Doanh nghiệp đau đầu vì thưởng Tết

Chưa có mức thưởng Tết cụ thể

“Thưởng Tết” là vấn đề đau đầu với không ít chủ sử dụng lao động trong những ngày này, thậm chí nhiều ông chủ sợ nói đến tháng lương thứ 13. Bởi từ đầu năm 2020 đến nay, dịch bệnh Covid-19 bùng phát, lan rộng ra nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam đã ảnh hưởng đến tình hình sản xuất - kinh doanh, dịch vụ, xuất nhập khẩu của nhiều DN trong nước.

Đối với những DN có đơn hàng từ nước ngoài, hoạt động bị gián đoạn bởi đối tác hủy đơn, ngừng mua, không nhận hàng đã ký kết... Việc này dẫn đến nhiều DN nợ lương, nợ đóng bảo hiểm xã hội, nợ thuế; đã có không ít công ty phải cho hàng loạt lao động ngừng việc, giãn việc vì không có việc làm.

Trước tình hình này, các chuyên gia lao động nhận định, thưởng Tết năm 2021 sẽ thấp hơn năm 2020. Thậm chí nhiều DN nhỏ và siêu nhỏ không có nguồn để thưởng Tết cho NLĐ.

“Mặc dầu có nhiều khó khăn nhưng năm nay tốc độ tăng trưởng vẫn duy trì ở mức dương. Để có kết quả này, bên cạnh sự nỗ lực của chủ sử dụng lao động có đóng góp rất lớn của NLĐ. Cho nên, trừ những công ty khó khăn, các DN khác nên có thưởng Tết đối với NLĐ” - nguyên Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn - Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Dương Văn Sao nói.

Trao đổi về thưởng Tết Âm lịch 2021, Giám đốc Công ty CP Aligro Hoàng Linh, chuyên kinh doanh về may mặc, cho biết: Nhân sự là vấn đề cốt lõi của DN, cộng tâm lý và truyền thống ngày Tết Âm lịch rất đỗi thiêng liêng với mỗi người dân Việt Nam, do đó DN nào đang hoạt động đều phải tính đến bài toán thưởng Tết cho nhân viên. Phần lớn DN đều đã có kế hoạch nhưng cụ thể thế nào còn phụ thuộc vào tình hình kinh doanh. Do ảnh hưởng của Covid-19 đến mọi loại hình DN nên đơn vị nào hoạt động tốt vẫn cố gắng duy trì, nhưng phần lớn sẽ không được như mọi năm.

Với những DN gặp nhiều khó khăn phải huy động mọi nguồn lực để duy trì hoạt động, có khi phải tính đến phương án tiệm cận vốn từ ngân hàng để thưởng Tết cho NLĐ. “Alligo sẽ căn cứ vào tình hình thực tế, chắc đến gần Tết mới có quyết định thưởng Tết như thế nào cho phù hợp nhất” - ông Hoàng Linh nói.

2020 cũng là năm vô cùng khó khăn đối với các DN hoạt động trong lĩnh vực vận tải, vận chuyển. Vì thế, đến nay, nhiều DN chưa có kế hoạch cụ thể về thưởng Tết cho cán bộ, nhân viên. Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Vận tải Hà Nội Ngô Xuân Phú cho biết: "Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, kết quả kinh doanh cả năm chưa thể tính toán được chính xác, nên mức thưởng Tết đối với cán bộ, công nhân viên vẫn đang trong dự kiến, chưa có mức thưởng cụ thể".

Trong năm 2020, các DN lữ hành du lịch, khách sạn cũng vô cùng điêu đứng vì dịch Covid-19 khiến nguồn khách nước ngoài gần như không có, khách trong nước ít. Không có người đi du lịch, phòng trong khách sạn trống trơn, nhiều công ty du lịch đã phải cho nhân viên tạm thời nghỉ việc, vì thế tiền lương, thưởng cũng là bài toán đau đầu với ban lãnh đạo. Tại thời điểm này, khi tình hình dịch bệnh Covid-19 đang trong tầm kiểm soát, các DN tận dụng thời cơ để đẩy mạnh tung sản phẩm, chương trình khuyến mại thu hút khách, gỡ gạc có nguồn thu.

“Chúng tôi chưa có phương án thưởng Tết cho cán bộ, nhân viên. Hiện giờ chúng tôi đang lo kinh doanh tour” - Phó Tổng Giám đốc Công ty Flarmingo Redtour Nguyễn Công Hoan cho hay.

Sẽ có nhiều doanh nghiệp thưởng Tết bằng hiện vật

Tại Bộ luật Lao động năm 2019, Điều 104 có hiệu lực từ ngày 1/1/2021 quy định người sử dụng lao động được phép thưởng cho NLĐ không chỉ bằng tiền mà có thể là tài sản hoặc các hình thức khác, căn cứ vào tình hình sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của NLĐ. Thực tế, những năm trước đã có những DN thưởng cho NLĐ ô tô, tủ lạnh, ti vi, xe máy, đầu karaoke, bàn là, nồi cơm điện, bột giặt... Vì thế, với quy định ngoài tiền, DN có thể thưởng cho NLĐ bằng hình thức khác là hướng mở cho các chủ sử dụng lao động trong dịp Tết 2021.

Giám đốc Công ty CP Aligro Hoàng Linh cho rằng, đối với các DN kinh doanh sản phẩm dịch vụ, đặc biệt là ngành bán lẻ... chịu ảnh hưởng rõ rệt từ dịch Covid-19, do vậy khả năng thưởng Tết bằng hiện vật sẽ cao. Bởi không kinh doanh được, hàng tồn kho nhiều nên dòng tiền thu được ít, thậm chí không có nhưng vẫn phải thưởng cho NLĐ để động viên tinh thần của họ sau một năm. Do đó, các DN sẽ thưởng Tết bằng hiện vật, lại giúp giảm bớt hàng tồn kho.

Thử quần áo tại cửa hàng của Công ty CP Aligro. Ảnh: Khắc Kiên

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Đình Lập - Giám đốc Công ty TNHH Trường Phúc Hưng Yên chuyên về may xuất khẩu ngậm ngùi nói: “Chúng tôi chưa tính đến việc thưởng Tết bởi năm nay doanh thu giảm đến 50% do ảnh hưởng của Covid-19. Phương án nếu có thưởng Tết sẽ dự kiến thưởng bằng quần áo do chính công ty làm ra”. Đồng thời giải thích, trước đây, công ty có gần 1.000 công nhân nhưng hiện chỉ còn khoảng 400 do đơn hàng không đủ làm buộc phải cắt giảm nhân sự để duy trì sản xuất; giảm tới 40% mức lương so với cùng kỳ năm ngoái.

“Hoạt động kinh doanh bị đứt gãy, DN gặp rất nhiều khó khăn, dù chuyển sang may khẩu trang chống dịch nhưng cũng không tránh được ảnh hưởng đến nguồn thu. Chúng tôi không muốn nhưng cũng vẫn phải giảm nhân sự, giảm thu nhập của NLĐ để đợi thời cơ dịch Covid-19 được kiểm soát” - doanh nhân này nói. Đồng thời khẳng định, khi nền kinh tế được phục hồi, dịch bệnh Covid-19 được kiểm soát và có vaccine phòng ngừa, DN sẽ liên hệ NLĐ để đi làm lại. Cũng mong rằng NLĐ chia sẻ với khó khăn của chủ DN trong những lúc khó khăn này.

Đồng tình với việc thưởng Tết bằng hiện vật nhưng nhiều NLĐ không khỏi băn khoăn lo lắng. Bởi những năm trước có trường hợp DN thưởng Tết bằng dép, gạch, quần đùi,... dẫn đến NLĐ “dở khóc, dở cười”, liệu tình trạng này có tái diễn ở thưởng Tết 2021? Về vấn đề này, ông Dương Văn Sao thể hiện rõ quan điểm thưởng Tết phải là những đồ thiết yếu dùng được trong ngày Tết. Tuy nhiên, những DN gặp khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm ra thị trường có thể áp dụng chính sách thưởng bằng hiện vật. Chỉ có điều, trước khi thưởng bằng hiện vật, chủ sử dụng lao động và tổ chức đại diện cho NLĐ bàn bạc để đưa ra giải pháp tối ưu, tạo được sự đồng thuận cao.

Trao đổi về thưởng Tết năm 2021, Cục trưởng Cục Quan hệ lao động và tiền lương, Bộ LĐTB&XH Nguyễn Huy Hưng, cho biết: Thưởng Tết phải có sự đồng thuận của người sử dụng lao động và NLĐ thông qua hợp đồng lao động và thỏa ước lao động tập thể. Những năm trước, ngoài thưởng tiền cho NLĐ, có những DN còn thưởng hiện vật. Năm nay, do tình hình sản xuất kinh doanh gặp khó khăn, DN muốn chuyển thưởng Tết bằng tiền sang hiện vật thì phải lấy ý kiến NLĐ để có sự nhất trí, sẻ chia.