CPI năm 2022 sẽ tăng ngay từ đầu năm...
Tại họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế - xã hội quý IV và năm 2021, Tổng cục Thống kê dự báo, áp lực lạm phát trong năm 2022 là rất lớn. Đặc biệt, áp lực lạm phát ở Việt Nam sẽ phụ thuộc vào khả năng phục hồi của nền kinh tế thế giới và nền kinh tế trong nước.
Theo Tổng cục Thống kê, giá cả hàng hóa đang có xu hướng gia tăng. Một số mặt hàng như xăng dầu đã tăng rất cao, nhiều nước phát triển ghi nhận mức lạm phát cao nhất lịch sử. Với nền kinh tế có độ mở lớn như Việt Nam, áp lực rủi ro lạm phát nhập khẩu rất lớn.
Trong khi đó, đại dịch Covid-19 đã khiến chuỗi sản xuất, lưu thông gặp nhiều khó khăn, phát sinh thêm nhiều chi phí khiến chi phí hoạt động của DN tăng lên. Ngoài ra, Tổng Cục Thống kê cũng cho đánh giá, sự thiếu hụt lao động từ khi dịch Covid-19 bùng phát cũng là áp lực gia tăng lạm phát, áp lực cho nền kinh tế trong việc phục hồi sản xuất. Vì các DN muốn có lao động thì phải trả lương cao hơn, tăng thêm chi phí đào tạo.
Trong năm 2021, nhiều mặt hàng đã được điều chỉnh, giảm giá cho người dân. Sang năm 2022, các mặt hàng này có khả năng tăng trở lại, đơn cử như giá dịch vụ giáo dục, giá điện, giá nước. Bên cạnh việc triển khai mạnh Chương trình hỗ trợ phục hồi kinh tế giai đoạn 2022 - 2023 cũng sẽ là một tác nhân tăng cung tiền và gia tăng lạm phát 2 năm đó và có thể cả năm tiếp theo. Ngoài ra, tăng trưởng mạnh của thị trường tài sản như chứng khoán, bất động sản, tiền kỹ thuật số... có thể lan tỏa đà tăng giá sang thị trường hàng hóa bởi kỳ vọng chi tiêu, tiêu dùng nhiều hơn khi thu nhập tăng.
Các gói kích thích cho kinh tế tăng trưởng là điều cần thiết nhưng đồng hành cùng với đó là sự gia tăng lạm phát trong năm 2022. Vì vậy, các gói kích thích kinh tế cần được triển khai đồng bộ với các chính sách tài khoán, tiền tệ. Song hành với đó là công tác quản lý, giám sát chặt chẽ, công khai minh bạch, nhất là công tác cho DN vay vốn. Đồng thời, tín dụng phải đảm bảo sự đáp ứng vốn cho nền kinh tế, để vốn đi vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, tránh chảy vào các lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro." - Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương
Đại diện Cục quản lý giá (Bộ Tài chính) cũng thừa nhận, trong năm 2022, bên cạnh tác động từ thị trường thế giới, áp lực tăng giá trong nước còn đến từ việc tiếp tục điều chỉnh giá một số dịch vụ công theo lộ trình thị trường, một số mặt hàng có yếu tố chi phí đầu vào tăng. Biến động của giá nhiên liệu (xăng dầu, LPG) trên thị trường thế giới ở mức cao. Dịch Covid-19 vẫn có những diễn biến phức tạp trên toàn cầu ảnh hưởng đến chi phí lưu thông, vận chuyển hàng hóa trên toàn cầu tác động tới giá cả hàng hóa xuất nhập khẩu...
Và sẽ tăng cao?
Năm 2022, hầu hết các tổ chức quốc tế (IMF, WB, ADB, Citibank…) đều dự báo lạm phát Việt Nam sẽ tăng cao hơn năm 2021, lên đến 3,5 - 3,9% năm 2022. Nguy cơ rủi ro lạm phát đối với Việt Nam đang hiện hữu và còn chịu áp lực tăng trong bối cảnh giá cả thế giới chưa sớm hạ nhiệt, lạm phát toàn cầu còn ở mức cao (3,3%) trong năm 2022 trước khi hạ nhiệt từ giữa năm 2022 và những năm tiếp theo.
"Thời điểm này, vấn đề kiểm soát lạm phát ở Việt Nam là cực kỳ quan trọng. Nếu chỉ nhìn vào khả năng kiềm chế được lạm phát năm 2021 ở mức dưới mục tiêu đề ra sẽ không đánh giá hết được tình hình. Đặc điểm hiện nay là lạm phát thấp chủ yếu do cầu tiêu dùng thấp, không phải do giá thấp" - TS Trần Toàn Thắng - Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế xã hội quốc gia phân tích.
Thực tế, năm 2021, lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát. CPI bình quân năm 2021 tăng 1,84% so với bình quân năm 2020; lạm phát cơ bản bình quân năm 2021 tăng 0,81% so với bình quân năm 2020, thấp hơn khá nhiều so với các năm 2010 - 2020. CPI bình quân năm 2021 tăng do giá cả một số mặt hàng tăng như: Giá xăng dầu; giá gạo; giá vật liệu xây dựng... Ở chiều ngược lại, yếu tố góp phần kiềm chế tốc độ tăng CPI năm 2021 là giá các mặt hàng thực phẩm giảm; Chính phủ tiếp tục triển khai các gói hỗ trợ cho người dân và người sản xuất gặp khó khăn do dịch Covid-19 như giảm tiền điện; nhu cầu đi lại, du lịch của người dân giảm...
PGS.TS Nguyễn Bá Minh cho rằng, lạm phát năm 2022 sẽ vẫn dưới 4% như chỉ tiêu của Quốc hội. Vì dù trên thế giới thời gian qua hầu hết giá cả các loại hàng hóa đều đạt đỉnh trong nhiều năm trở lại đây, tạo áp lực đối với hàng hóa Việt Nam, nhưng áp lực không quá lớn, bởi sức cầu trong nước vẫn còn yếu. Xu hướng giảm tỷ trọng nhóm hàng thiết yếu lương thực, thực phẩm - nhóm hàng tác động lớn tới rổ hàng hóa tính CPI sẽ giúp mặt bằng lạm phát dài hạn ổn định hơn. Đồng thời, xu hướng ổn định của giá lương thực, thực phẩm trong nước nhờ chủ động nguồn cung dồi dào cũng là nền tảng để chống đỡ áp lực tăng giá lương thực, thực phẩm.
“Qua nghiên cứu, dự báo CPI bình quân năm 2022 so với năm 2021 sẽ tăng ở mức 2,5% (+/- 0,5%) tức từ 2% đến 3%” - PGS.TS Nguyễn Bá Minh cho biết. Dù thấp hơn so với mục tiêu dưới 4% song là mức tăng mạnh so với năm 2021 và so với trung bình toàn cầu và các nước ASEAN.
Xây dựng kịch bản điều hành giá
Để có thể giữ tốc độ tăng chỉ số CPI ở mức dưới 4% như chỉ tiêu của Quốc hội và tìm cách ổn định thị trường tài chính tiền tệ, tiếp tục hạ thấp tỷ lệ lạm phát, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết đẩy mạnh phòng chống dịch bệnh Covid-19 với các biến thể mới có thể bùng phát trở lại và phòng ngừa các dịch bệnh khác sẽ là tiền đề tốt cho ổn định sản xuất, ổn định thị trường, bình ổn giá cả các mặt hàng. Ngoài ra, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, tạo nền tảng cho phục hồi và phát triển bền vững của nền kinh tế.
Việc xây dựng kịch bản điều hành giá sát với thực tiễn là một trong các cơ sở quan trọng cho việc định hướng, triển khai chính sách tài khóa phù hợp, phối hợp cùng với chính sách tiền tệ, thương mại và các chính sách kinh tế vĩ mô khác, hướng đến mục tiêu hồi phục tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn “bình thường mới”, thích ứng an toàn, linh hoạt.
Để kiềm chế lạm phát, Tổng Cục Thống kê kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành, địa phương theo dõi chặt chẽ giá cả, mức độ lạm phát trên thế giới để kịp thời cảnh báo các nguy cơ có ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát ở Việt Nam. Bên cạnh đó là cần xem xét, đánh giá những mặt hàng có khả năng thiếu hụt dài hạn, để từ đó đưa ra những chính sách cho phù hợp.
Cùng với đó, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính theo dõi sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, đồng thời kết hợp Quỹ bình ổn xăng dầu để hạn chế mức tăng giá của mặt hàng này đối với CPI chung của nền kinh tế. Cần nỗ lực đàm phán để có được nguồn nguyên liệu thô thông qua tăng cường hợp tác từ cấp Chính phủ đến các bộ, ngành để hỗ trợ DN, ký kết các hợp đồng nhập khẩu nguyên liệu dài hạn để đảm bảo nguyên liệu đầu vào, ổn định sản xuất, qua đó kiểm soát lạm phát cũng như đảm bảo ảnh hưởng ít nhất đến đời sống của người dân, sản xuất kinh doanh của DN.
Tiếp tục phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ trong điều hành cung tiền, lãi suất, trung hòa lượng tiền vào - ra, điều tiết giá cả; trong đó, việc tăng giá các mặt hàng Nhà nước quản lý cần được tính toán kỹ lưỡng, có đánh giá tác động và giải pháp phù hợp (tránh những thời điểm cao điểm, mang tính mùa vụ).
Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, sẽ tiếp tục chỉ đạo cố gắng tiết giảm chi phí hoạt động để giảm lãi suất nhưng phải đảm bảo mức độ an toàn của từng tổ chức tín dụng và hệ thống. Đồng thời, NHNN sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tính toán các gói hỗ trợ lãi suất hợp lý, trên cơ sở ổn định vĩ mô, phòng ngừa rủi ro lạm phát.
