Doanh nghiệp vận tải khách dần kiệt sức

Hoạt động kinh doanh bị ngưng trệ, nợ ngân hàng ngày càng lớn, gánh nặng lương công nhân liên tục đổ dồn về... đó là tình trạng chung của những DN vận tải hành khách sau một thời gian dài chống chọi với dịch bệnh Covid-19. Nhiều DN trong số đó sắp không trụ nổi nữa...

Chỉ ít ngày nữa sẽ bước sang tháng cuối cùng của quý II/2021. Theo thông lệ hàng năm, đây là thời điểm rất quan trọng đối với các DN. Bởi đây chính là lúc các DN mới quyết định gia nhập thị trường, còn DN đang hoạt động lên phương án tăng tốc sản xuất, kinh doanh thực hiện chỉ tiêu doanh thu, lợi nhuận theo kế hoạch.

Riêng với ngành vận tải hành khách, tháng 6 hàng năm chính là thời điểm bắt đầu cao điểm Hè. Cùng với cao điểm Tết, đây chính là “thời gian vàng” để các DN vận tải hành khách “kiếm ăn”. Thành bại của cả năm sản xuất, kinh doanh phụ thuộc rất lớn vào thời gian này. Tuy nhiên, đó là về mặt lý thuyết, còn trên thực tế đã khá lâu rồi, những cao điểm Hè, cao điểm nghỉ lễ, Tết đã không còn là thời khắc chờ đợi của các DN vận tải hành khách.

Thay vào đó, họ sẽ dồn tất cả sự quan tâm vào hai vấn đề chính: Thông tin về dịch bệnh Covid-19 và thông tin về chính sách hỗ trợ của Chính phủ đối với các DN thiệt hại. Trải qua nhiều lần Covid-19 bùng phát, các DN vận tải đã hiểu một nguyên lý vô cùng quan trọng, đó là chừng nào dịch bệnh được kiểm soát hoàn toàn, chừng đó họ mới có thể vực dậy kinh doanh, khôi phục sản xuất, trả nợ ngân hàng. Còn hiện tại, rất nhiều DN đã “mỏi gối, chùn chân” khi họ đang dần kiệt sức trước sức tàn phá ghê gớm của dịch bệnh và đứng trước bờ vực phá sản.

Thiệt hại nặng nhất có lẽ là các DN vận tải hành khách bằng ô tô. Trên thực tế, ngay từ khi Covid-19 mới xuất hiện ở Việt Nam vào đầu năm 2020, các nhà xe khách đã sụt giảm sản lượng và doanh thu một cách khủng khiếp.

“Sau đợt giãn cách xã hội đầu tiên vào đầu năm 2020, sản lượng hành khách của chúng tôi giảm xuống còn khoảng 30%. Đến bây giờ, sau 4 lần dịch bùng phát, lượng hành khách còn chưa tới 10%” - Giám đốc Công ty TNHH MTV Ninh Quỳnh (chủ sở hữu nhà xe Ninh Quỳnh) Nguyễn Duy Ninh thở dài.

Điều khiến ông Ninh lo lắng nhất hiện nay là áp lực trả lãi ngân hàng đang dồn ngay sau lưng. “Mỗi xe chạy chỉ lác đác vài khách, tiền cước không bù được tiền xăng chứ đừng nói tiền lương nhân viên, tiền hao mòn phương tiện... Bây giờ càng chạy càng lỗ nhưng nếu không chạy sẽ bị cắt lốt. Nếu tình trạng kéo dài thêm một thời gian ngắn nữa, các DN vận tải hành khách bằng ô tô sẽ không trụ vững được” – ông Ninh khẳng định.

Ở hoàn cảnh tương tự, ông Đỗ Văn Bằng - Giám đốc Công ty TNHH Minh Thành Phát (chủ sỡ hữu nhà xe Sao Việt) cho biết, kể từ khi dịch Covid-19 tái bùng phát vào cuối tháng 4/2021 vừa qua, DN của ông gần như trong tình trạng dừng hoạt động. Theo ông Bằng, từ đầu tháng 5/2021 đến nay, DN này chỉ có khoảng 2 - 3 xe chạy để duy trì tuyến. Trong khi trên thực tế họ có hàng trăm xe. “Từ lúc Covid-19 bùng phát tới nay, trung bình mỗi tháng chúng tôi phải bù lỗ từ 8 – 10 tỷ đồng để duy duy trì tuyến, thuê trụ sở, trả nợ ngân hàng và trả lương nhân viên. Càng chạy càng lỗ nhưng không thể dừng hoạt động vì sẽ mất lốt” – ông Bằng cho hay.

Công ty TNHH MTV Ninh Quỳnh và Công ty TNHH Minh Thành Phát chỉ là hai trong số rất nhiều DN vận tải hành khách bằng ô tô đang rơi vào tình trạng bi đát bởi dịch bệnh Covid-19... Trước tình hình diễn biến phức tạp hiện tại và nguy cơ sẽ còn kéo dài của dịch bệnh nên dù đang “khổ tận” họ cũng không dám chắc sẽ trụ được cho tới ngày “thái lai”.

Nước xa không cứu được lửa gần

Một trong những vấn đề đau đầu nhất đối với những DN vận tải khách như Ninh Quỳnh, Minh Thành Phát... chính là nợ lãi ngân hàng ngày càng đến gần. Trên thực tế, vào năm 2020, khi Covid-19 bùng phát, Chính phủ đã có chính sách hỗ trợ các DN bị thiệt hại bởi đại dịch này bằng cách cho khoanh nợ, giãn nợ ngân hàng. Tuy nhiên, chính sách đó chỉ có hiệu lực trong năm 2020.

Giám đốc Công ty TNHH MTV Ninh Quỳnh Nguyễn Duy Ninh cho hay, nguồn lực của các DN vận tải khách bằng ô tô tương đối hạn hẹp và chỉ bằng một phần rất nhỏ của các DN vận tải hàng không hay đường sắt. Hiện nay, nhiều hãng hàng không cũng đang rơi vào tình trạng vô cùng khó khăn thì sự cầm cự của các DN vận tải khách bằng ô tô đến thời điểm này đã là một nỗ lực phi thường. “Chúng tôi đang thật sự cần được tiếp sức. Rất nhiều DN vận tải khách đang đứng trên bờ vực phá sản rồi” – ông Ninh nói.

Trao đổi với phóng viên Kinh tế & Đô thị, chuyên gia giao thông Bùi Danh Liên – nguyên Chủ tịch Hiệp hội vận tải Hà Nội cho rằng, sự kiên cường của các DN vận tải khách trong thời gian qua là rất đáng khen ngợi. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 liên tục bùng phát, hành khách ngày một ít và càng chạy càng lỗ nhưng các DN vận tải khách vẫn cố gắng bám trụ, duy trì tuyến là một nỗ lực xứng đáng được ghi nhận.

“Việc các DN chấp nhận chịu lỗ để duy trì tuyến không đơn thuần chỉ vì quyền lợi của họ (giữ nốt) mà còn vì lợi ích của khách hàng, của người dân” – ông Bùi Danh Liên nhận định. Theo phân tích của chuyên gia này, trong trường hợp các DN vận tải khách phá sản, người chịu thiệt đầu tiên chính là người dân khi dịch vụ xe khách của họ bị thu hẹp, kéo theo nhiều hệ lụy về chất lượng dịch vụ, về giá thành cạnh tranh... Đồng thời khi đó sức ép dồn lên các lĩnh vực vận tải khách khác như hàng không, đường sắt cũng vô cùng lớn.

Trong khi đó, nguyên Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Văn Thanh nhận định, các DN vận tải đang gặp khó trong việc tiếp cận các chính sách hỗ trợ do điều kiện, thủ tục đặt ra quá phức tạp và khó đáp ứng được. Cụ thể, DN vận tải nào muốn được hỗ trợ sẽ phải có rất nhiều loại giấy tờ như giấy tờ chứng minh DN đóng cửa từ 30 ngày trở lên, không phát sinh doanh thu, có tối thiểu 70% lao động nghỉ việc... Với những điều kiện này, phần lớn DN vận tải sẽ không thể đáp ứng.

“DN vận tải khách đang đứng trước bờ vực phá sản rồi. Điều họ cần lúc này là sự thông cảm và hỗ trợ ngay lập tức chứ không phải là những yêu cầu giấy tờ, thủ tục rườm rà phức tạp như thế. Nên “nhớ nước xa không cứu được lửa gần”. Cứ cho là sẽ có DN tìm cách đáp ứng được nhưng đợi khi họ lo đủ giấy tờ đó, có khi đã phá sản mất rồi” – ông Nguyễn Văn Thanh khẳng định.