Doanh nghiệp nội vẫn lép vế

15:35 01/11/2012

Chia sẻ

KTĐT - Dù dự kiến xuất khẩu (XK) cả năm 2012 có thể vượt kế hoạch, đạt mức 113 tỷ USD nhưng theo nhận định của Bộ Công Thương, thành tích này vẫn chủ yếu thuộc về các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), điều đó cho thấy nhiều tồn tại của DN trong nước.

Tăng về lượng nhưng giá trị gia tăng thấp

Số liệu của Bộ Công Thương cho thấy, tính chung 10 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu ước đạt hơn 93,45 tỷ USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ năm 2011. Trong xuất khẩu, doanh nghiệp FDI đã đạt tới 51,55 tỷ USD, tăng 34,9%. Sở dĩ DN FDI đẩy mạnh được XK hàng hóa là bởi phía sau các DN này là các tập đoàn kinh tế lớn, nhờ đó sản phẩm của họ có thể "ăn'' sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ngay cả những DN cung ứng lớn cho thị trường nội địa là Unilever và P&G, mặc dù tình hình kinh tế Việt Nam gặp nhiều khó khăn nhưng mức xuất khẩu của họ vẫn tăng khoảng 20% so với năm trước, cao hơn so với DN trong nước.

Các doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng cao trong kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.Ảnh: Thanh Hải

Đánh giá cao kết quả XK của khối DN FDI, nhưng chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, giá trị gia tăng mà Việt Nam nhận được từ các DN FDI là không lớn, bởi đa phần hoạt động xuất khẩu của các DN FDI vẫn là gia công, sử dụng không nhiều lao động, trong khi nguyên liệu, mẫu mã, công nghệ đều nhập từ nước ngoài.

Sản phẩm nội giá cao gấp 3 - 4 lần

Việc kim ngạch XK của DN FDI tăng mạnh trong thời gian qua không chỉ bởi lợi thế về hệ thống phân phối toàn cầu thông qua công ty "mẹ" mà còn do giá thành sản xuất các DN này thấp hơn rất nhiều so với DN trong nước.

Ông Nguyễn Đức Thuấn, Chủ tịch Hiệp hội Da giày và Túi xách Việt Nam cho biết: Hiện giá thành sản xuất của các DN da giày Việt Nam luôn cao hơn 3 - 4 lần so với DN FDI, nên kim ngạch XK tuy lớn nhưng lãi xuất không cao. Bên cạnh đó, hiện chỉ có khoảng 30% DN trong nước tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, điều này đã khiến kim ngạch XK của DN trong nước luôn thấp hơn DN FDI. Đây cũng là những điểm bất lợi khiến cho DN nội kém năng lực cạnh tranh hơn rất nhiều so với doanh nghiệp FDI ngay trên chính sân nhà.

Một nguyên nhân nữa là, hiện DN FDI đang được hưởng nhiều ưu đãi về chính sách thuế, địa điểm sản xuất, trong khi DN trong nước lại gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận được nguồn vốn ngân hàng hoặc phải chịu mức lãi suất quá cao. Chỉ riêng sự cách biệt này đã cho thấy DN FDI có quá nhiều lợi thế so với DN trong nước.

Theo dự báo của Vụ Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, trong 2 tháng cuối năm, dự kiến kim ngạch XK của cả nước sẽ đạt 9,35 tỷ USD/tháng nhưng lợi thế đang nghiêng về các doanh nghiệp FDI.

Để tháo gỡ khó khăn cho DN trong nước đẩy mạnh sản xuất, từ đó thúc đẩy XK, Bộ Công Thương đã kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước tiếp tục gia hạn Thông tư 03/2012/TT- NHNN cho DN trong nước vay ngoại tệ phục vụ hoạt động XNK. Bên cạnh đó, Bộ sẽ điều chỉnh linh hoạt thuế suất thuế xuất - nhập khẩu, ngoài ra hoạt động xúc tiến thương mại mở rộng thị trường XK sẽ được chú trọng hơn nữa, bởi hoạt động này không chỉ giúp tiêu thụ hàng tồn kho, phát triển sản xuất trong nước mà còn giúp DN trong nước thâm nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, giúp tăng trưởng xuất khẩu bền vững.