Điều chỉnh Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Thực hiện chủ trương của Đảng tại Kết luận số 65-KL/TW về thực hiện công tác dân tộc trong tình hình mới, các Nghị quyết số 88/2019/QH14 và 120/2020/QH14 của Quốc hội, trên cơ sở tích hợp, kế thừa kết quả thực hiện của các đề án, chính sách dân tộc giai đoạn trước, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình).

Chương trình là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, được Đảng, Nhà nước và Nhân dân đặc biệt quan tâm, với tổng mức đầu tư lớn, phạm vi, địa bàn rộng và nội dung đa dạng, thuộc lĩnh vực quản lý của nhiều Bộ, ngành.

Bộ Dân tộc và Tôn giáo và các Bộ, ngành, địa phương đã tích cực triển khai thực hiện Chương trình, đạt được nhiều kết quả tích cực, đáng ghi nhận. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện Chương trình vẫn còn gặp một số khó khăn, vướng mắc như: một số cơ chế, chính sách khó triển khai do chưa có cách hiểu thống nhất; một số nội dung, đối tượng thụ hưởng gặp vướng mắc trong thực tiễn triển khai; tỷ lệ giải ngân vốn sự nghiệp thực hiện Chương trình còn hạn chế; 03/09 nhóm mục tiêu khó có khả năng hoàn thành; năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức ở một số nơi còn yếu, còn tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm...

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính đánh giá cao các Bộ, cơ quan, địa phương đã mạnh dạn, thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, vướng mắc, thống nhất đề xuất cấp có thẩm quyền những giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân và phấn đấu hoàn thành cao nhất các mục tiêu đã đề ra.

Về hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định điều chỉnh Chương trình, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính thống nhất về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ và chính quyền địa phương về quyết định điều chỉnh một số đối tượng thực hiện và nội dung của Chương trình, đảm bảo tuân thủ theo quy định của pháp luật về đầu tư công, Nghị quyết số 142/2024/QH15 ngày 29/6/2024 của Quốc hội, bảo đảm các nguyên tắc về tính cấp thiết, khả thi, hiệu quả đầu tư, mục tiêu của Chương trình và không vượt quá tổng mức vốn thực hiện Chương trình đã được Quốc hội phê duyệt.

Đối với những nội dung chưa làm rõ được cơ sở pháp lý, dự kiến số lượng đối tượng thụ hưởng, kinh phí và nguồn vốn thực hiện, Phó Thủ tướng giao Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương liên quan nghiên cứu, đề xuất trong quá trình xây dựng Chương trình giai đoạn tiếp theo, báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định.

Một số nội dung cần tiếp tục hoàn thiện, giải trình

Về một số nội dung cần tiếp tục hoàn thiện, giải trình, làm rõ hoặc còn có ý kiến khác nhau giữa các Bộ, cơ quan, Phó Thủ tướng chỉ đạo:

Về bổ sung nội dung "Lập hồ sơ thiết kế và kinh phí quản lý, kiểm tra, nghiệm thu theo Nghị định số 58/2024/NĐ-CP ngày 24/5/2024 của Chính phủ ban hành chính sách đầu tư trong lâm nghiệp" tại Tiểu dự án 1, Dự án 3 của Chương trình, trong đó:

Giao Bộ Dân tộc và Tôn giáo nghiên cứu tiếp thu ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Môi trường để hoàn thiện dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh Chương trình; Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm về cơ sở pháp lý, đối tượng thụ hưởng, dự kiến kinh phí, nguồn vốn thực hiện và nội dung bổ sung nêu trên, bảo đảm phù hợp với các quy định hiện hành, không vượt tổng mức kinh phí thực hiện đã được phê duyệt, không hợp thức hóa sai phạm và không quy định hiệu lực trở về trước.

Giao Bộ Dân tộc và Tôn giáo khẩn trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, sửa đổi, bổ sung Quyết định số 39/2021/QĐ-TTg ngày 30/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 theo trình tự, thủ tục rút gọn để bảo đảm triển khai thực hiện được ngay nội dung nêu trên sau khi có Quyết định điều chỉnh Chương trình.

Về đề nghị điều chỉnh đối tượng thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3 từ "dược liệu quý" thành "dược liệu có giá trị kinh tế", Phó Thủ tướng giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẩn trương sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản hướng dẫn về danh mục các loại cây dược liệu thuộc đối tượng hỗ trợ của Chương trình để có cách hiểu thống nhất, xử lý dứt điểm các khó khăn, vướng mắc, hoàn thành các mục tiêu của Dự án và đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn ngân sách Nhà nước, vốn tín dụng chính sách bảo đảm hiệu quả, kịp thời và đúng quy định, hoàn thành trong tháng 4/2025; báo cáo cấp có thẩm quyền những nội dung vượt thẩm quyền.

Về điều chỉnh đối tượng thụ hưởng của Nội dung số 1, Tiểu dự án 2, Dự án 3 đối với hộ người dân tộc thiểu số, các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia chuỗi giá trị và tổ, nhóm cộng đồng tham gia dự án phát triển sản xuất cộng đồng, Phó Thủ tướng giao Bộ Dân tộc và Tôn giáo hoàn thiện dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ bảo đảm không mở rộng hoặc thu hẹp đối tượng thụ hưởng chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị của Nội dung số 1, Tiểu dự án 2, Dự án 3.

Về nội dung "xây mới cơ sở vật chất, khối phòng, công trình" của các trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú, phổ thông có học sinh bán trú tại Tiểu dự án 1, Dự án 5, Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo có văn bản giải thích, hướng dẫn gửi các địa phương về việc nâng cấp, cải tạo cơ sở vật chất, khối phòng, công trình của các trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú, phổ thông có học sinh bán trú tại Tiểu dự án 1, Dự án 5 theo quy định của pháp luật hiện hành về xây dựng và quy định có liên quan; hoàn thành trong tháng 4/2025...

Bộ Dân tộc và Tôn giáo khẩn trương tiếp thu, giải trình đầy đủ ý kiến của các Bộ, cơ quan dự họp và kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính tại cuộc họp, hoàn thiện hồ sơ dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh Chương trình, chịu trách nhiệm về chất lượng nội dung và tiến độ, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 25/4/2025.