Những cơ hội và thách thức
Cổ phiếu tăng giá đột biến trái ngược với hoạt động kinh doanh thua lỗ của nhiều DN. Ông đánh giá sao về nghịch lý của cổ phiếu đầu cơ thời gian gần đây trên thị trường chứng khoán, thưa ông?- Cổ phiếu đầu cơ không phải là chuyện hiếm trên thị trường chứng khoán, thậm chí còn xảy ra thường xuyên, đặc biệt là vào những giai đoạn thị trường tăng nóng. Tức là, khi mà thị trường tăng nóng, với những cổ phiếu thị giá lớn và tăng trong một khoảng thời gian dài như (nhóm cổ phiếu ngân hàng, nhóm cổ phiếu xây dựng…) sẽ không phù hợp với nhà đầu tư nhỏ lẻ. Đặc biệt là nhà đầu tư mới (nhà đầu tư F0), lại càng không quan tâm những nhóm cổ phiếu này. Thay vào đó, họ chọn mua những cổ phiếu có thị giá thấp hơn, miễn sao cổ phiếu này có tiềm năng tăng giá trong thời gian ngắn.Thực tế, đã có rất nhiều nhà đầu tư F0 liên hệ cho tôi chỉ để hỏi 3 chữ cái, mà không cần biết 3 chữ cái đó là công ty gì? Công ty đó hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực nào? Báo cáo tài chính các quý đầu năm 2021 ra sao?... Thứ duy nhất họ cần biết và muốn biết là cổ phiếu tăng giá sinh lời.
Ví dụ khi xác định Vinamilk là (VNM), Vietcombank là (VCB),… đang tăng giá trong thời gian ngắn, các nhà đầu cơ sẽ “xuống tiền”. Về bản chất, nhóm đầu tư này xác định không đi tới cuối con đường với DN. Vì vậy, họ không quan tâm đến tương lai của DN, với họ đó chỉ là cuộc chơi ngắn hạn.Và thực tế này chính là bức tranh của thị trường chứng khoán Việt Nam những ngày gần đây. “Cơn mưa tiền” đang đổ vào cổ phiếu nhóm vốn hóa vừa và nhỏ, đẩy giá cổ phiếu tăng cao, bất chấp nhiều DN kinh doanh thua lỗ trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, để khẳng định có hay không có hiện tượng “làm giá”, “thổi giá” cổ phiếu là điều rất khó, và gần như không thể. Theo ông, với loạt cổ phiếu tăng giá đo sàn như hiện nay, sẽ tạo ra những cơ hội và thách thức gì cho nhà đầu tư nhỏ khi mà họ bị hạn chế về nhiều mặt?- Như tôi đã phân tích ở trên, cổ phiếu đầu cơ chỉ phù hợp với nhà đầu tư tư nhỏ lẻ, hoặc là nhà đầu tư F0 mới tham gia vào thị trường. Rất hiếm và gần như không có nhà đầu lớn, hay quỹ đầu tư lớn đem tiền mua những cổ phiếu dạng này, bởi vì khi thị trường rớt các cổ phiếu đó thường mất thanh khoản và không thể nào bán được.Bằng chứng là, tại thị trường Việt Nam, số lượng hơn 100.000 tài khoản mở mới mỗi tháng chủ yếu là nhà đầu tư cá nhân. Thậm chí, số lượng tài khoản trong vòng 10 tháng đầu năm là hơn cả 4 năm trước cộng lại. Điều này cho thấy, số lượng nhà đầu tư cá nhân đang đầu cơ cổ phiếu rất nhiều.Thông thường, các nhà đầu tư theo phương pháp phân tích cơ bản họ sẽ khuyên nhà đầu tư nhỏ lẻ không nên tham gia hàng đầu cơ, penny… bởi đây đa phần là những cổ phiếu có quá khứ đen tối - tương lai cũng mờ mịt. Tuy nhiên, dưới góc nhìn khách quan, theo tôi vẫn nên tham gia với tỷ lệ nhỏ trong danh mục với số tiền có thể mất. Miễn sao không dùng vốn vay, đòn bẩy với những cổ phiếu dạng này là được. Vì đây là cuộc chơi, mà ngay từ đầu, nhà đầu tư phải xác định, liều thì ăn nhiều hoặc mất nhiều thôi. Giống như mua vé số vậy, mua 10.000 đồng mà vẫn có cơ hội trúng đến 10 tỷ đồng.Tuy nhiên, để hạn chế rủi ro trong đầu tư, tôi khuyên, nhà đầu tư cá nhân không nên chủ quan. Có những người đầu tư một tháng có thể lời 100% và cho rằng kiếm tiền từ chứng khoán quá dễ. Đến lúc đủ tỉnh táo để nhận ra thị trường chứng khoán không dễ dàng như tưởng tượng, thì đã muộn.Đặc biệt, với nhà đầu tư F0, không thể chỉ sau 1 - 2 ngày, một người mới tham gia chứng khoán có thể hiểu được thị trường như các nhà đầu tư Fn nhiều kinh nghiệm. Cho nên, các nhà đầu tư F0 thường có tâm lý yếu trên thị trường. Nếu chứng khoán đột ngột giảm, hầu hết nhà đầu tư F0 sẽ lo lắng. Họ có thể chưa bán ra và gồng giữ cổ phiếu nhưng khi vi phạm tỷ lệ ký quỹ tối thiểu, công ty chứng khoán sẽ bán giải chấp để thu lại tiền. Việc này sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường và nhóm chịu tác động chủ yếu nhất chính là các nhà đầu tư cá nhân sử dụng đòn bẩy vay margin (tức là nhà đầu tư sử dụng khoản vay từ công ty chứng khoán và thế chấp khoản vay bằng chính cổ phiếu mà nhà đầu tư đã mua).Bài học rút ra cho các nhà đầu tư F0 là phải cơ cấu danh mục ngay từ đầu, trau dồi thêm kiến thức, đừng nghĩ thị trường chứng khoán dễ nuốt. Nếu nuôi tâm lý “mua đâu thắng đó”, thì tốt nhất đừng tham gia thị trường chứng khoán dù là đầu cơ hay lâu dài.Có nguy cơ sụp đổ?Nếu như làn sóng đầu cơ tiếp tục lên cao trong thời gian tới, theo ông, liệu có cú sụp đổ lớn sau sóng đầu cơ này hay không?- Đây là điều hiển nhiên, chắc chắn sẽ có ngày đó, nhưng vấn đề của nhà đầu tư là không biết ngày đó chính xác sẽ là ngày nào.Bản chất của đầu tư là rủi ro, do đó các nhà đầu cơ nên tỉnh táo và biết điểm dừng đúng lúc, bởi không có bộ phim nào kéo dài mãi. Bất kể tài sản nào tăng dựng đứng đều rớt dựng đứng. Khi các cổ phiếu bị hạn chế giao dịch chỉ được giao dịch ngày thứ 6, hay dòng penny, đầu cơ, trần liên tục… là lúc nhà đầu tư tỉnh táo, nếu quá mê thì xài một tỷ lệ nhỏ. Ai có lời rồi thì nên rút vốn, để tiền lời chạy thôi. Thực tế cho thấy, các con sóng của cổ phiếu đầu cơ thường diễn ra khá ngắn do chỉ phụ thuộc cung/ cầu ngắn hạn trong khi nền tảng cơ bản, hoạt động kinh doanh không đủ sức hỗ trợ, do đó xu hướng tăng nếu có diễn ra trở lại cũng sẽ không bền vững nên nhà đầu tư cần hết sức thận trọng. Vẫn biết, cuộc chơi đầu cơ được khởi xướng và được nuôi lớn bởi chính những người tham gia và hiểu nó là cuộc chơi đầu cơ. Ai cũng hiểu, nhưng đầu cơ là sự cân nhắc rủi ro và lợi nhuận. Nhiều nhà đầu tư hiểu rõ điều này nhưng vẫn tham gia vì lợi nhuận tiềm năng lớn. Vì vậy, nếu nhà đầu tư không có nhiều kiến thức và không tiết giảm lòng tham, họ có thể giàu lên rất nhanh và ngược lại cũng có thể nghèo đi chỉ trong chốc lát.Một khi đã bước vào thị trường chứng khoán, nhà đầu tư giống nhau ở mục đích kiếm tiền. Nhưng hành động mỗi người mỗi khác, có nhà đầu tư cổ phiếu, và cũng có nhà đầu tư DN. Do đó, cần xác định rõ ràng mục tiêu đầu tư, đầu tư cổ phiếu đó là mua tương lai không phải mua hiện tại. Nhiều DN vẽ ra một bức tranh quá đẹp, có thể hiện tại họ đen tối, nhưng trong tương lai họ có dự án, kế hoạch nào đó. Nhà đầu tư nên phân biệt rõ đầu cơ ngắn hạn phải tập trung phân tích dòng tiền ngắn hạn đầu cơ, còn đầu tư dài hạn phải phân tích dòng tiền dài hạn của quỹ lớn, đầu tư lớn để nắm giữ phù hợp. Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!
| "Bản chất của đầu tư là rủi ro, do đó các nhà đầu cơ nên tỉnh táo và biết điểm dừng đúng lúc, bởi không có bộ phim nào kéo dài mãi. Bất kể tài sản nào tăng dựng đứng đều rớt dựng đứng. Khi các cổ phiếu bị hạn chế giao dịch chỉ được giao dịch ngày thứ 6, hay dòng penny, đầu cơ, trần liên tục… là lúc nhà đầu tư tỉnh táo, nếu quá mê thì xài một tỷ lệ nhỏ. Ai có lời rồi thì nên rút vốn, để tiền lời chạy thôi." - Giám đốc tư vấn Đầu tư Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng - chuyên gia kinh tế Phan Dũng Khánh |
