Động lực để diện mạo Thủ đô có bước đột phá

Trong Kết luận số 80-KL/TW ngày 24/5/2024 của Bộ Chính trị về Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 đã yêu cầu Hà Nội cần có “tầm nhìn mới - tư duy mới toàn cầu, tư duy Thủ đô và hành động Hà Nội”.

Bên cạnh đó, Luật Thủ đô 2024 được ban hành đã đem lại giá trị thiết thực, tháo gỡ các nút thắt cản trở, vướng mắc để tạo động lực mới cho Thủ đô, trong đó phân cấp, giao quyền cho Hà Nội nhiều hơn để có những bứt phá trong xây dựng và phát triển Thủ đô.

Xây dựng đô thị thông minh, hiện đại

Trải qua bao thăng trầm trong lịch sử, Thủ đô Hà Nội ngày càng phát triển văn minh, hiện đại. Từ quy mô, cấu trúc đô thị, kết cấu hạ tầng, kiến trúc công trình, cảnh quan nhân tạo, cảnh quan tự nhiên ngày càng văn minh, đổi mới, hiện đại, xứng đáng là trung tâm, động lực phát triển vùng và cả nước, Thành phố kết nối toàn cầu, có trình độ phát triển ngang tầm Thủ đô các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới.

Mỗi giai đoạn phát triển, diện mạo Thủ đô đều có những dấu ấn đặc thù. Giai đoạn từ 2008 đến nay, công tác quy hoạch, xây dựng và quản lý đô thị, trật tự, an toàn giao thông có chuyển biến tích cực.

Không gian đô thị được mở rộng, diện mạo Thủ đô có nhiều thay đổi, ngày càng sáng, xanh, sạch đẹp hơn; khang trang, văn minh, hiện đại hơn, hình thành nhiều khu đô thị mới văn minh, hiện đại như: Vinhomes River Side, Vin City Ocean Park, Vin City Sportia, Garmuda, Royal City, Times City…

TP Hà Nội đã hoàn thành, đưa vào sử dụng tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và tuyến đường sắt số 3, đoạn trên cao Nhổn - Cầu Giấy, đẩy nhanh tiến độ thực hiện đoạn đi ngầm từ Cầu Giấy đến Ga Hà Nội. Cùng với việc cơ bản khép kín đường Vành đai 1, Vành đai 2, Vành đai 3, TP và các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh đang quyết liệt triển khai dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô...

Kki tuyến đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô được đưa vào khai thác sẽ mở ra không gian, tạo thêm động lực phát triển cho cả Vùng đồng bằng sông Hồng. Dự án đường Vành đai 5 được quy hoạch đi qua Hà Nội và 7 tỉnh liền kề: Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bắc Giang; Hải Dương; Thái Bình, Hà Nam, Hòa Bình. Sau khi hoàn thành sẽ mở rộng gấp đôi tầm ảnh hưởng của Thủ đô Hà Nội với vùng Bắc Bộ cũng như cả nước.

Hiện nay, TP đang tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng hàng loạt cầu vượt sông Hồng (đã đầu tư xây dựng 8 cầu và cải tạo cầu Long Biên; tiếp tục xây dựng mới 9 cầu; phê duyệt dự án đầu tư xây dựng thêm 3 cầu (Hồng Hà, Mễ Sở, Vân Phúc), HĐND TP đã thông qua Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư đối với 3 cầu gồm: cầu Tứ Liên, cầu Trần Hưng Đạo và cầu Ngọc Hồi) với tổng mức đầu tư gần 48.000 tỷ đồng.

Điều chỉnh, bổ sung danh mục 35 công trình, dự án thu hồi đất năm 2025 trên địa bàn TP. Trong đó, có nhiều dự án khu đô thị lớn như: Khu Đô thị G29, huyện Đông Anh, quy mô 218,44ha; Khu đô thị G4, huyện Đông Anh, 169,43ha; Khu đô thị mới cao cấp Mê Linh, 189,6ha; Khu đô thị Viên Sơn mới, thị xã Sơn Tây, 125 ha…

TP huy động tối đa mọi nguồn lực, đa dạng hóa phương thức đầu tư, xác định cơ chế, chính sách đặc thù để đẩy nhanh tiến độ, phấn đấu trước năm 2035 hoàn thành 14 tuyến đường sắt đô thị, dự kiến tổng chiều dài 550km, nhằm đẩy mạnh đột phá về kết cấu hạ tầng. Công tác chỉnh trang, cải tạo đô thị được duy trì thường xuyên, hình thành văn minh đô thị, trong đó đã có một số tuyến phố kiểu mẫu; cải tạo, xây mới nhiều vườn hoa, công viên; trồng cây xanh đồng bộ với hạ ngầm hệ thống cáp điện, thông tin liên lạc.

Theo PGS.TS Nguyễn Danh Tiên - Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh): Thực hiện tốt Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 và các đồ án quy hoạch, đặc biệt là Quy hoạch phân khu các đô thị vệ tinh, quy hoạch xây dựng vùng huyện trên địa bàn cũng như các quy hoạch đặc thù khác, quá trình phát triển hệ thống đô thị của Hà Nội không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của Thủ đô, mà còn cả với vùng, tạo điều kiện để thành phố hội nhập quốc tế và phát triển ngang tầm thủ đô của các nước phát triển trong khu vực.

Hướng đến mục tiêu cao hơn

TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam đánh giá, nhìn lại giai đoạn đã qua, chúng ta có thể tự hào về những gì diện mạo cảnh quan Hà Nội đạt được, góp phần tạo nên vai trò, vị thế mới của Thủ đô, phát huy được giá trị văn hóa lịch sử tích lũy qua hàng nghìn năm. Song, chúng ta cũng nhìn nhận được những tồn tại như chưa định hình được đặc thù kiến trúc Thủ đô, tái thiết, cải tạo đô thị còn chậm, chưa kiểm soát tốt việc tổ chức thực hiện theo quy hoạch.

Để giải quyết, bên cạnh việc điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 và lập Quy hoạch Thủ đô đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050, Luật Thủ đô 2024 (sửa đổi) cũng đã được Quốc hội thông qua sẽ tạo động lực để diện mạo Thủ đô có bước đột phá. Hà Nội "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại - Bền vững".

Theo TS.KTS Trương Văn Quảng – Phó Tổng thư ký Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, khoản 1, Điều 17, Luật Thủ đô về Quy hoạch xây dựng, phát triển Thủ đô, quy định “Việc xây dựng và phát triển Thủ đô phải thực hiện theo Quy hoạch Thủ đô, Quy hoạch chung Thủ đô”. Với các giá trị cốt lõi đầy khát vọng: Thủ đô Hà Nội Văn hiến – Văn minh – Hiện đại; trở thành Thành phố quốc tế, đóng vai trò quan trọng trong mạng lưới đô thị khu vực châu Á – Thái Bình Dương; Trung tâm đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội quốc gia và Vùng phía Bắc Việt Nam; Chia sẻ chức năng sản xuất công nghiệp, dịch vụ với các địa phương thuộc vùng Thủ đô Hà Nội và Vùng đồng bằng sông Hồng...

KTS Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam nhận định: "Luật Thủ đô 2024 đã đem lại giá trị thiết thực, tháo gỡ các nút thắt cản trở, vướng mắc để tạo động lực mới cho Thủ đô, trong đó phân cấp, giao quyền cho Hà Nội quyết định đầu tư công, các dự án theo hình thức công - tư (PPP), tạo cơ chế cho Hà Nội trong công tác giải phóng mặt bằng, đây là cơ hội để Hà Nội có những bứt phá trong xây dựng và phát triển Thủ đô".

Theo các chuyên gia, riêng về công tác quy hoạch trong Luật Thủ đô có rất nhiều quy định về cơ chế, chính sách đặc thù, như về điều chỉnh quy hoạch, công tác phê duyệt các dự án, chọn chủ đầu tư, xác định nguồn lực. Qua thống kê, trong Luật Thủ đô 2024 có tới 14 - 15 chính sách đặc thù về quy hoạch; đặc biệt phân cấp, phân quyền cho Hà Nội rất lớn. Với trọng trách được Nhà nước giao, với tinh thần tự quyết, tự làm, tự chịu trách nhiệm, Thủ đô sẽ vươn lên tầm cao mới. Thời gian tới, Hà Nội cần tiếp tục cụ thể hóa những vấn đề trong chính sách đặc thù đã được xác định trong Luật Thủ đô 2024 để tạo ra những đột phá, phát triển mạnh mẽ cho Thủ đô trong Kỷ nguyên mới.