Đưa công tác Mặt trận sang trang mới, bộ máy mới, kết quả mới

Chiều nay, 15/8, tại Hà Nội, Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc phản ánh khó khăn, vướng mắc và các giải pháp khắc phục trong việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội (CT-XH), các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ.

Hội nghị được kết nối tới điểm cầu của Ủy ban MTTQ Việt Nam các tỉnh, TP trực thuộc T.Ư.

Chủ trì Hội nghị có các đồng chí Ủy viên T.Ư Đảng: Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Nguyễn Thị Thu Hà; Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Hà Thị Nga; Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến.

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Nguyễn Lan Hương chủ trì tại điểm cầu Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội.

Nảy sinh bất cập, khó khăn từ thực tiễn vận hành

Theo đánh giá tổng hợp tình hình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, việc vận hành hoạt động và những khó khăn vướng mắc của MTTQ, các tổ chức CT-XH, các tổ chức hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ cấp tỉnh, cấp xã khi triển khai thực hiện, về công tác Đảng, theo Hướng dẫn số 31-HD/BTCTW ngày 23/5/2025 của Ban Tổ chức T.Ư, Đảng bộ cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh được thành lập và trực thuộc Đảng ủy các cơ quan Đảng của tỉnh. Mô hình này trong quá trình triển khai đã bộc lộ một số khó khăn.

Do đặc thù của MTTQ là một tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, hoạt động mang tính CT-XH sâu sắc, đòi hỏi sự lãnh đạo chỉ đạo trực tiếp, toàn diện và thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, đặc biệt đối với nhiệm vụ chính trị quan trọng của MTTQ Việt Nam.

Về cơ cấu bộ máy, ở cấp tỉnh vẫn chưa có sự thống nhất trong toàn quốc về việc giao biên chế của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh (biên chế làm việc tại Văn phòng và các ban của Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam). Hiện một số địa phương trực tiếp giao biên chế riêng cho MTTQ Việt Nam tỉnh, các tổ chức CT-XH cấp tỉnh, không giao biên chế chung về cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh (bao gồm biên chế của các tổ chức CT-XH tỉnh).

Do đó, Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh gặp khó khăn trong việc xây dựng quy chế làm việc của cơ quan, ban hành chức năng, nhiệm vụ của các ban, đơn vị trực thuộc; điều hành bộ máy cơ quan; quản lý, điều động cán bộ giữa các ban để thực hiện nhiệm vụ.

Ở cấp xã, quá trình sắp xếp, sáp nhập vẫn còn tình trạng do chưa kiện toàn, bố trí được nhân sự phù hợp tại một số tổ chức thành viên nên các tổ chức chưa thể hoạt động độc lập, gây hạn chế trong việc tổ chức các phong trào, chương trình phối hợp với MTTQ Việt Nam cấp xã của địa phương đó.

Về cơ sở vật chất, trang thiết bị, điều kiện làm việc, ở cấp tỉnh sau sáp nhập, số lượng cán bộ, công chức, người lao động tăng trong khi hạ tầng trụ sở hiện tại của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh của nhiều địa phương còn hạn chế, chưa đáp ứng đủ nhu cầu phòng làm việc. Các ban chuyên môn phải làm việc phân tán tại nhiều trụ sở khác nhau, gây khó khăn cho công tác điều hành, phối hợp và trao đổi nghiệp vụ. Trang thiết bị phục vụ công việc thiếu đồng bộ, một số đã xuống cấp hoặc hư hỏng...

Tại xã, phường, đặc khu, nhiều đơn vị còn khó khăn về cơ sở vật chất và điều kiện làm việc. Trụ sở chật hẹp, xuống cấp; trang thiết bị phục vụ hoạt động chưa được đầu tư đầy đủ, thiếu đồng bộ, chất lượng kém. Với một số đơn vị đặc thù có địa bàn rộng, dân cư phân tán, điều kiện giao thông khó khăn (nhất là các xã miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số) thì việc nắm bắt tình hình dư luận xã hội, tâm tư nguyện vọng của Nhân dân và triển khai hoạt động phong trào tại cơ sở gặp nhiều trở ngại.

Làm rõ việc phân cấp phân quyền đối với các tổ chức chính trị - xã hội

Từ điểm cầu Đà Nẵng, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Lê Trí Thanh phản ánh những vấn đề cụ thể tại địa phương và đề nghị Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể T.Ư sớm ban hành Hướng dẫn cơ chế chỉ đạo, phối hợp giữa MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH cấp tỉnh, cấp xã; Hướng dẫn quy chế làm việc của Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã theo mô hình tổ chức bộ máy mới; Hướng dẫn về quản lý tài chính, các loại quỹ của các tổ chức CT-XH cấp tỉnh, nhất là tài chính, tài sản của hệ thống công đoàn.

“Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể T.Ư nên sớm chỉ đạo để triển khai ban hành ba hướng dẫn này, trong đó cần làm rõ việc phân cấp phân quyền trong quản lý tài sản, tài chính, con người đối với các tổ chức CT-XH để bảo đảm tính độc lập tương đối, trách nhiệm của các tổ chức CT-XH”, ông Thanh đề xuất.

Cũng theo đại biểu này, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TP và Ban Thường vụ của các tổ chức CT-XH đang chỉ đạo các xã chuẩn bị các nội dung tổ chức Đại hội cho kịp tiến độ yêu cầu. Hiện đã có hướng dẫn của Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH, nhưng riêng Tổng LĐLĐ Việt Nam chưa có hướng dẫn về Đại hội ở các xã, phường. Do đó, đại biểu rất mong Tổng LĐLĐ Việt Nam quan tâm sớm ban hành hướng dẫn để bảo đảm việc tổ chức Đại hội của MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH được triển khai đồng bộ.

Nêu những vướng mắc của địa phương liên quan đến phân định quản lý, điều hành ngân sách đối với MTTQ và các tổ chức CT-XH, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Sơn La Vi Đức Thọ cho rằng, qua thực tiễn của các sở ngành chuyên môn cũng như văn bản, các nội dung liên quan phân cấp quản lý cán bộ để giao được kinh phí cho các đơn vị phải có giao biên chế.

Vì vậy, đề nghị T.Ư kiến nghị Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể để các tỉnh triển khai thực hiện; Bộ Nội vụ có hướng dẫn để phân cấp cho địa phương. Nếu không có hướng dẫn phân cấp về biên chế và kinh phí thì tính độc lập của các tổ chức CT-XH gần như không có, rất khó trong triển khai nhiệm vụ.

Về tổ chức Đại hội MTTQ Việt Nam các xã phường, ông Thọ đề xuất Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH T.Ư sớm ban hành hướng dẫn để ban hành dự thảo Điều lệ của các tổ chức, nhằm triển khai tổ chức Đại hội.

Mặt trận Tổ quốc Trung ương tiếp tục đồng hành với các địa phương

Tại Hội nghị, trao đổi về những vướng mắc khó khăn trong công tác Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam cho rằng, hoạt động của Đảng ủy MTTQ Việt Nam cấp tỉnh cần bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, thường xuyên của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy.

Đồng thời thông tin, liên quan những kiến nghị về việc thành lập tổ chức Đảng trực thuộc Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bộ Chính trị sẽ quyết định, Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam sẽ tập hợp và phản ánh tại các kỳ họp. Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam sẽ đề xuất Ban Tổ chức T.Ư tham mưu Ban Bí thư chỉ đạo các tỉnh, thành ủy nghiên cứu bổ sung vào quy chế làm việc của cấp ủy cấp tỉnh, thành ủy cho phép Đảng ủy Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh trực tiếp báo cáo, trình một số nội dung công việc đến Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy.

Liên quan nội dung một số tỉnh chưa thống nhất việc giao biên chế của cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, bà Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, hiện về biên chế và kinh phí ở T.Ư chỉ có một đầu mối giao là Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, không giao các tổ chức CT-XH - chính là căn cứ để giao một đầu mối về Mặt trận cấp tỉnh. Tuy nhiên, phải làm rõ tính độc lập tương đối và tính trực thuộc của các tổ chức CT-XH. T.Ư đang xây dựng một số văn bản về quy chế mẫu, mối quan hệ công tác, về tài chính, tài sản… và nhiều nội dung khác, cơ bản phấn đấu hoàn thành trước ngày 20/8/2025.

Cũng theo Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, Quyết định 304-QĐ/TW của Bộ Chính trị đã nêu rõ cơ quan Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam sẽ định hướng hoạt động và quản lý về biên chế, kinh phí và quản lý chung về tài sản của các tổ chức CT-XH. Tuy nhiên, các tổ chức đó vẫn có tính độc lập tương đối, có tư cách pháp nhân, tài khoản và con dấu, điều lệ riêng và tiến hành tổ chức Đại hội theo nhiệm kỳ.

“Tính độc lập và tính trực thuộc không hề mâu thuẫn nhau và có quan hệ biện chứng với nhau. Trong quá trình tổ chức thực hiện, chúng ta phải phân định rõ ràng vai trò, vị trí, chức năng, nhiệm vụ”, bà Nguyễn Thị Thu Hà nói.

Chia sẻ với khó khăn mà các địa phương phản ánh liên quan tài chính, tài sản và điều kiện làm việc, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam đề nghị Mặt trận các địa phương tổng hợp và có ý kiến chính thức với Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy, với cấp ủy chính quyền địa phương để tạo thuận lợi cho Mặt trận và các tổ chức CT-XH hoạt động.

Đồng thời cho biết, trên cơ sở báo cáo của các tỉnh, TP, nếu thấy các địa bàn thực sự còn rất khó khăn, Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam sẽ có hình thức phù hợp để hỗ trợ, nhất là đối với các xã khó khăn, vùng sâu vùng xa. Ngay tại thời điểm hiện nay sẽ là hỗ trợ về chuyển đổi số.

Với các kiến nghị sớm ban hành điều lệ và thông tri hướng dẫn, bà Nguyễn Thị Thu Hà cho hay, theo Chỉ thị số 48-CT/TW của Ban Bí thư, Đại hội đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam nhiệm kỳ 2026-2031 hoàn thành trong tháng 5/2026; đại hội đại biểu toàn quốc của các tổ chức CT-XH hoàn thành trong tháng 6/2026. Tại Đại hội sẽ thông qua Điều lệ. Bởi vậy Ban Tổ chức, Kiểm tra - Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam cần hướng dẫn việc sửa đổi Điều lệ sao cho phù hợp thực tế.

Về những vướng mắc liên quan cơ chế tài chính, Quy định số 301-QĐ/TW ngày 9/6/2025 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy Cơ quan Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã ddax nêu rõ nguyên tắc: Bảo đảm sự lãnh đạo của cấp uỷ đảng; tổ chức thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam và các tổ chức CT-XH hoạt động theo Điều lệ của mỗi tổ chức và quy định của Đảng, Nhà nước có liên quan, có con dấu, tài khoản riêng, bảo đảm nguyên tắc các tổ chức CT-XH hoạt động trực thuộc MTTQ Việt Nam, đồng thời phát huy tính hiệu quả, chủ động, sáng tạo của mỗi tổ chức (độc lập tương đối).

“Với tư duy mới, cách làm mới, sản phẩm mới, Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam sẽ tiếp tục tạo điều kiện, đồng hành với Ủy ban MTTQ các tỉnh, TP, các tổ chức CT-XH để tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong công tác điều hành, vận hành. Tin tưởng sau Hội nghị này, những khó khăn vướng mắc sẽ được tháo gỡ, góp phần đưa công tác Mặt trận sang trang mới, bộ máy mới, sức sống mới, năng lượng mới, kết quả mới”- bà Nguyễn Thị Thu Hà bày tỏ.