Mặc dù đưa ra 2 phương án khác nhau nhưng dự thảo nghiêng về phương án mà ngân sách có thể tăng thu 500 tỷ đồng. Tuy nhiên, đề xuất này vẫn còn những điều chưa hợp lý. Vẫn cần tính toán kỹ hơn để giảm gánh nặng cho người nộp thuế, nuôi dưỡng nguồn thu.
Trong lần sửa đổi các luật thuế này, Bộ Tài chính đề xuất giảm bậc thuế thu nhập cá nhân từ 7 bậc xuống còn 5 bậc. Bởi quá nhiều bậc, giãn cách giữa ở các bậc thấp quá hẹp dễ dẫn đến nhảy bậc thuế khi tổng hợp thu nhập vào cuối năm làm tăng số thuế phải nộp, số lượng phải quyết toán thuế tăng một cách không cần thiết trong khi số thuế phải nộp thêm không nhiều. Tuy nhiên có thể thấy, trong cả hai phương án mà Bộ Tài chính đưa ra, nhóm thu nhập bậc 1, bậc 2 gần như không được hưởng lợi gì từ các đề xuất này hoặc hưởng lợi rất nhỏ. Ngược lại, ở cả hai phương án, các cá nhân thu nhập chịu thuế từ bậc 2 trở lên sẽ bị tăng thuế. Túi tiền hàng triệu người sẽ bị tác động. Thực tế, giảm số bậc thuế từ 7 bậc xuống còn 5 bậc làm cho chênh lệch phần thu nhập tính thuế rất lớn, ví dụ bậc 4 từ 50 - 80 triệu đồng cùng chịu thuế suất 30% là những bất hợp lý rất cần được xem xét. Chính vì thế việc Bộ Tài chính nêu lý do giảm bậc thuế là để đơn giản trong kê khai, kiểm tra thu là chưa thuyết phục, để khuyến khích lao động thu nhập cao, cần tính toán mức thuế phù hợp, để họ tự giác chấp hành chính sách thuế thay vì tìm cách “lách” hay “né” thuế.
Thống kê cho thấy, năm 2014, ngân sách thu hơn 47.000 tỷ đồng từ sắc thuế này, đến năm 2016 đã tăng lên 64.000 đồng và theo dự toán 2017 có thể vượt 80.000 tỷ đồng. Như vậy, nguồn thu từ ngân sách qua thuế thu nhập cá nhân có xu hướng ngày càng tăng. Tuy nhiên, việc tăng thu cũng phải tính tới việc nuôi dưỡng nguồn thu. Để bù đắp giảm thu ngân sách, ngoài các giải pháp tăng thu từ thuế, tăng cường các giải pháp cải cách thủ tục thuế, tạo thuận lợi cho người nộp thuế, cá nhân, DN, chống thất thu thì những chính sách thuế rất cần phải làm sao để khuyến khích phát triển sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng suất lao động thay vì nhăm nhăm tăng thuế như hiện nay.
