Đối thoại về thuế, hải quan: Tiếp thu, rồi có sửa?

"Biết rồi… nói mãi"

Hội nghị đối thoại với DN về chính sách, thủ tục hành chính thuế và hải quan được Phòng TM&CN Việt Nam (VCCI) và Bộ Tài chính tổ chức thường niên và năm nào cũng thu hút đông đảo cộng đồng DN tham gia với rất nhiều kiến nghị, đề xuất "nóng hổi". Tuy nhiên, theo phản hồi của DN, có rất nhiều ý kiến của họ chỉ được ghi nhận theo kiểu "biết rồi… nói mãi". Có những thắc mắc "vắt" từ năm này qua năm khác mà vẫn không thấy ngành thuế - hải quan sửa đổi cho phù hợp với tình hình thực tế.

Chẳng hạn, kiến nghị giảm thuế suất thuế thu nhập DN (hiện nay là 25%) nhằm cải thiện năng lực cạnh tranh cho DN đã được đưa ra trong rất nhiều cuộc đối thoại, góp ý trước đây. Ngành thuế nói tiếp thu ý kiến nhưng cho đến nay, mức thuế này vẫn chưa có gì thay đổi. Đến Hội nghị đối thoại năm nay, một lần nữa đề xuất giảm thuế lại được Công ty Giầy Hà Nội, Công ty TNHH Sản xuất Xây dựng Thương mại Khải Phát (Đà Nẵng) nêu lên. Và đại diện ngành thuế vẫn một mực nói: Tổng cục Thuế xin tiếp thu ý kiến của DN để sửa đổi Luật Thuế thu nhập DN.

Luật Quản lý Thuế hiện hành mới chỉ có qui định khai thuế VAT theo tháng, năm chứ chưa có qui định khai thuế theo quí. Theo Công ty TNHH Tư vấn quản lý nhân sự DTK (Hà Nội), Luật nên cân nhắc cho phép các DN siêu nhỏ (dưới 10 lao động) phải nộp thuế VAT hàng tháng dưới 5 triệu đồng có thể kê khai và nộp theo quí để giảm bớt thời gian và công sức đi lại cho cả DN và cơ quan thuế. Mặc dù Tổng cục Thuế khẳng định sẽ nghiên cứu và trình các cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhằm cho phép một số trường hợp được khai thuế theo quí, song vì Luật Quản lý Thuế vẫn đang trong quá trình sửa đổi nên trước mắt DN vẫn phải thực thi theo luật hiện hành.

Đổi mới tư duy từ cán bộ

Bên cạnh những vướng mắc đề nghị được ngành thuế - hải quan giải đáp như vấn đề tự in hóa đơn, thủ tục hoàn thuế và tính thuế, giá thuê và thuế trong việc thuê đất, các DN còn bày tỏ nhiều bức xúc đối với thái độ và tác phong làm việc của một số cán bộ thuế - hải quan hiện nay. Ông Phạm Gia Túc, Phó Chủ tịch VCCI thẳng thắn nhận xét: Thái độ, hành vi của một số cán bộ thuế hiện còn chưa đúng mực, thậm chí có biểu hiện tiêu cực, làm khó DN để nhận "phí bôi trơn". Theo ông Túc, để cải thiện mối quan hệ giữa ngành thuế, hải quan với DN, cán bộ và nhân viên của ngành cần thay đổi nhận thức về vai trò và nghĩa vụ công chức Nhà nước trong việc hỗ trợ và đồng hành cùng với người làm thủ tục thuế, hải quan và nộp thuế.

Cơ hội để cán bộ thuế, hải quan có nhũng nhiễu DN là khi vẫn còn nhiều chính sách, hệ thống thuế, hải quan chưa kín kẽ. Chẳng hạn, hệ thống mạng làm thủ tục hải quan điện tử cho đến nay vẫn thường xuyên bị lỗi, gây khó khăn trong quá trình truyền dữ liệu và lấy thông tin phản hồi, làm kéo dài thời gian thông quan. Đây là một "kẽ hở" có thể bị lợi dụng.

Ngoài ra, các văn bản pháp luật về thuế và hải quan luôn sửa đổi, bổ sung thậm chí thay mới nhưng lại không được thông tin và cập nhật thường xuyên cho DN và cán bộ, nhân viên ngành thuế và hải quan. Điều này dẫn đến sự lúng túng trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế và hoàn thành thủ tục của DN.        

Để khắc phục tình trạng này, bên cạnh việc tăng cường các cuộc đối thoại giữa ngành thuế, hải quan và DN, còn một khuyến nghị nên được ngành tài chính xem xét, đó là cung cấp thông tin về thuế và thủ tục hải quan qua email của DN để họ kịp thời cập nhật và góp ý với các cơ quan Nhà nước về các chính sách thuế khóa.