Doanh nghiệp công nghệ Việt Nam phải chuyển từ làm chủ sang dẫn dắt
Kinhtedothi - DN công nghệ Việt Nam đã có đủ nền tảng để chuyển từ “làm chủ” sang “dẫn dắt”, từ tham gia sang kiến tạo thị trường. Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu ngày càng gay gắt, yêu cầu đặt ra là phải làm chủ công nghệ lõi, hình thành các DN công nghệ đầu đàn, qua đó củng cố tự chủ kinh tế và chủ quyền số quốc gia.
Đây là chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng tại diễn đàn quốc gia Phát triển DN công nghệ Việt Nam năm 2025 với chủ đề “Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam – để dẫn dắt”, chiều 30/12.
Tặng hoa cho tổ chức, DN có đóng góp tích cực cho chủ trương Make in Viet Nam.
Làm chủ công nghệ lõi – điều kiện tiên quyết để dẫn dắt
Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng nhấn mạnh, năm 2025 đánh dấu những bước tiến rõ nét của cộng đồng DN công nghệ Việt Nam. Doanh thu toàn ngành công nghệ số ước đạt gần 200 tỷ USD; kim ngạch xuất khẩu sản phẩm công nghệ số đạt khoảng 172 tỷ USD; mạng 5G phủ sóng tới 90% dân số; thương mại điện tử, thanh toán số và các nền tảng số tiếp tục tăng trưởng mạnh. DN công nghệ đã khẳng định vai trò lực lượng xung kích trong phát triển kinh tế số, xã hội số và thúc đẩy chuyển đổi số trên nhiều lĩnh vực then chốt.
Đáng chú ý, từ chỗ chủ yếu gia công, lắp ráp, nhiều DN Việt Nam đã từng bước làm chủ các công nghệ lõi chiến lược như hạ tầng 5G, trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo và bước đầu tham gia chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu. Đây là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp công nghệ Việt Nam chuyển sang giai đoạn phát triển cao hơn - giai đoạn dẫn dắt.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế: số DN công nghệ quy mô lớn, đủ sức dẫn dắt hệ sinh thái còn ít; đầu tư cho nghiên cứu, phát triển chưa tương xứng; nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực công nghệ mới còn thiếu; tư duy manh mún, thiếu liên kết và văn hóa chấp nhận rủi ro trong đổi mới sáng tạo chưa thực sự hình thành. Do đó, Chính phủ yêu cầu tiếp tục chuyển mạnh từ tư duy “quản lý” sang “kiến tạo”, lấy DN công nghệ làm trung tâm của phát triển.
Phát biểu định hướng tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: thế giới ngày nay không còn cạnh tranh bằng lao động rẻ hay thị trường lớn, mà cạnh tranh bằng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và dữ liệu. Quốc gia nào làm chủ công nghệ lõi, nắm giữ công nghệ chiến lược và định hình tiêu chuẩn thì quốc gia đó có khả năng dẫn dắt.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, giai đoạn 2020–2025 với định hướng Make in Viet Nam đã giúp DN công nghệ Việt Nam hình thành năng lực thiết kế, sáng tạo và triển khai sản phẩm công nghệ số. Đến năm 2025, hơn 2.000 DN công nghệ số Việt Nam đã tham gia thị trường quốc tế với doanh thu trên 15 tỷ USD - minh chứng cho năng lực “làm chủ” đã được xác lập.
Bước sang giai đoạn 2026-2030, Make in Viet Nam được nâng tầm với thông điệp “Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt”. Theo đó, DN công nghệ không chỉ làm sản phẩm, mà phải làm ra công nghệ; làm chủ thiết kế, kiến trúc, thuật toán, dữ liệu và sở hữu trí tuệ. Đây là nền tảng cốt lõi của tự chủ công nghệ và thịnh vượng quốc gia.
Nhà nước sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, mở rộng cơ chế đặt hàng, đầu tư hạ tầng số và hạ tầng nghiên cứum phát triển, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ chiến lược “Go Global” nhằm hỗ trợ DN công nghệ Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Quang cảnh diễn đàn.
DN tiên phong thực hiện hóa khát vọng
Góc nhìn từ DN tại Diễn đàn cho thấy yêu cầu tự chủ công nghệ không chỉ là bài toán kinh tế, mà còn gắn chặt với chủ quyền quốc gia trong không gian số. Chủ tịch HĐQT kiêm Chủ tịch điều hành Tập đoàn CMC Nguyễn Trung Chính nhấn mạnh: trong kỷ nguyên số, quốc gia không làm chủ công nghệ lõi sẽ đối mặt nguy cơ lệ thuộc chiến lược, rơi vào bẫy gia công giá trị thấp, chảy máu dữ liệu và tri thức ra bên ngoài.
Theo ông Nguyễn Trung Chính, đầu tư cho khoa học, công nghệ chính là đầu tư cho chủ quyền quốc gia. Lịch sử đã chứng minh, quốc gia làm chủ khoa học, công nghệ là quốc gia làm chủ vận mệnh phát triển của chính mình. Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ là công cụ nâng cao năng suất, mà đã trở thành năng lực cạnh tranh cốt lõi quyết định sự sống còn trên quy mô toàn cầu.
Từ thực tiễn của CMC, ông Nguyễn Trung Chính cho rằng, DN công nghệ Việt Nam cần đi theo con đường “tự chủ và dẫn dắt”, tập trung vào các công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, hạ tầng số, đồng thời xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo với mô hình liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước – DN – nhà trường. Trong đó, DN giữ vai trò trung tâm, vừa là chủ thể đầu tư, vừa là lực lượng triển khai và thương mại hóa công nghệ.
Cùng với CMC, đại diện Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) cũng chia sẻ cách tiếp cận phát triển dựa trên làm chủ công nghệ lõi và hình thành ngành công nghiệp công nghệ cao. Viettel đã tận dụng nguồn lực tích lũy từ kinh doanh viễn thông để đầu tư cho nghiên cứu, phát triển công nghệ chiến lược, từng bước mở rộng sang các lĩnh vực như bán dẫn, hàng không vũ trụ, an ninh mạng và hạ tầng số.
Diễn đàn quốc gia Phát triển DN công nghệ Việt Nam năm 2025 khép lại với thông điệp rõ ràng: DN công nghệ Việt Nam đang đứng trước cơ hội và sứ mệnh lịch sử – trở thành lực lượng dẫn dắt đổi mới sáng tạo, làm chủ công nghệ lõi, bảo đảm chủ quyền số và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. “Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam – để dẫn dắt” không chỉ là tuyên ngôn phát triển, mà là cam kết hành động cho một giai đoạn vươn lên bằng trí tuệ và công nghệ của Việt Nam.
