Chuyên gia y tế cảnh báo, việc đốt củi để sưởi ấm hoặc nấu nướng trong không gian kín là nguy cơ dẫn đến cái chết "êm dịu" vì ngạt khí.
Nhiều tai nạn từ việc đốt than củi sưởi ấm
Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh đã tiếp nhận 3 người trong một gia đình nhập viện cấp cứu do ngộ độc khí CO, gồm anh N.Đ.P. (SN 1988, trú tại xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh), chị N.T.B. (SN 1988) và con trai N.Đ.T. (1 tháng tuổi).
Theo lời kể của người thân, chị B. vừa sinh con trai được 1 tháng, do trời trở rét nên gia đình thường đốt than củi trong phòng ngủ để sưởi ấm. Sáng 22/12, người thân không thấy anh P. dậy đưa 2 đứa con đầu đi học nên sang nhà gọi nhưng không được. Mọi người phá cửa vào thì phát hiện cả 3 người đều bất tỉnh.
Được biết, gia đình này đã đốt than sưởi ấm, tuy nhiên, do phòng ngủ kín nên cả 3 người trên đã bị ngạt khí dẫn đến ngất xỉu. Các bệnh nhân nhanh chóng được đưa vào bệnh viện cấp cứu trong tình trạng khó thở, thở nhanh, huyết áp cao, mệt, buồn nôn. Tại đây, bác sĩ chẩn đoán các bệnh nhân bị ngộ độc khí CO.
Trước đó, tại Hà Nội đã xảy ra vụ việc người đàn ông tử vong nghi do đốt lửa sưởi ấm trong nhà. Cụ thể, vào khoảng 4 giờ sáng 8/12, người dân phát hiện vụ cháy tại số nhà 19, ngách 36, ngõ Linh Quang (phường Văn Chương, quận Đống Đa). Khi phát hiện vụ việc, người dân đã sử dụng nước dập tắt đám cháy. Ngay sau đó, người dân phát hiện ông Nguyễn Chí D. (SN 1972, trú tại địa chỉ trên) đã tử vong. Theo lực lượng chức năng, bước đầu nhận định nguyên nhân vụ cháy nghi do ông D. đốt lửa sưởi ấm, gây ra cháy nhà.
Hồi tháng 2/2022, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cũng đã tiếp nhận 3 người trong một gia đình ở huyện Tuần Giáo, Lai Châu nhập viện vì ngộ độc khí CO, khi đốt than tổ ong để sưởi ấm.
Nguy hại khôn lường
Mặc dù đã có nhiều khuyến cáo nhưng hầu hết mùa Đông năm nào cũng có nhiều trường hợp ngạt khí do sưởi ấm bằng than.
Đề cập đến vấn đề này, TS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, việc đốt củi để sưởi ấm hoặc nấu nướng trong không gian kín, kể cả dùng khí gas bởi khi đốt, oxy sẽ tiêu hao dần, trong khi CO độc hại sẽ ngày càng tăng. Phản ứng đốt cháy trong điều kiện thiếu oxy sẽ hình thành CO ngày càng nhiều. Hai tác động đồng thời này là nguy cơ khiến những người trong phòng kín nhanh chóng rơi vào cái chết "êm dịu".
“Bản thân CO không màu, không mùi vị nên rất khó phát hiện. Khi hít phải, khí CO sẽ nhanh chóng ngấm vào máu và cướp mất oxy trong máu, làm nạn nhân đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, thấy yếu, buồn nôn, đau ngực và lẫn lộn. Hít phải lượng lớn khí CO có thể bất tỉnh và tử vong rất nhanh, đặc biệt ở phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người già mắc bệnh tim, phổi mạn tính. 40% số người bị ngạt khí CO để lại các di chứng như giảm trí nhớ, giảm tập trung, cơ mặt liệt, vận động bất thường, đi đứng khó khăn, tay chân cứng và run, liệt nửa người” - TS Nguyễn Trung Nguyên cảnh báo.
Do đó, chuyên gia chống độc khuyến cáo người dân tuyệt đối không đốt củi, đốt than để sưởi ấm hoặc nấu nướng trong không gian kín, kể cả dùng khí gas bởi khi đốt, oxy sẽ tiêu hao dần, trong khi CO độc hại sẽ ngày càng tăng. Để tránh hệ lụy đáng tiếc, chúng ta chỉ dùng bếp than, bếp củi để sưởi ấm trong điều kiện ngoài trời hoặc phòng thoáng khí, có mở cửa hoặc ô thoáng để thông khí.
Khi phát hiện người bị ngạt khí CO, cần nhanh chóng mở hết tất cả các cửa để không khí tràn vào nhà và đưa nạn nhân ra khỏi nơi có khí độc. Đồng thời, lập tức đưa tới bệnh viện để cấp cứu và điều trị kịp thời. Nếu bệnh nhân thở yếu, bất tỉnh cần hà hơi, thổi ngạt, ép tim. Thời gian tách khỏi khí CO càng sớm, người bệnh càng có cơ hội sống, hồi phục. Còn hôn mê quá lâu do khí CO, não thiếu oxy sẽ để lại những di chứng lâu dài về thần kinh.
Theo Cục Quản lý môi trường, Bộ Y tế, người dân cần trang bị các thiết bị sưởi ấm an toàn thay vì đốt than, đốt củi để sưởi ấm. Ở những vùng kinh tế khó khăn chưa trang bị được các loại máy móc hiện đại, người dân cũng không nên sử dụng than củi, than tổ ong để đốt và sưởi ấm trong phòng kín.
Nếu thời tiết quá lạnh, buộc phải sử dụng than thì chỉ sử dụng trong thời gian ngắn, cần mở hé cửa để bảo đảm thông khí và chỉ sưởi ấm khi mọi người còn thức; không dùng sưởi qua đêm và đóng kín cửa phòng.
Trong trường hợp phát hiện có nạn nhân bị ngộ độc khí than, người nhà cần khẩn trương làm thông thoáng không khí bằng cách mở rộng cửa. Phải mang khẩu trang ẩm, nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi nơi nguy hiểm.
Nếu bệnh nhân thở yếu, ngừng thở phải thổi ngạt ngay bằng hô hấp nhân tạo và đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
Ngoài ra, để bảo vệ sức khỏe người dân, các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo một số biện pháp an toàn để làm ấm cơ thể trong mùa lạnh như: Thường xuyên tập luyện thể thao; thêm gia vị vào các món ăn như gừng, tiêu, tỏi; sử dụng trà quế, trà gừng, vừa giữ ấm cơ thể, vừa làm tăng sức đề kháng hiệu quả; sử dụng các thiết bị sưởi ấm an toàn hơn.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng ở địa phương, nhất là vùng kinh tế đặc biệt khó khăn, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến người dân về việc sử dụng than đốt sưởi ấm đúng cách để tránh xảy ra thiệt hại đáng tiếc về người và tài sản.
