề ngừng bắn, bảo đảm an ninh và vai trò của Mỹ trong tiến trình hòa bình vẫn là những câu hỏi chưa có lời giải.

Ông Zelensky cho biết các đảm bảo an ninh đang được các đối tác “giải mã” và có thể chính thức hóa trong vòng một tuần đến mười ngày. Ông nhấn mạnh Ukraine cần một nền hòa bình thực sự thay vì chỉ là sự tạm dừng chiến sự. Ngoài ra, hai bên cũng thảo luận về kế hoạch Ukraine mua máy bay không người lái và nhiều loại vũ khí khác của Mỹ, với tổng giá trị khoảng 90 tỷ USD.

Đọc thêm: Thị trường xe điện Tây Âu tăng tốc trở lại

Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb cho biết khuôn khổ bảo đảm an ninh đã được thống nhất, dự kiến hoàn thiện trong tuần tới. Ông khẳng định “điều quan trọng nhất là chấm dứt đổ máu”, song vẫn bày tỏ nghi ngờ về cam kết của Nga. Ông nhận định nếu các điều khoản sớm được cụ thể hóa, tiến trình hòa bình có thể có bước tiến mới.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte đánh giá cuộc gặp tại Washington là thành công vì giúp duy trì thảo luận và xác định các bước tiếp theo. Ông cho rằng vấn đề bảo đảm an ninh cho Ukraine đã được đặt ở vị trí trung tâm của chương trình nghị sự.

Dù vậy, triển vọng phía trước còn nhiều trở ngại. Nga nhiều lần trì hoãn các cuộc gặp cấp cao và khẳng định sự hiện diện của NATO tại Ukraine là không thể chấp nhận. Moscow cũng yêu cầu Kiev nhượng lại một phần lãnh thổ, điều mà Ukraine kiên quyết bác bỏ. Khoảng cách này khiến khả năng đạt thỏa thuận hòa bình toàn diện trong ngắn hạn vẫn rất xa vời.

Kết thúc cuộc họp, ông Trump cho biết sẽ tiếp tục sắp xếp để có cuộc gặp giữa ông Putin và ông Zelensky, sau đó là một cuộc họp ba bên. Ông Zelensky khẳng định kết quả đàm phán tại Washington là đạt yêu cầu và mang tính xây dựng, đồng thời bày tỏ tin tưởng Mỹ và châu Âu sẽ cùng tham gia vào việc đảm bảo an ninh cho Ukraine.