Doanh nghiệp gặp khó về tài sản đảm bảo nên hạn chế tiếp cận vốn vay

Thời điểm này các DN đang rất cần các ngân hàng chia sẻ. Ảnh: Vietcombank

DN vay ngân hàng giảm kỷ lục

Theo kết quả khảo sát DN năm 2022 của VCCI cho thấy, có gần 56% DN gặp khó khăn tiếp cận tín dụng, số cao nhất trong 3 năm gần đây. Tỷ lệ DN có khoản vay ngân hàng liên tục giảm. Năm 2022 chỉ còn 17,8% DN có khoản vay ngân hàng, thấp nhất trong 5 năm gần đây và thấp hơn cả giai đoạn dịch bệnh.

Nhóm DN có quy mô vốn từ 3 tỷ đồng trở xuống, chỉ có 11,3% tiếp cận vốn vay ngân hàng. Nhóm DN quy mô 3-10 tỷ đồng, tỷ lệ vốn vay ngân hàng 20,5%.

Hiện nhóm big 4 (Vietcombank, Agribank, BIDV, Vietinbank) đi đầu khi đưa lãi suất huy động cao nhất chỉ còn 5,3%/năm, các ngân hàng thương mại khác đều đưa mức lãi suất xuống dưới 7%/năm. Thế nhưng, lãi suất đầu ra với khoản vay mới hầu hết các ngân hàng chỉ giảm nhẹ, thậm chí còn tăng nếu hết thời hạn ưu đãi lãi suất.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết: Đến ngày 29/9, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đã tăng gần 7% (cùng kỳ năm 2022 tăng 11,05%), riêng trong tháng 9 và những ngày đầu tháng 10 tốc độ tăng trưởng tích cực đạt hơn 1%. Tổng dư nợ cả nền kinh tế là khoảng 13 triệu tỷ đồng, từ đầu năm cung ứng thêm cho DN hỗ trợ thị trường trái phiếu đang khó khăn gần 600 nghìn tỷ.

Đến nay, lãi suất cho vay Việt Nam đồng đã giảm bình quân khoảng 1,5 - 2%/năm so với cuối năm 2022 và dự kiến sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới do tác động của độ trễ chính sách sau những lần điều chỉnh giảm lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước. Từ đầu năm chỉ kỳ vọng giảm 1,5% nhưng đến nay mới tháng 10 đã giảm mức 1,5-2% và từ nay đến cuối năm sẽ tiếp tục giảm

Năm 2022, gói hỗ trợ lãi suất 2% quy mô 40.000 tỷ đồng triển khai qua hệ thống ngân hàng thương mại nhằm giúp các DN phục hồi sau đại dịch Covid-19 được nhiều DN ngóng chờ để tiếp cận nguồn vốn ưu đãi nhằm khôi phục sản xuất, vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, chỉ có 2% DN cho biết đã nhận được khoản vay theo chương trình hỗ trợ này.

Những thủ tục cản trở DN

Đã bước sang quý IV nhưng nền kinh tế vẫn trong giai đoạn “màu xám”, các đơn hàng DN sản xuất mới chỉ tính theo tháng; thị trường chứng khoán, bất động sản còn khó khăn. Thời điểm này các DN đang rất cần các ngân hàng chia sẻ với DN, tiếp tục giảm lãi suất và hỗ trợ cho vay, vừa giúp DN cũng chính là giúp ngân hàng chữa được bệnh thừa tiền.

Ông Nguyễn Trọng Hoa, Giám đốc Công ty TNHH vật tư kết cấu thép tại Hà Nội cho biết: Năm nay DN vô cùng khó khăn khi cầu suy giảm. Hiện, mức lãi suất ngân hàng đưa ra 7,5%/năm nhưng chỉ được ưu đãi năm đầu và năm sau cộng thêm biên độ 3%. “Lãi suất cho vay như vậy đang quá cao với sức chịu đựng của DN. Ngoài ra, DN cũng gặp khó về tài sản đảm bảo nên khó tiếp cận vốn vay.

Theo ý kiến các DN, các lĩnh vực thủ tục hành chính phiền hà nhất theo cảm nhận của DN gồm: thuế,phí; đất đai, giải phóng mặt bằng; bảo hiểm xã hội, phòng cháy và xây dựng.

Đại diện Hiệp hội DN tỉnh An Giang cho biết: Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ là chính sách quan trọng hỗ trợ DN nhỏ và vừa. Chính sách tốt nhưng điều kiện quá chặt, DN nhỏ khó thụ hưởng. Mức độ tiếp cận các chương trình trợ giúp DN trong khuôn khổ Chính sách hỗ trợ DN còn hạn chế. Cùng với đó, vẫn còn tồn tại mâu thuẫn, chồng chéo giữa một số văn bản pháp luật về đầu tư kinh doanh, tạo ra “điểm nghẽn” cho hoạt động đầu tư.

Hiệp hội DN tỉnh Bắc Kạn cho rằng: Bộ, ngành liên quan xem xét chỉ đạo, tạo điều kiện cho DN tiếp cận vốn tốt hơn; tiếp tục giảm lãi suất, nới lỏng điều kiện cho vay; xem xét thành lập quỹ, dùng đòn bẩy tín dụng hỗ trợ vốn cho DN; cơ cấu lại các khoản nợ cho DN. “Chúng tôi kiến nghị cơ quan chức năng thống nhất thực hiện đồng bộ các chính sách từ trên xuống dưới, tránh tình trạng "trên nóng dưới lạnh".

Phí phạt trả nợ trước hạn là rào cản, Công ty chứng khoán ACBS cho rằng, phần lớn các khoản cấp tín dụng có giá trị lớn cho khách hàng cá nhân đều yêu cầu tài sản đảm bảo. Do đó, khách hàng vẫn cần phải tất toán trước hạn khoản vay cũ để có thể rút tài sản đảm bảo tại ngân hàng cũ và sử dụng làm tài sản đảm bảo để đi vay tại ngân hàng mới.

Thông thường các ngân hàng sẽ áp dụng phí phạt từ 1-3% đối với các khách hàng tất toán khoản vay trước hạn trong 1-5 năm đầu. Điều này sẽ làm tăng chi phí chuyển đổi đối với các khách hàng muốn vay ở ngân hàng mới để trả nợ trước hạn tại ngân hàng cũ. Bên cạnh đó, khoản vay mới thông thường sẽ phải kèm theo hợp đồng bảo hiểm mới và góp phần làm tăng thêm chi phí đối với khách hàng.

Trong Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị đánh giá thêm tác động, ý nghĩa của nghị quyết.

Đối với hỗ trợ lãi suất 2% cho DN, hợp tác xã, hộ kinh doanh, Chủ tịch Quốc hội cho biết, thực tế có địa phương triển khai rất tốt và kiến nghị tiếp tục tăng cường thực hiện chính sách này. Do đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, Chính phủ tiếp tục triển khai hỗ trợ từ nay đến cuối năm 2023, trường hợp việc triển khai quá khó khăn thì đề nghị không tiếp tục thực hiện.